Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	569/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 565 566 567 568 569 570 571 572 ... 772

tusipkaliev pediatria

Диабеттік кетоацидозды 3 сатыға бөледі

Клиникасы.
Қант диабетінің айқын кезеңіне дейін арнамалы клиникалық белгілері
білінбейді. Клиникалық айқындалуының «маңызды» белгілері– шҿлдеу, полиурия жҽне
дене салмағының тҿмендеуімен сипатталады. Аурудың бастапқы кезеңінде тҽбеттің
жоғарлауына жҽне тамақты кҿп қабылдауына қарамастан салмақ жоғалту байқалады.
Тәбеттің жоғарлауы (полифагия)
– организмге қуат қайнар кҿзінің тҥсуін қандай да
бір мҿлшерде кҥшейтіп жҽне оның глюкозурия салдарынан болдырмауға бағытталған
компенсаторлық реакция. Бірақ қант диабетінде қуаттың қайнар кҿзін кҿбейтуге
бағытталған тҽбеттің жоғарлауы жеткілікті болмайды, ҿйткені организмнен тамақпен
тҥскен глюкоза ғана емес, сонымен қатар глюконеогенез жоғарлауының нҽтижесінде
ақуыздар мен майлардан тҥзілген глюкозада шығады. Нҽтижесінде майлар мен
ақуыздардың кҿп ыдырауынан науқас арықтайды.
Шӛлдеудің күшеюі (полидипсия)
– организмнің су тепе-теңдігін қалпына келтіруге
бағытталған компенсаторлы реакция болып табылады. Бірақ, ҽдетте диурез ҽрқашанда кҿп
болады. Қант диабетінде полурия кҿлемі 3-4 л –ден аспайды. Полиурияның бірінші
кҿрінісі тҥнгі немесе кҥндізгі энурез болуы мҥмкін. Полиурия нҽтижесінде дегидратация
дамиды. Кілегей қабаттар жҽне тері қҧрғайды. Қант диабетінде сілекей бездер
функциясының тежелуі байқалады. Жиі терінің саңырауқҧлақты жҽне іріңді аурулары
қосылады, ал қыздарда вульвит дамиды. Тері-асты шел май қабаты жҧқарады, тіндер
тургоры тҿмендейді. Ҽлсіздік кҥшейіп, жҧмысқа қабілеттілік азайады.
Қант диабетінің І-ші типінің 1/3 жағдайында бірінші клиникалық симптомдары –
диабеттік кетоацидоз белгілерімен айқындалады.
Диабеттік кетоацидозды 3 сатыға бөледі:
1-ші сат ы – к етоз – дегидратация фонында организмде кетонды денелердің
жиналуы, жҥрек айнуы, қҧсу, іштің ауырсынуын, нҽжістің сҧйылуын кҥшейтеді (шын

545
мҽнінде бҧлар токсикалық гастроэнтериттің дамуының кҿріністері). Бҧл кезде кілегей
қабаттары қанық, тілі қҧрғақ, қою жабындымен жабылған болады. Жақ доғаларының,
қабақтар ҥстінің, иектің диабеттік қызаруы тҽн, дем шығарғанда ацетон иісі шығады.
2-сат ы – кома алд ы – ҥдемелі дегидратация тҧсында метаболикалық қышқылдың
декомпенсациясымен басталады. Екінші сатының алғашқы клиникалық белгілері –
Куусмауль тынысы – шулы уытты тыныс. Айқын абдоминалды синдром – іштегі
ауырсыну, іш қуысы алдыңғы қабырғасының бҧлшық еттерінің қатаюы, іш пердесі
тітіркенуінің оң белгілері анықталып, қайталамалы қҧсу. Тері жамылғысы мен кілегей
қабаттардың қҧрғауы кҥшейеді жҽне акроцианоз пайда болады, АҚҚ тҿмендейді, тахи-
кардия пайда болады. Бҧл кезде есі сақталған, бірақ біртіндеп сопорозды жағдайға ҿтеді.
3-сат ысы – кома – санасы жойылып, рефлекстердің тежелуі, диурездің тҿмендеуі,
қҧсудың тоқтауы, гемодинамикалық бҧзылыстардың ҽрі қарай кҥшейуімен сипатталады.
Жедел дегидратация жҽне микроциркуляция бҧзылысы белгілерімен қоса науқаста айқын
шулы тыныс, бҧлшықет гипотониясы, тахикардия, жҥрек ырғағының бҧзылысы
байқалады.
І типті қан диабетінің диагностикасы
:
1. Клиникалық белгілері.
2. Гипергликемия. Қалыпты жағдайда капиллярлы қанда глюкозаның деңгейі ашқарында
– 3,3-5,5 ммоль/л. Постпрандиалды гликемия (тағам қабылдағаннан 2 сағ кейінгі қан-
дағы глюкоза деңгейі) 7,8 ммоль/л аз. Қант диабеті кезіндегі глюкоза деңгейі – ашқа-
рында 6,1 ммоль/л жҽне одан жоғары. 2 сағ кейін – 11,1 ммоль/л жҽне одан жоғары.
3. Кетонурия.
4. Қант диабеті диагнозын нақты қоюда басты болып, қанда аутоантиденелердің
анықталуы.
Егер капиллярлы қандағы глюкоза деңгейі ашқарында 6,1 ммоль/л-ден кем болса
жҽне глюкозаны перооральды енгізгеннен кейін (1,75 г/кг) 2 сағ соң 7,8-11,1 ммоль/л
деңгейінде болса, онда глюкозаға тҿзімділіктің бҧзылысы анықталады.
Ашқарында гликемия бҧзылысы: ашқарыңда қант 5,6 ммоль/л-ден кҿп, бірақ 6,1
ммоль/л-ден аз, ал 2 сағ соң 7,8 ммоль/л-ден аз.
Біздің елімізде ҽлі кҥнге дейін аурудың жасырын сатысына дейінгі диагностикасын
жҥргізуде стандартты глюкоза толерантты тест қолданылады
(82-кесте).
Сонымен қатар
Еуропада жҽне АҚШ эндокринологтары СГТТ-ны қант диабетінің диагностикасында
қолдануды тиімсіз деп есептейді.

82-КЕСТЕ

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 565 566 567 568 569 570 571 572 ... 772