Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb. Pdf просмотр бет 223/772 Дата 19.01.2023 өлшемі 10,77 Mb. #40966

В 1  витамині (тиамин). Тамақпен организмге тҥскеннен кейін фосфор қышқылымен  қосылып, пирожҥзім жҽне кетоглутар қышқылдарының тотығып декарбоксилденуіне  қатысатын, кокарбоксилоза коферментіне айналады. Кокарбоксилазаның организмде  жетіспеуі, пирожҥзім қышқылының ыдырауын (СО 2 жҽне Н 2 О) тоқтатады да, ҽртҥрлі  бҧзылыстардың, ҽсіресе нерв жҥйесінің, себебі болады. В 1 витаминінің келесі кофермент- тік тҥрі (тиамидиндифосфат), соңғы қҧрамы нуклеин қышқылының синтезделуіне қажет  рибоза болып келетін, кҿмірсулардың ыдырауының пентозофосфатты жолына қатысатын  фермент транскетолазаның қҧрамына кіреді.  В 1 , витамині қоздырғыш импульсті нервтен орындаушы мҥшеге жеткізуге қатысады:  холинэстеразаны зорлау арқылы ацетилхолиннің ҽсерін кҥшейтеді. Сонымен қатар,  симпатиндердің, яғни нерв жҥйесінің симпатикалық бҿлімінің қоздыру импульсін  берушілердің, ҽрекетін арттырады. В 1 витамині қышқылды ортада бҧзылмайды, бірақ  нейтральды ортада қайнатқанда активтігін тез жояды. Бҧл қасиеттерін тамақты пісіргенде  ескеру керек. Дҽнді дақылдардың қабығының астында жҽне ҧрығында орналасады,  сондықтан, дҽнді тазалағанда оның кҿбі кебегіне кетіп қалады. В 1 , витамині ішек  микрофлораларымен де синтезделеді.  Емшек жасыдағы балаларда тиаминнің қоры ҿте аз болады, сондықтан оның кҿбін  тамақпен қабылдауы керек. Егер анасының организмінде В 1 витамині жетіспейтін болса,  баласында тез арада В 1 витаминінің жетіспеушілігі пайда болады. Себебі, ана сҥтінде  сиыр сҥтіне қарағанда, В 1 , витамині аз болады.  В 1 гиповитаминозы тамақ қҧрамында аз болғанда, асқазан сҿлінісі тҿмендейтін  ауруларда, ҧзаққа созылатын іші ҿтуде, ішек микрофлорасына ҽсер етіп, В 1 витаминінің  синтезін тежейтін сульфаниламидтер мен антибиотиктерді (эндогенді гиповитаминоз)  қолданғанда байқалады. В 1  гиповитаминозының клиникалық белгілері жан-жақты болады:  енжарлық, тҽбеттің тҿмендеуі, қҧсу, диспепсия, гипотрофия, терісі мрамор тҽрізденеді.  Сонымен қатар, В 1 гиповитаминозында рефлекстер жойылып (тізе, табан бейнелістері),  афония пайда болуы мҥмкін. Жҥректің мҿлшері ҥлкейіп, тахикардия байқалады.  Ертеректе суреттелгендей В 1  витамині жетіспеушілігінің ауыр клиникалық кҿріністері  (Бери-Бери ауруы) қазір байқалмайды. В 1 витаминіне дҽндер, сҥт, бҥйрек, жҧмыртқа сарысы, жаңғақ, бҧршақ тҧқымдастар,  шошқа жҽне бҧзау еттері, қара нан жҽне т.б. бай келеді. жүктеу 10,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз