Балалардың ерте жастан дамуы үшін олардың әлеуметтік дағдыларын және өз бетінше оқу дағдыларын дамытатын бағдарлама

2

Қазақстан Республикасы

бұйрығымен бекітілген

1. 
   Балалардың ерте жастан дамуы үшін олардың әлеуметтік дағдыларын және ӛз бетінше оқу дағдыларын дамытатын бағдарлама (бұдан әрі – Бағдарлама) Мемлекет басшысының 2018 жылғы 10 қаңтардағы «Тӛртінші ӛнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауындағы тапсырмасын орындау үшін әзірленді.
   

2. 
   Ерте жас - тұлғаның дамуындағы ең маңызды кезең. Бұл баланың болашақ ӛміріне қажетті әлеуметтік ортаны, заттарды және қарым-қатынасты, табиғатпен қарым-қатынас жасау тәсілдері мен адамдардың арасындағы қарым-қатынас нормаларын игеру кезеңі.
   

3. 
   Баланың құнды әлеуметтік тәжірибені ересектің басшылығымен жинақтауы баланың жас ерекшелік әлеуетін ашуға және үлкен ӛмірге табысты енуіне ықпал етеді.
   

4. 
   Заманауи мектепке дейінгі педагогикада әлеуметтену ұғымы тұлғаның қалыптасу процесін, оның қоғам талаптарын біртіндеп игеруін, қоғаммен ӛзара қарым-қатынасты реттейтін сана мен мінез-құлықтың әлеуметтік маңызды сипаттамаларын игеруді білдіреді. Әлеуметтендіру - екі жақты процесс, бір жағынан, жеке тұлғаның әлеуметтік ортаға, әлеуметтік қарым-қатынастар жүйесіне ену жолымен әлеуметтік тәжірибені игеруін, екінші жағынан, жеке тұлғаның белсенді әрекеті, әлеуметтік ортаға белсенді енуі есебінен әлеуметтік қарым-қатынастар жүйесін белсенді жаңғырту процесін қамтиды.
   

5. 
   Бағдарламаның мақсаты балаларды туғаннан 3 жасқа дейін оңтайлы әлеуметтендіру және мәдени-әлеуметтік нормаларға, отбасы, қоғам мен мемлекеттің дәстүрлеріне баулу, оларда әлеуметтік дағдылар мен ӛз бетінше үйрену дағдыларын дамыту болып табылады.
   

6. 
   Бағдарламаның мақсатына сәйкес:
   

1. 
   балалар ұстанымында: балалар қоршаған ӛмірде табысты бейімделу және мектепте оқуға дайындалу үшін қазіргі қоғамға қажетті дербестік пен жауапкершілікке ие болады, қоршаған ортаға, еңбек түрлеріне, басқа адамдарға
   

және ӛзіне оң қарым-қатынасты, ӛзінің жақсы жақтарын сезінуді меңгереді, құрдастарымен және ересектермен белсенді түрде ӛзара әрекет етеді, бірлескен ойындарға қатысады, келісуді үйренеді, ӛзгелердің қызығушылықтары мен сезімдерін ескереді, сәтсіздіктерді уайымдайды және ӛзгелердің табыстарына қуанады, ӛз сезімдерін білдіреді, келіспеушіліктерді шешеді;

2. 
   ата-аналар ұстанымында: мектепке дейінгі ұйымда педагогтер мен балалардың әрекетіне белсенділігі мен қызығушылығы артады, баламен бірлескен әрекетке қатысады, мектепке дейінгі ұйымның білім беру қызметінің сапасына ата-аналардың қанағаттанушылық кӛрсеткіштері артады;
   

2. 
   педагог ұстанымында: ерте жастағы балаларды әлеуметтендіру, баланың жеке тұлғасын ашып кӛрсету бойынша жұмыс тәжірибесі қалыптасады, ерте жастағы балаларға психологиялық-әлеуметтік кӛмек кӛрсету, тәрбиелеу және дамыту мәселелерінде қолдау кӛрсете алады.
   

7. 
   Бағдарламаның мазмұны ерте жастағы балалардың табысты әлеуметтенуіне, ӛмірлік қажетті әлеуметтік дағдылар мен ӛз бетінше үйрену дағдысын меңгеруге бағытталған «Денсаулық», «Коммуникация», «Таным», «Шығармашылық», «Әлеумет» білім беру салаларына негізделген.
   

7. 
   Әлеуметтендіру процесіне отбасында (ата-аналары, отбасы мүшелері), мектепке дейінгі ұйымда (балалар, педагогтер, басқа қызметкерлер), қоғамда (туыстар, құрбылар, достар, басқа адамдар) баланың айналасындағы тікелей ӛзара әрекеттесетін адамдар әсер етеді.
   

7. 
   Бағдарламаның мазмұны ерте жастағы балалардың мынадай жас кезеңдерін қамтиды:
   

Бӛбек жасы – туғаннан бастап 3 жасқа дейін:

1) нәрестелік жас – туғаннан 1 жасқа дейін;

2) ерте жас – 1 жастан 2 жасқа дейін (ерте жас тобы);

3) кіші жас – 2 жастан 3 жасқа дейін (кіші топ).

7. 
   Бағдарлама меншік нысанына қарамастан барлық мектепке дейінгі ұйымдарға ұсынылады.
   

11. 
    Психологиялық-педагогикалық жағдай құру.
    

Балалардың тұлғасын әлеуметтендіру мен дамытуды, ӛз бетінше үйренуді психологиялық-педагогикалық қолдау:

4

12. 
    Әлеуметтік-тұрмыстық жағдай құру:
    

ӛзін-ӛзі күту (ӛздігінен киіну, киімін ілу, жуыну, қол орамалды қолдану, тісін тазалау және басқалары);

14. 
    Заттық-кеңістіктік дамытушы орта:
    

ерте жастағы балалардың жас ерекшелік әлеуетін барынша іске асыруды, олардың денсаулығын сақтау мен нығайтуды, балалар мен ересектердің қарым-қатынасы мен бірлескен әрекетіне мүмкіндікті, бала мен қоршаған ортаның арасындағы үйлесімді қатынасты қамтамасыз етеді;

15. 
    Білім беру процесі балалардың жеке және жас ерекшеліктерін ескере отырып, бағдарламаның мазмұнын іске асыруды қамтамасыз етеді.
    

15. 
    «Денсаулық», «Коммуникация», «Таным», «Шығармашылық», «Әлеумет» білім беру салаларының мазмұнында ерте жастағы балалардың базалық әлеуметтік дағдылары мен ӛз бетінше үйрену дағдыларын меңгеру бойынша күтілетін нәтижелер белгіленген.
    

15. 
    Педагогикалық процесс тәрбиелеу мен оқытудың түрлері мен әдістерін қолдана отырып, балалар іс-әрекетінің түрлерін ұйымдастыру арқылы білім беру салаларын біріктіру жолымен іске асырылады.
    
16. 
    Білім беру салаларының мазмұнын біріктіру:
    

5

баланың әлеуметтік-тұрмыстық дағдыларын қалыптастыру мен оның әлеуметке үйлесімді енуін;

19. 
    Ерте жастағы балаларда тәрбиелеу мен оқытудың заманауи технологияларын қолдану балалардың әлеуметтік дағдыларын, ӛз бетінше үйрену дағдыларын, әлеуметтік ортада дұрыс бағдарлана білуін қалыптастырады.
    

19. 
    Ерте жастағы балаларды тиімді әлеуметтендірудің қазіргі технологияларына:
    

1) балаларда салауатты ӛмір салты, мәдени-гигиеналақ дағдылар туралы ұғымдарын қалыптастыратын денсаулықты сақтау технологиялары;

4. 
   ойын технологиялары балалардың әлеуметтік табысты болуын, баланың эмоционалдық аясының, зияткерлік, жеке қасиеттерінің және психикалық процестерінің дамуын қамтамасыз етеді;
   

дербес болуға, құрбы-құрдастарымен қарым-қатынас жасауға, ойыншықтарды таңдауға және түрлі заттарды қолдануға мүмкіндік береді;

21. 
    Баланың әлеуметтендірудің жаңа технологиялары оның қазіргі әлеуметтік ортада табысты бейімделуіне қажетті ӛзінің мінез-құлқын реттеуін, бастамашылдығын, дербестігі мен жауапкершілігін тиімді қалыптастыруға және дамытуға мүмкіндік береді.
    

22. 
    Бала тұлғасын психологиялық-әлеуметтік дамытудың негізгі
    

кезеңдері.

6

Баланың қарым-қатынас, ойын және заттық әрекеттерін дамыту тек ересектермен тығыз байланыста ғана қалыптасады.

3. 
   айда бала тек назар аударады, қолдарын, аяқтарын белсенді қимылдатады, күлімсірейді және уілдейді. Мұндай мінез-құлық «жандану кешені» деп аталады және сәбидің белсенді қарым-қатынас жасауын білдіретін тәсіл болып табылады.
   

6. 
   айдан кейін бала адамның бет-әлпетін тұтас қабылдайды және басқа жақындарының арасынан анасын табуға толық қабілетті болады. Анасынан
   

баланы алуға әрекеттенуде бала қарсылық білдіреді. Мұндай реакция «жақындық мінез-құлқы» деп аталады. Анасын басқа адамдардан артық кӛру – әлеуметтік дамудың маңызды кезеңі, ӛйткені ана тек баласын күтіп-бағып қана қоймайды, сонымен қатар бала мен қоршаған әлеуметтік орта арасындағы дәнекер болып табылады.

7

жағымды эмоциялардың қайнар кӛзі болып табылады, қуануға, басқалардың кӛңіл-күйін түсінуге үйретеді, ұяңдықты жеңуге кӛмектеседі, басқа адамдар туралы түсініктерін қалыптастырады, құрбы-құрдастарымен қарым-қатынас жасауға дайындайды.

23. 
    Балалардың тіршілік әрекетін ұйымдастыру.
    

Балалар ӛмірінің алғашқы жылы сапасы жағынан бір-бірінен айырмашылығы бар кезеңдерге бӛлінеді:

1. 
   туғаннан бастап 2,5-3 айға дейін;
   
2. 
   2,5-3 айдан 5-6 айға дейін;
   
3. 
   5-6 айдан 9-10 айға дейін;
   
4. 
   9-10 айдан 12 айға дейін.
   

Әрбір жас кезеңіне арналған балалардың физиологиялық қажеттіліктері мен физикалық мүмкіндіктері ескерілген күн тәртібі ұсынылады.

24. 
    Күн тәртібі сәттерінде әлеуметтік дағдыларды қалыптастыру. Балаларға қойылатын ортақ талаптар мен жағдайлардың тұрақтылығын
    

сақтау арқылы әдеттенуге және жағымды мінез-құлыққа деген оң қарым-қатынасты қалыптастыру жүзеге асырылады.

8

баланың сӛйлеуін белсендіреді («бер», «ал» және басқалары); заттарды, аяқ киімді, киімді атаған кезде ересектердің айтқан сӛзін түсінуді дамытады, балаларды кейбір әрекеттерді орындауға тартады; ересектердің ӛздеріне бағытталғанисӛздерін түсінуді қалыптастырады; баланың қолын жуу, жуыну кезінде сӛйлеуін және қимыл-қозғалыстарын қолдайды.

25. 
    Ойында дамыту және тәрбиелеу.
    

Сәбидің жиі қуануы, күлуі және белсенді болуы үшін ойындарда ерте жастағы балалардың денсаулығын нығайту мен толыққанды даму жағдайлары қамтамасыз етіледі.

26. 
    Күтілетін нәтижелер:
    

бала заттарға қызығушылық танытады және олармен белсенді түрде әрекет етеді;

эмоционалды жауап береді;

баланың ірі моторикасы дамыған, еңбектеу, жүру, лақтыру және басқа

қимылдарды меңгереді;

Бала жеке және жас ерекшеліктеріне сәйкес дамиды.
Педагогикалық диагностика балалар әрекетінің әр түрлерінде олардың белсенділігін бақылау барысында жүргізіледі.

27. 
    «Денсаулық» білім беру саласы:
    

тамақты кӛргенде қимылдайды, ыдысты ұстауға кӛмектеседі, ұстайды;

2) дене шынықтыру:

9

ересектердің саусақтарынан ұстайды, заттарға ұмтылып, екі қолымен ұстайды, заттарды қолдан қолға ауыстырады;

3. 
   дербес қимыл белсенділігі: сүйену арқылы заттың үстіне шығады, айналаға қарайды, контейнерден заттарды шығарады, суды шашыратады;
   

3. 
   салауатты ӛмір салты:
   

ӛзін-ӛзі жұбату мен ұйықтау қабілеттерінің артқанын кӛрсетеді.

28. 
    «Коммуникация» білім беру саласы:
    

дыбысқа және оның дереккӛздеріне назар аударады, былдырлайды және

дыбыстарға еліктейді;

2. 
   сӛйлеудің дыбыстық мәдениеті:
   

бала ӛзінің есімін атағанын естігенде, ыммен немесе дауыспен жауап береді;

3. 
   сӛздік қор:
   

4. 
   байланыстырып сӛйлеу:
   

5. 
   шығармашылықпен сӛйлеу қызметі:
   

ол шаршаған немесе ренжіген кезде ӛзін құшақтаудың, еркелетудің жайлы екенін ыммен білдіреді;

6. 
   шығармаларды қабылдауы:
   

қысқа тақпақтар мен тіл жаттығуларын тыңдайды және оған эмоционалды жауап береді.

29. 
    «Таным» білім беру саласы:
    

1) заттардың қасиетін бағдарлау:

заттарды есте сақтауға және іздеуге қабілетті;

2) қоршаған ортаны тану:

әртүрлі тәсілдерді қолдана отырып, заттарды зерттейді (лақтырады,

шашады, басқалардың әрекетін бақылайды);

3. 
   құрастыру дағдылары:
   

4. 
   экологиялық мәдениет негіздері:
   

табиғат әлемін жағымды қабылдайды, қоршаған ортадағы ӛсімдіктер мен жанауарларды байқайды;

5. 
   сенсорика:
   

әртүрлі ӛлшемдегі және пішіндегі ойыншықтармен немесе заттармен ойнайды;

6. 
   ізденіс және эксперименттік іс-әрекет:
   

заттарды зерттеуге қызығушылық танытады, жаңа заттармен танысады немесе зерттейді, заттарды ӛлшемі бойынша салыстырады;

7. 
   ақпаратпен жұмыс:
   

ашық түсті заттарға - суреттерге, гүлдерге эмоционалды үн қатады (аузына салады, басын изейді, тоқылдатады, ұрады, лақтырады).

10

30. 
    «Шығармашылық» білім беру саласы:
    

ересек адаммен кӛңілді ойындар ойнағанда қуанады, дабылдың

2. 
   ӛнімді іс-әрекет:
   

сызықтар сызады және қағазды «шимайлайды» (бояу, маркер, бор, қарындаш);

31. 
    «Әлеумет» білім беру саласы:
    

1. 
   балалардың әлеуметтік дамуына жағдай жасау:
   

ересектермен және бір-бірімен қарым-қатынас жасау нормалары мен ережелерін, мәдени мінез-құлық дағдыларын игереді: сәлемдескенде, қоштасқанда жауап қайтарады;

2. 
   ересектермен және құрдастарымен ӛзара әрекет:
   

отбасы мүшелерін таниды, ересектермен жағымды қарым-қатынаста болғанда күлімсірейді, қол бұлғайды немесе күледі, қарым-қатынас жасауда ұнату, жақтырмау сезімдерін білдіреді;

3. 
   адамгершілік нормалары туралы түсінік:
   

алғашқы эмоцияларын білдіреді, кӛмек қажет болғанда, дене қимылын және дыбысты қолданады.

32. 
    Баланы жеке тұлға ретінде психологиялық-әлеуметтік дамытудың негізгі кезеңдері.
    

Сәби жасындағы баланың қарым-қатынас жасау ортасы кеңейеді. Бала белсенді бола бастайды, басқа балаларға қызығушылық танытады. Осы жаста ең маңызды адам оның анасы болып қала береді. Ең жақын ересек адам арқылы басқа сәбилермен қарым-қатынас жасайды, ойнайды, қоршаған ортамен танысады.

2. 
   жастағы баланың ересектердің сӛзін түсінуі және сӛйлеу белсенділігінің дамуы, сенсорлық дамуы, заттармен әрекеттің, ойындардың дамуы, қимылдардың дамуы, дербестік дағдыларының дамуы қалыптасады.
   

Бұл кезеңде сӛйлеуді үйренуге ерекше құштарлығы, ересектерге еліктеуі, оның сӛздерін түсінуі байқалады. Заттық әрекеттің және ересектермен қарым-қатынастың жинақталған тәжірибесінің нәтижесінде балада сюжеттік-бейнелеу ойыны пайда болады, ол заттарды салыстыруды үйренеді.

33. 
    Балалардың тіршілік әрекетін ұйымдастыру.
    

Екі жастағы балалар психофизиологиялық ерекшеліктері бойынша екі шағын топқа бӛлінеді:

1. 
   1 жастан 1 жас 6 айға дейін;
   
2. 
   1 жас 6 айдан 2 жасқа дейін.
   

34. 
    Күн тәртібінің сәттері: ұйқы, гигиеналық және сауықтыру-шынықтыру шаралары бӛлмеде жүргізіледі. Сауықтыру-шынықтыру шаралары табиғи факторларды, яғни ауа, күн, суды қолдану арқылы ӛткізіледі. Топ бӛлмелерінде ауа температурасы +21°С және +22°С, жатын бӛлмеде +15°С және +16°С құрайды.
    

Жазғы уақытта шынықтыру шаралары әр баланың денсаулық жағдайын ескере отырып, серуеннен кейін қолдарын, аяқтарын жуу арқылы жүргізіледі.

34. 
    Тәрбиелеу мен оқытудың мазмұны.
    

1 жастан 2 жасқа дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқыту дене, ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық дамытуға, денсаулықтарын нығайтуға, білім, білік, дағдыларды қалыптастыруға бағытталған.

12

36. 
    Ойын іс-әрекеті.
    

Ойын іс-әрекетін ұйымдастыру кезінде балалардың денсаулығын нығайту мен толыққанды дамуы үшін жағдай жасауды қамтамасыз етуде, балалардың қуануы, белсенді болуы үшін олармен қарым-қатынас жүзеге асырылады, эмоционалды-жағымды кӛңіл-күй, қуанышты сәттер туғызатын ойын-сауық, ойын-ермек ӛткізіледі.

37. 
    «Денсаулық» білім беру саласы:
    

жаттығуларды балалардың дене және психикалық даму ерекшеліктерін

тапсырмалар ойын түрінде беріледі;

2. 
   гигиеналық талаптарды орындау дағдыларын қалыптастыру:
   

балалар жуыну, киіну, шешінудің қарапайым дағдыларына және түбекке сұрануға үйренеді;

13

3. 
   сауықтыру-шынықтыру шаралары:
   

ауамен және сумен шынықтыру шаралары медицина қызметкерінің жетекшілігімен жүргізіледі;

4. 
   күтілетін нәтижелер:
   

балалар үлкен жұмсақ ойыншықтарды кӛтере алады, отырғыза біледі және ұйықтауға жатқыза алады;

38. 
    «Коммуникация» білім беру саласы.
    

Баланың тілін дамыту, коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру, белсенді және пассивті сӛздік қорын, тілдің грамматикалық құрылымын, дыбыстық мәдениетін, баланың байланыстырып сӛйлеу қажеттілігін қалыптастыру шарттарын қамтамасыз етеді:

1. 
   тіл дамыту:
   

1 жастан 1 жас 6 айға дейін балаларда ересектердің сӛйлеу тілін түсінуді дамытады;

14

кейбір жануарлар, олардың қимылдары;

заттардың белгілері, заттардың күйі, заттардың орналасуы;
қажеттілікке байланысты (су ішкісі, тамақ жегісі, ұйқысы келеді) іс-әрекеттер;
денесінің жай-күйі, кӛмек, қуаныш, жанашырлық сезімі;
жасы мен жынысына сәйкес айналасындағы адамдарға қатысты сӛздер есебінен кеңейтіледі.
Балаларда:
тұрғын үй бӛлмелерінің атауын түсіну, бұл бӛлмелерде еркін бағдарлану және олардың неге арналғандығын білу;
таныс заттарды атауы, түстері, дыбысталуы бойынша топтастыра білу; ересектердің айтқанын мұқият тыңдау, оның нұсқауларын орындау, екі-үш
әрекеттен тұратын жеңіл тапсырмаларды есте сақтап орындау, жалғаулары бар сӛйлемдерді түсіну;
қоршаған ортамен қарым-қатынасты реттеуге және қалауларын білдіруге қажетті сӛздерді (алғым келеді, берші, жібер, жылжышы) қолдана білу біліктері мен дағдылары қалыптасады.
Баламен тілдесу барысында сергек, қуанышты кӛңіл-күйді, ересектермен әңгімелесу ниетін қолдау, олардың нұсқауларын орындау, әрекеттері мен сӛздеріне еліктеу үшін шағын фольклорлық жанрлар қолданылады.
Ересектер мен құрбыларына ӛтініш білдіру (сұрашы, алғыс айт, қара, кім келді), еліктеу бойынша жаңа сӛздерді, екі-үш сӛзден тұратын сӛйлемдерді айта алады, түсінікті сұрақтарға жауап бере біледі. Айналасындағы адамдардың сӛзін мұқият тыңдау, олардың ауызша талаптарын орындау қабілеттері дамиды;

2. 
   белсенді сӛйлеуді дамыту;
   

Белсенді сӛйлеу ақпаратты қолжетімді құралдармен: ыммен, қимылмен, сӛздермен жеткізу негізінде дамиды. Осы жастағы балалар ӛздері жиі еститін дыбыс тіркестері мен сӛздерге еліктейді, таңдануды, қуанышты, наразылықты, ренішті және тағы басқаны білдіретін кейбір эмоциялық екпіндерді қайталайды. Сӛздік қор туыс адамдардың аттарын (ата, әже, әке, ана), таныс заттар мен ойыншықтарды (шыныаяқ, кереует, үстел, қонжық, қуыршақ), кейбір тағам түрлерін (ботқа, сүт), белгілі қимылдарды (ал, тұр, жібер) білдіретін сӛздермен толықтырылады.

3. 
   кӛркем әдебиет;
   

Шығармаларды тыңдау, мазмұны бойынша түсінікті ертегілер, әңгімелер, ӛлеңдер, тақпақтарды түсіну үшін жағдай жасау ұсынылады. Шығарма кейіпкерлеріне жанашырлық білдіру дағдылары, халық ауыз әдебиетінің шығармаларына, тақпақтардың, ӛлеңдердің ырғағы мен әуенділігіне эмоционалды жауап беруге тәрбиеленеді.

15

1 жастан 1 жас 6 айға дейін:

4. 
   күтілетін нәтижелер:
   

бала ӛзінің есімін, жақын адамдарының есімдерін, киім, жиһаз, ыдыс-аяқ, кейбір қозғалыс құралдарының атауларын;

39. 
    «Таным» білім беру саласы.
    

Балалардың қоршаған ортаны бағдарлау аясы кеңейеді және байиды, сезімдік тәжірибесі қалыптасады, түйсіктері және қабылдауы жетіледі, жанды дүниеге қамқорлықпен қарауға тәрбиеленеді, қоршаған орта туралы түсініктері қалыптасады, бейнелі-әрекеттік ойлауы, есте сақтауы, қиялы, зейіні, қабылдауы дамиды.

16

Балалардың табиғат құбылыстары, адамдардың ӛмірі туралы түсініктері, танымдық қабілеттері қалыптасуы жағдай жасалады:

1. 
   қоршаған ортамен танысу:
   

2. 
   күтілетін нәтижелер:
   

ӛзі туралы: ӛзінің есімі, сыртқы түрі, әрекеттері, тілектері, жақын адамдары, отбасы мүшелері туралы білімі бар;

40. 
    Сенсорика.
    

1. 
   сенсорлық сала:
   

осы жастағы балаларда қабылдау, зейін, ойлау және затты қолдану әрекеттері, түсті, пішінді және кӛлемді бағдарлауы дамиды;

17

біртекті заттарды ортақ белгісі - пішіні, түсі бойынша топтастырады;

3. 
   күтілетін нәтижелер:
   

бала іс-әрекетті орындауға болатын қарапайым зат-құралдарды қолданады;

18

41. 
    «Шығармашылық» білім беру саласы.
    

сурет салу;

мүсіндеу;
музыка ұйымдастырылған оқу қызметінде жүзеге асырылады. Балалардың танымдық, шығармашылық, музыкалық қабілеттері дамиды,
ӛнерге деген шығармашылық қарым-қатынасқа тәрбиеленеді, кӛрнекі-әрекеттік ойлауы, есте сақтауы, қиялы, зейіні, қабылдауы дамиды, қоршаған орта туралы түсініктері және сенсорлық қабілеттері қалыптасады.

1. 
   сурет салу:
   

балаларда бейнелеу ӛнері, сурет салу үшін қолданылатын құралдар мен материалдар туралы түсініктері қалыптасады;

2. 
   мүсіндеу:
   

балалар сазбалшықпен, оның қасиеттерімен танысады, жалпақ, дӛңгелек пішіндерді мүсіндеуге үйренеді;

2. 
   музыка:
   

балалардың музыканы қабылдауға, музыкаға, ән салуға, музыкалық-ырғақтық қимылдарға қызығушылықтары қалыптасады және дамиды;

4. 
   күтілетін нәтижелер:
   

бояулардың ашық түстерін эмоционалды қабылдайды;

сурет салуға ынта білдіреді;

жалпақ, дӛңгелек пішіндерді мүсіндеуге үйренеді;

42. 
    «Әлеумет» білім беру саласы.
    

Балаларды айналасындағы адамдар кӛбірек қызықтырады. Олар қарым-қатынас жасауды, ӛзінің мінез-құлқына ересектер мен құрдастарының жауабын бағалауды үйренеді. Бала басқа балалардың қылықтарына назар аударады. Олар

43. 
    Ата-аналармен жүргізілетін жұмыс бойынша ұсыныстар.
    

Ата-аналар мектепке дейінгі ұйымдағы тәрбиелеу процесіне тартылады, олар балалардың ерте дамуы мәселелері бойынша хабардар болады. Ата-аналарды мектепке дейінгі ұйымдардың қызметімен таныстырады.

кӛрнекі-насихаттау материалдары (ақпараттық және тақырыптық

стендтер, фотомонтаждар) дайындалады.