7
- білім алушылардың жетістіктерін диагностикалау əдістері мен
құралдарының қазіргі жай-күйін;
-
бағалаудың
мəнін,
рөлін,
қызметтерін,
бағалау
əрекетінің
құрылымын;
- оқушылардың жетістіктерін бағалаудың мақсатын, қағидаларын;
-
оқушыларды
критериалды
бағалауды
ұйымдастырудың
психологиялық-педагогикалық негіздерін білуі тиіс.
меңгеруі тиіс:
- оқушылардың оқыту нəтижелерін бағалау бойынша мұғалім
жұмысының мазмұнын сипаттауды;
- нормативтік құжаттар мен бағалау объектілерінің талаптарын ескеріп,
жоспарланған нəтижелерді бағалаудың тиімді технологиясын таңдауды;
- оқушылардың оқу-танымдық іс-əрекетінде жастық жəне дара
ерекшеліктерін ескерумен бағалау инструменттерін жəне процедурасын
қолдануды;
-одан əрі оқыту туралы шешім қабылдау үшін критериалды бағалауды
пайдалануды;
- оқушыларды объективті бағалау үшін оқыту нəтижелерін жоспарлау,
рубрикаторларды əзірлеу жəне пайдалануды;
- оқыту нəтижелерін бағалауды ұйымдастыру үшін қазіргі АКТ
құралдарын қолдануды.
Пəнді оқу үрдісінде білім алушыларда келесі құзыреттіліктер
қалыптасуы тиіс:
- педагогикалық үрдісте критериалды бағалаудың теориялық негіздері
туралы білімін жəне технологиясын қолдануға қабілетті;
- критериалды бағалауды ұйымдастыру тəсілдерін меңгеру, сəйкес
əдістемелік құралдарды қолдану;
- бағалау процедурасын ұйымдастыруда білім алушылардың оқу-
танымдық
іс-əрекетінде
психологиялық-педагогикалық
ерекшеліктерін
ескеруге қабілетті.
Пəннің тақырыптық жоспары
Тақырыптардың аталуы
Кіріспе
1 - Бөлім. Оқушылардың оқу жетістіктерін өлшемдік бағалаудың
ғылыми-теориялық негіздері
1.
Білім алушылардың оқу əрекетін бағалаудың жалпы тəсілдері
2.
Критериалды бағалау ұғымын анықтау жəне оның оқу-танымдық
құзыреттілікті қалыптастырудағы рөлі
3.
Критериалды бағалау технологиясының моделі
2 - Бөлім. Білім алушылардың оқу жетістіктерін өлшемдік бағалаудың
8
технологиялық негіздері
4.
Критериалды бағалау педагогикалық технология ретінде
5.
Өлшемдерді жобалау: жалпы тəсілдері мен құралдары
6.
Білім
алушылардың
жетістіктерін
критериалды
бағалауды
ұйымдастырудың психологиялық-педагогикалық негіздері
7.
Мектепке дейінгі жас кезеңіндегі балалардың жетістіктерін бағалау
өлшемдері мен процедурасы
8.
Кіші
мектеп
жасындағы
оқушылардың
оқу
жетістіктерін
критериалды бағалау жүйесі
9.
Орта жəне жоғары буындағы оқушылардың оқу жетістіктерін
бағалаудың өлшемдері мен процедурасы
10.
Кəсіптік колледж оқушыларының оқу жетістіктерін критериалды
бағалау жүйесі
11.
Оқушылар
жетістіктерін
бағалау
құралдары.
Портфолио
оқушылардың жетістіктерін бағалау құралы ретінде
ПƏННІҢ МАЗМҰНЫ
Кіріспе
Бағалау
жүйесінің
тарихи
ретроспективте
дамуы.
Антикалық
өркениеттің педагогикалық жүйесіндегі бағалау жүйесінің орны. Еуропадағы
ортағасыр педагогикасындағы бақылау формасы мен əдістері. ХVI жəне Х1Х
ғасыр аралғында бағалау жүйесінің дамуы. Я.А. Коменский, В.Г. Белинский
еңбектеріндегі педагогикалық бағалау мəселесі.
В.Л.Беспалько, И.Л.Лернер, В.М.Полонский, Н.М. Скаткиннің ғылыми
жұмыстарында бағалау үрдісін əдіснамалық негіздеу. Оқушылардың оқу
жетістіктерін бағалаудың нормативтік тəсілдері. Оқушылардың оқу
жетістіктерін бағалау үрдісінің психологиялық аспектілерін дайындау
(Амонашвили Ш.А., Захарова А.И., Липкина А.И., Рыбак Л.А. жəне т.б.).
Бағасыз оқыту (Д.Б. Эльконин, В.В. Давыдов, Г.А.Цукерман). Оқушылардың
оқу жетістіктерін бағалаудың шетелдік жүйесі бойынша əдебиеттерді талдау.
1-Бөлім. Оқушылардың оқу жетістіктерін өлшемдік бағалаудың
ғылыми-теориялық негіздері
1-тақырып. Білім алушылардың оқу əрекетін бағалаудың жалпы
тəсілдері
Білім беру процесінде бағалаудың орны мен ролі. Білім алушылардың
оқу жетістіктерін бағалаудың негізгі тəсілдері (тұғырлары). Бағалау мəселесі
оқу əрекетінің компоненті ретінде. Оқушылардың жетістіктерін бағалаудың
мақсаты,
міндеттері.
Бағалау
жүйесінің
қызметтері:
нормативтік,
диагностикалық,
білімділік,
ұйымдастырушылық,
тəрбиелеушілік,
бағдарлық, ақпараттық. Бағалау іс-əрекетінің құрылымы. Бағалаудың
9
субъективтілігіне əсер ететін факторлар. Оқушылардың оқу жетістіктерін
бағалау үлгілері: дəстүрлі танымдық үлгі; нəтижеге бағдарланған үлгі.
Бағалау жүйесіндегі қазіргі бағыттар. Бағалаудың критериалды-бағдарлық
тəсілі (тұғыры).
Бағалау алгоритмі: педагогикалық өлшеу (мониторинг жəне бақылау);
нəтижені түсіндіру; қорытынды (оқыту үрдісін жетілдіру мақсатымен).
«Білім сапасы», «білім жетістігі» ұғымдары.
2- тақырып. Критериалды бағалау ұғымын анықтау жəне оның
оқу-танымдық құзыреттілікті қалыптастырудағы рөлі
Критериалды тұрғыдан бағалау түсініктерін талдау. «Критериалды
бағалау» ұғымының мазмұны. Критериалды бағалаудың мақсаты, міндеттері,
қызметтері. Критериалды бағалау жүйесінің негізгі элементтеріне сипаттама:
үрдісті талдау; кері байланыс; оқыту мақсаты мен жеткен нəтиженің
дамуының сəйкестік дəрежесін анықтау; жеке жəне топтық коррекциялық
жұмыстарды ұйымдастыру үшін ағымдық қиыншылықтарды айқындау;
оқушыларды табысты оқу əрекетіне мотивациялау үшін психологиялық
қолайлы білім беру ортасын құру.
Критериалды бағалаудың принциптері: білім беру үрдісі мен тəрбиенің
өзара байланысы; маңыздылық, объективтілік жəне əділдік, адекваттылық,
интегративтілік, ашықтық жəне жариялылық, сенімділік, тиімділік, анықтық
(валидтілік), жүйелілік жəне бірізділік, жан-жақтылық, тілектестік.
3- тақырып. Критериалды бағалау технологиясының моделі
Оқушылардың оқу жетістіктерін мектептік бағалаудың халықаралық
бағдарламалары (PISA, TIMSS).
Əр түрлі мемлекеттердегі бағалау жүйесі: Англия, АҚШ, Финляндия,
Канада, Сингапур, Австралия, Жаңа Зеландия, Гонгонк.
Критериалды
бағалаудың
кіріктірілген
моделі
(КБКМ):
қалыптастырушы бағалау (ҚБ), ішкі жиынтық бағалау (ІЖБ), сыртқы
жиынтық бағалау.
Қоғамның жəне оқушы тұлғасының сұранысымен дəлелденген
бағалаудың мақсаты. Мақсатқа жетуді қамтамасыз ететін қағидалар
(ккритериалды жəне дескриптивтік, қалыптастырушы жəне анықтаушы
бағалаудың бірлігі, жете түсіну, критериальды бағалаудың диагностикалық
негізі). Білім беру мекемесінің бағалау саясаты. Бағалау əрекетінің
ұйымдастырушылық
-
педагогикалық
шарттары.
Педагогикалық
диагностикалаудың процедурасы (қалыптастырушы жəне анықтаушы
критериалды бағалау картасы, тестілеу, сауалнама алу, бақылау, интервью
алу).
2- Бөлім. Білім алушылардың оқу жетістіктерін өлшемдік
бағалаудың технологиялық негіздері
