52
құралдарын жіктеу. Оқыту құралдары негiзгi топтарының мiндетi мен
пайдалану мақсаты жағынан сипаты.
Географияны оқытудың материалдық базасы. География кабинетi жəне
оның оқу тəрбие жұмыстарын ұйымдастырудағы маңызы. География
кабинетiнiң негiзгi элементтерi, олардың сипаты. Оқытушы мен
оқушылардың жұмыс орындарын жабдықтауға қойылатын талаптар.
Оқытушы столы мен сынып тақтасының ерекшелiктерi. Карта, сызба-нұсқа
жəне қабырға картиналарын сақтауды ұйымдастыру. Техникалық оқыту
құралдары комплектiсi, оларды орналастыру.
География оқытушысының география кабинетiндегi шаруашылық
ұйымдастыру жұмысы жəне оның компоненттерi. Кабинеттi əр түрлi оқыту
құралдарымен толықтыру жоспарын жасау. Кабинет құрудың негiзгi
кезеңдерi.
География кабинетiн оқу жəне сыныптан тыс жұмыстар жүргiзуде
пайдалану. География кабинетiн жабдықтаудағы география үйiрмесiнiң рөлi.
5-тақырып. Ұғымдар, заңдылықтар мен құбылыстарды оқытудың
əдістері мен түрлері.
Теориялық бiлiмдер қалыптастыру. Географиялық ұғымдарды игеру
ерекшелiктерi.
Жалпы
географиялық
ұғымдар
қалыптастырудың
индукциялық жəне дедукциялық жолдары, лайықты жолдарды таңдау
жағдайлары. Жеке ұғымдарды оқып-үйрену ерекшелiктерi. Географиялық
ұғымдарды қалыптастыру əдiстерi, оқушылардың таным белсендiлiгiн
ұйымдастыру жəне мазмұны.
Оқу материалы мазмұны мен оқыту жағдайларына байланысты себеп-
салдар байланыстарын оқып-үйрену əдiстерi. Себеп-салдар байланыстарын
игеру ерекшелiктерi мен көрсеткiштерi. Себеп-салдар байланыстарын
анықтауда оқытудың негiзгi кезеңдерi.
Географиялық заңдылықтар туралы бiлiм қалыптастыру; бұл процестiң
негiзгi кезеңдерiнiң сипаты жəне оқушылардың бiлiмдi игеруiндегi
ерекшелiктер. Географиялық заңдылықтарды ашу əдiстерi.
Эмпирикалық бiлiм қалыптастырудағы өзгешелiктер. Жалпы жəне жеке
географиялық түсiнiктер, оларды қалыптастыру əдiстерi. Географиялық
түсiнiктер мен ұғымдардың байланысы. Мектептi қоршаған ортада
байқауларды жəне көрнекiлiк оқыту құралдарын пайдалану.
Оқытушы мен оқушылардың педагогикалық рөлiне байланысты
географиялық фактiлермен жүргiзетiн жұмыстарының мазмұны.
Iскерлiк пен дағды қалыптастыру. Бұл процестiң географиялық бiлiмдi
игерумен байланысы. Iскерлiк пен дағды қалыптастыру əдiстерi; картаның
ролi; физикалық жəне экономикалық географиялық нысандарға сипаттама
берудiң қалыптасқан жоспарларымен жұмыс. Iскерлiкке үйретудiң жалпы
кезеңдерi; оларды игеру көрсеткiштерi. Бағдарламадағы сарамандық
жұмыстарды орындау-оқыту процесiнде iскерлiк қалыптастырудың кепiлi.
53
Бiлiм мен iскерлiк қалыптастыру жəне географияны оқыту
принциптерiн
жүзеге
асыру
арасындағы
байланыс:
өлкетану,
политехникалық, экологиялық жəне экономикалық. Оқушыларда бiлiм мен
iскерлiк
қалыптастырудағы география оқытушыларының озық iс-
тəжiрибелерi.
6-тақырып. Географияны оқытудың негiзгi құралдарымен жұмыс.
Географиядан анықтамалық əдебиеттермен, түсіндірмелік жəне
терминдік сөздікпен жұмыс.
Географиялық карталардың оқудағы мiндетi географиялық бiлiмнiң аса
маңызды көзi екендiгі. Картаны, олардың оқу процесiндегi ролi бойынша
жіктеу: қабырға, столға жайылатын, мəтiнде берiлген жəне оқулыққа
қосымша берiлген, электронды карталар; олардың мазмұны мен пайдалану
ерекшелiктерi. Географиялық карталарды оқып үйрену мақсаты жəне
олармен мектеп географиясы курстарында жүргiзiлген жұмыстар. “Картаны
түсiну”, “оқу” жəне “бiлу” ұғымдарының мазмұны.
Картаның мазмұны жəне картаны түсiнудi оқытудағы негiзгi əдiстерi.
Картографиялық ұғымдар жүйесi. Картаны оқуға үйрету əдiстерi. Басты
картографиялық iскерлiктер жəне олардың физикалық жəне экономикалық
география курстары бойынша айырмашылығы. Картаны бiлудi қамтамасыз
ететiн оқыту əдiстерi. Географиядағы iшiнара iздену жəне зерттеу əдістері
мен проблемалы оқыту құрамында картамен жүргiзiлетiн жұмыстар.
География оқулықтары, олардың атқаратын қызметi. Оқулықтардың
ғылыми мазмұны мен əдістемелік аппараттың сипаты. Мəтiннiң құрылымдық
компоненттерi. Оқулықтың мəтiн жəне мəтiнен тыс компаненттерiмен
жүргiзiлетiн негiзгi əдiстерi. Физикалық, экономикалық географиялардың
мазмұнын жəне оқушылардың жас ерекшелiгiн ескерiп оқытудың əр
сатысында мəтiнмен жұмыс iстеу əдiстерiнiң өзгеруi. Оқушылардың
оқулықты пайдалануында шығармашылық сипаттың күшеюi. Оқулықпен
жүргiзiлетiн жұмыстарға қойылатын жалпы əдістемелік талаптар.
Қабырға картиналары мен экрандық құралдардың негiзгi мiндеттерi.
Қабырға картиналары, электронды оқулықтар мен оқу құралдары, оқу
кинофильмдерімен,
диафильмдер,
диопозитивтермен
жүргiзiлетiн
жұмыстардың ерекшелiктерi. Оқытушының оларды пайдалануға даярлығы.
Географияны оқытудың əр түрлi əдістемесін пайдалану кезiнде қабырға
картиналары жəне интерактивті тақтада iстелетiн жұмыстар.
Физикалық
жəне
экономикалық
география
курстарындағы
статистикалық көрсеткiштердiң маңызы жəне олармен оқыту процесiнде
жүргiзiлетiн жұмыстар. Берiлу тəсiлiне байланысты мектеп географиясында
статистикалық мəлiметтердiң негiзгi топтары. Жеке (топтастырылмаған)
көрсеткiштермен жұмыс жүргiзу əдiстерi. Графиктер, диаграммалар жəне
статистикалық кестелердің танымдық мүмкiндiктерi, оларды оқу əдiстерi.
Цифрлық материалдардың ерекшелiктерiн ескерiп графиктер, диаграммалар
жəне статистикалық кестелерді оқытудың мазмұны жəне жүйелiлiгi.
