954
Өздігінен білім алудың негізгі жолы – оқушыны таным үрдісіне үйрету. Ол үшін
бүкіл сыныптағы оқушыларға өздігінен жұмыс жасауға жағдай туғызу керек.
Бүлдіршін шәкірттің қиял әлемін шарықтататын қоршаған ортадағы жансызға жан
бітіріп әңгіме, ертегі құрастыру,өлең шумағын жалғастыру, белгілі мазмұнды өз қиялы
бойынша жалғастырып аяқтау сияқты шығармашылық қабілетін шыңдау жұмыстары
шебер мұғалімнің қолында
Өз ойынан еркін тақырыпқа құрастыруға берілген әдеби шығармашылық
бағыттағы жұмыстарды орындата білу,оқушыдан талап етілетін мақсат-мүдделерді
оған дұрыс түсіндіре білу және сол арқылы оның дәріс уақытындағы іскерлік қабілетін,
оқушы ойын шыңдайды.
Шығармашылық – әдемілік пен әсемдіктің әліппесі. Шығармашылық қасиетті адам
баласының бойына қалыптастыруда сөз өнерінің берері мол. Мектепте бұл мәселені
жоғары сыныптардағы әдебиеттік оқу сабағындағана емес,бастауыш білім беру
кезеңінде де оқушыны отандық өнер өкілдерімен таныстырып,ақын-жазушылардың
туындыларын оқытып,насихаттаған дұрыс деп ойлаймынСебебі төменгі сыныптардың
өзінде-ақ . өнерге,оның ішінде сөз өнерін өзі пір тұтып, өзі сүйіп айналысатын талантты
жас жеткіншектер де жеткілікті. Оқушыларды сөз өнеріне баулу, үйрету ісін қолға алу
үшін баланың қай жаста шағармашылық қабілетінің ашылу мүмкіндігі мол болады? –
деген сұрақтар бастауыш сынып мұғалімдері,бізді,толғандырмай қоймайды. Баланы
жастайынан шығармашылық өнеріне қалай баулу керек? Оның жолдары, әдіс-тәсілдері,
мазмұны қандай?-дегенді ойластыруда психологтер зерттеуіне жүгінеміз.Сондағы
көптеген психологтердің ортақ пікірі кез келген жаста баланың шығармашылыққа
баулуға өзек болардай өзіндік ерекше қабілет, бейімділік бар деген ойға келісіп
тоғысады.Ескеретін жағдайда бастауыш буынның шығармашылық дамуын дер кезінде
бағыттап, бағдарламаса, онда орта, жоғарғы сыныптарға барғанда, көбінің
шығармашылық мүмкіндігі шектеліп, тоқырап қалатындығы хақ.Сонымен,
оқушыларды сөз өнеріне баулып, үйрету үшін қажетті жағдайлардың мазмұнына
тоқталар болсақ:
- Мұғалім ең алдымен сыныпта шығармашылық көңіл-күй тудыру үшін баланың
назарын бір нарсеге бағыттауы тиіс. Яғни шығармашылық арнаға оқушы назарын бұру
үшін үнемі шығармашылық тапсырмалар , жаттығу, ойын түрлерін ұсынып отырғаны
жөн.
- Әрбір шығармашылық тапсырманы оқушыға ұсынудың ретін, жолын, әдіс –
тәсілін білу керек.
- Ол
тапсырмалардың
мазмұны
жеткіншектердің
жас
ерекшелігіне,
қызығушылығына сәйкес келуі тиіс.
- Мұғалімнің басты міндеті: бала белгілі бір көркемдік шешім тауып, өз туындысын
ұтымды тиянақтап аяқтағанға дейін оны назарынан тыс қалдырмау, оған бағыт-бағдар
беру.
Шығармашылықпен балалардың көпшілігі айналасатындай ахуал туғызу.
Мұғалім шығармашылықпен өзі де айналысса, өз нұсқасымен балалармен пікір
алмасып отырса, оның әсері шексіз.
Жалпы шығармашылықты тежейтін үш нарсе бар.
1.
Сәтсіздіктен сескеніп, жүрексіну;
955
2.
Өзіне өзі сенімсіздік, риза болмау;
3.
Жалқаулық.
Мұғалім дер кезінде осы жағдайларда шеберлікпен көмек қолын созуы тиіс.
- Оқушының шығармашылықпен айналысуына мектепте, сабақта, үйде жағдай
туғызу;
- Баланы саналы, жүйелі бағыттап отыру;
Мұғалім оқушы шығармашылығын дамыту, бағыт-бағдар беру ісінде мыналарды
ескерсін:
- Шығармашылық тапсырманың түрлерін ойлап, тауып, түрлендіру;
- Оған оқушыны тартудың жолдарын меңгерсін;
- Оқушыға нақты ұсыныс, бағыт-бағдар беріп, онын жұмысын тұжырымдап
бағасын беру.
Сөз сонында айтарым:Бала бойындағы жалт еткен жақсылықты көріп,дамыта
алсақ,өз парызымызды өтегеніміз.Болашақ данышпан тәрбиелейтін де,дамытатын
да,таланттың көзін ашатын да мектеп пен мұғалім.Ендеше,бұл екеуінің жұмысына
қатысты нәрсенің бәрі тез арада шығармашылыққа бт бұруы керек.
Болашақ данышпан тәрбиелейтін ,дарындыларды дамытатын, таланттың көзін
ашатын мектеп пен мұғалім. Ендеше,бұл екеуінің жұмысына қатысты нарсенін бәрі
тез арада шығармашылыққа бет бұруы керек.
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДАРДА КӨПТІЛДІ БІЛІМ БЕРУ
Сағит К.Ж.
№64 НОМ жанындағы шағын орталық
Бүгінгі таңда көкейкесті мәселелердің бірі болып «Көптілділік» мәселесі
саналады. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаев Қазақстан халықтары Ассамблеясының ХІІ сессиясында:
«Қазақстандықтардың жас ұрпағы кем дегенде үш тілді білулері тиіс: қазақ, орыс,
ағылшын тілдерін еркін меңгерулері қажет» – деп атап өтті. Кем дегенде үш
тіл меңгеру–заман талабына айналып отырған қажеттіліктердің бірі. Елбасы Н.Ә.
Назарбаевтың “Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа
мүмкіндіктері”
атты
Жолдауын
жүзеге
асыру
мақсатында
дайындалған Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасы – білім беру жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін
арттыру, адам капиталын дамыту үшін білім мазмұнын түбегейлі жаңғырта отырып,
білім саласында кезек күттірмей тұрған мәселелерді шешуге бағытталған. «Қазақстан
әлемде тұрғындары үш тілді қатар қолданатын, яғни қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс
тілі – халықаралық тіл ретінде ағылшын тілі – әлемдік экономиканың жетістікті
интеграциясы ретінде, жоғары білімді елдер қатарында қабылдануы тиіс», – дейді Н.Ә.
Назарбаев.[1]
Ана тілінің базалық құндылықтарын меңгерген, мемлекеттік және басқа да
тілдерде мәдени – әлеуметтік өзара қатынасқа дайын, мектеп жасына дейінгі көптілді
