Іске асырылған жобалардың сипаттамасы (объектінің


Жалға алу төлемі;

Объектіні күзетуге ақы төлеу;

Басқару персоналын төлеу.
Тұтастай алғанда, аталған баптың шығындарды жатқызуға болады
непроизводственным шығындар. Өндірістік емес шығындар, ҚР ресми
статистикасының әдіснамасы бойынша өнімді сату және қызмет көрсету
жөніндегі шығыстарды, әкімшілік шығыстарды, қаржыландыруға арналған
шығыстарды қамтиды. 2018 жылы Қазақстанның өңдеу өнеркәсібіндегі
өндірістік емес шығындар сомасы 943,5 млрд.теңгені құрады, оның ішінде
819 млрд. теңге ірі және орта кәсіпорындардың өндірістік емес шығыстары,
ал 124,5 млрд. теңге – шағын кәсіпорындардың өндірістік емес шығыстары.
Өндірістік емес шығындардың құрылымы өңдеу саласының ірі және орта
кәсіпорындарының көрсеткіштері мысалында қарастырылған. 2018 жылғы
шығындардың жалпы көлеміндегі өндірістік емес шығындардың үлес
салмағы 2017 жылмен салыстырғанда 4% - ға төмендеп, 21% - ды құрады.
Өндірістік емес шығындар құрылымында жүк тасымалдау шығындарының
үлесі артты (45-тен 68% - ға дейін). Сонымен қатар материалдық емес
активтердің амортизациясына шығыстар төмендеді.
Өңдеуші сектордың қазақстандық кәсіпорындарының негізгі
проблемасы міндеттемелер бойынша берешек болып табылады. Оған
кәсіпорын уақытша тартқан және тиісті заңды және жеке тұлғаларға
қайтаруға жататын ақшалай қаражат жатады. Кредиторлық берешекті
жөнелтілген тауарлар үшін жүзеге асырылмаған төлемдер, төленбеген
салықтар, төленбеген есептелген жалақы және т. б. құрайды.
Осы шығындар санатынан кәсіпорынның тұрақты шығындарына
кредиттер бойынша пайыздарды төлеу болып табылады. Ұсынылған
құрылымда шығыстардың бұл бабы "өзге шығыстарға" енгізілген.
Шығыстардың осы бабының үлес салмағы жалпы көлемде 70% - ға жетеді.
2018 жылы шығыстардың бұл бабы 547,5 млрд.теңгені (жалпы көлемнің 69%
– ы), 2017 жылы-586,3 млрд. теңгені (өндірістік емес шығыстардың жалпы
көлемінің 74% - ы) құрады. Несиелік берешекке қызмет көрсету
кәсіпорындардың тұрақты шығыстарының ең ауыртпалықты баптарының
бірі болып қала береді.
Берешек көлемінің тұрақты өсуі саланың рентабельділігіне қатты әсер
етеді. Сондықтан экономиканың өңдеуші секторының кредиттері бойынша
сыйақы ставкасын өтеу бойынша мемлекет тарапынан тиімді қолдау
Қазақстан экономикасының өңдеуші секторын табысты дамыту үшін
маңызды және қажетті шара болып табылады.
Ресейде, сондай-ақ кредиттер бойынша ұйымдардың берешегінің
тұрақты өсуі байқалады. 2018 жылдың соңына қарай ол 21 трлн. рубль. 2017
жылғы тамызда тоқыма және тігін саласы кәсіпорындарының мерзімі өткен
103

кредиторлық берешегі 3,4 млрд.рубльді, Былғары және оған қатысты өнімдер
өндірісінде – 0,4 млрд. рубльді құрады.
Мұндай көрініс Ресейдің өңдеу салаларындағы ұқсас жағдайды
көрсетеді. Сонымен қатар, Ресейде коммерциялық және басқару
шығыстарының өсуі байқалады, оларды кәсіпорындардың тұрақты
шығындары ретінде қарастыруға болады. 

жүктеу 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: