қызметкерлер теориялық білімнен ғана емес, клиентке
әсер ету қабілетімен қасиетін білу керек.
Қазіргі кезендегі әлеуметтік жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері;
әлеуметтік проблемалар ерекшеліктері. «әлеуметтік жұмыс технологизация»
түсінігі
Әлеуметтік жұмыс технологизацияның фуекциясы. Әлеуметтік жұмыс
технологиясының негізгі мақсаттары: мәні, приницпы, фуекциясы, мазмұны,
кезендері. Әлеуметтік жұмыста әдістерді қолданудың ерекшеліктері.
Ұсынылған әдебиеттер
1. Агафонов А.Н., Егоров В.В., Менлибаев К.Н.,
Нурмагамбетов С.Б. Основы социальной работы. –
Караганда, 2002.
2. Теория социальной работы: Уч. пособие/ М.В.
Ромм, Е.В.Андриенко и др. - Новосибирск. – 2000.
3. Технологии социальной работы / Под ред.
Е.И.Холостовой. – М., 2001.
4. Черная Г.Г. Технологии социальной работы. –
Караганда, 2003.
5. Справочное пособие по социальной работе / Под
ред Панова А.И. – М., 1997.
2-тақырып Әлеуметтік жұмыс әдістері мен технологиясы: өзіндік
байланысы
Әлеуметтік жұмыстағы әлеуметтік ұйымдастырушылық-нұсқаулық
әдістері. Жүйелік теория: әлеуметтік жұмыс таңдауындағы технологиясы
мен ұйымдастырудағы жүйелік байланысы. Әлеуметтік жұмыс
практикасындағы экологиялық теориясының « Өмір моделі». Әлеуметтік
жұмыс технологиясындағы психологиялық әдістер, оларға сипаттама.
Әлеуметтік жұмыстағы психологиялық әдістерді қолданудағы өзіндік
ерекшеліктері. (психодинамикалық модель, экзистенциалдық модель).
Әлеуметтік жұмыс практикасын ұйымдастырудағы кешенді модель.
Тұлғаның гуманитарлық үлгілеріне бағытталған
технологиялар.
2. Әлеуметтік жұмыстағы психоаналитикалық және
психодинамикалық моделі.
Мақсаттар мен өмірлік жоспарлар бала кезден
қалыптасады: бала басқалардың нақты мәдениет аясында
жеткен жетістіктеріне теңескісі келіп оларға саналы
немесе санасыз түрде қарайды. Осы негізде тұлғаның
көзқарасы, қызығушылығы, ықыласы оянады. А. Адлердің
пікіріне сәйкес тұлғаның басымдылыққа (өмір бойы
жинақталған) ұмтылуынан басқа жалпылама сезімі де
болады. (туа біткен). Осылайша А. Адлер тұлғаны
санасыздықтың қара күштеріне тәуелділіктен құтқаруға
тырысты.
Жаңа психодинамикалық тәсіл жалпы адамның
тамыры балалық шағында жатқан өткен тәжірибесіне
назар аудартады. Осыған байланысты адамның даму
барысында балалық шағынан бастап туындап, оның
есейген шағында да жалғасып келе жатқан «қақтығыс» -
санасыз сәттер, орталық түсінік болады. Мұндай
қақтығыстар – мінез-құлық ерекшелігі сезімнің, ойдың
және қылықтың индикаторы секілді. Өткендегі
тәжірибенің негізінде мінез-құлықтың ерекше жүйесі
қалыптасады (сезім, ой және үлгі жиынтығы) Егер бұл
неадекватный жағдайлардағы әсерлерде байқалса, онда
бұл жағдайларды өткен тәжірибеден қарастыра отырып,
бұл «ұйымдық жүйені» тұлғаның алдағы тәжірибесіне
ыңғайлана отырып, өзгертуге болады. Адамды үрей мен
сенімсіздіктен саналы түрде әрекет ететін, психологиялық
қорғаныс деп аталатын өзіндік механизм құтқарады.
А. Фрейд психикадағы саналы және санасыз
құбылыстардың кейбір функциялары З. Фрейд түсінгеннен
басқаша деген тұжырымға келді. Бірінші кезекте бұл
Идтің (Оно) Эгомен (Я) ара қатынасына әсерін тигізді. А.
Фрейд З. Фрейд айтқандай Эгоның Идтен толық
шықпағанын байқады, сондықтан Я қызметі неғұрлым
маңыздырақ және әсерлі. Эго-психология психоанализдің
классикалық теориясы секілді қорғау механизмдеріне де
үлкен роль атқарады. Психикалық жағдайлар мен
қынжылушылық туындауының кілті бола тұрса да,
санасыздықтың қатаң басымдығы, не постулируется.
Дәстүрлі психоанализге қарағанда, Эго-психологиядағы
психикалық көзқарас адамның сеніміне кіріп, оның күші
елеулі дәрежеде оны гуманистік бағытқа жақындатады.
Психодинамикалық бағыттағы мұраттарды және
Эго-психологияны пайдалану әлеуметтік-психологиялық
жұмыста көбінесе түсіністікпен және тұлғаның қорғану
механизмдерін есепке ала отырып қамтамасыз етілген.
Қорғану мен қарсылық – адамның ыңғайсыздық пен
еске алудан құтқаратын, оларды санасынан шығарып,
қатер мен жүйкенің ширығуын санасыз түрде босататын
ерекше қабілеттері. Психологиялық қорғану – тұлғаның
өзгеруін («қарсылық») тудыратын механизмдердің бірі.
Жаңа психодинамикалық тәсілде неғұрлым кең тараған
қорғану механизмдері қолданылады: ығыстыру,
қарсылық, әсерлестіктің қалыптасуы, ауысу, кері сезім,
жабырқаңқылық, шабуылдаушыға ұқсау, аскетизм,
интеллектуализация, регрессия, сублимация, ажырау,
проекция, экрандау, тас түйін болу т.б. Мұның бәрі
Онымен Жоғары Меннің арасындағы балансты сақтауға
бағытталған. Қорғаныс механизмінің әрқайсысының өз
жетістіктері мен кемшіліктері бар.
Мысалы, ығыстырудың артықшылығы - жағымсыз
көңіл-күй жеке тұлғаның санасынан оның тыныштығы
үшін ығысып шығады. Бірақ адамнан көп энергиялық
шығынды қажет ететін бұл механизм жағдайды
түзетпейді де, негізсіз болып шығады.
Психодинамикалық тәсілдің басқадай жаңа тәсілі –
«Мен» психологиясы 50 жылдардың соңында пайда
болған. Оның негізін салушылардың бірі Х. Кохуттың
адамгершілік тенденциялары неғұрлым үлкен дәрежеде
ерекшеленетін, жаңа психодинамикалық теорияға тән.
«Мен» психологиясының негізгі мәні – Мен-ді өзіндік
тойтарыс пен өзіндік қатынас қызметтерін орындайтын
рефлексті құрылым ретінде қарастыру.
Мен психологиясының теориясы психоанализді
экзистенциональды және гуманистік психологиямен
біріктіреді. Кәзіргі уақытта классикалық психоанализ
теорияларының альтернативі ретінде қаралады: сезімге,
(эмпатияға), жеке тұлғаның субъективті тәжірибесі мен
өмір салтына көп көңіл бөлінеді.
Тұлғаға жаңа, өзіндік көзқарастың дамуына ықпал етіп,
оның өзара тұлғалық қатынасқа қосылуы - трансактілі
талдау (ТТ) - психодинамикалық тәсілдің қарапайым
мысалы. Адам ТТ-ға сәйкес өмір бойы өзінің өмірін
анықтайтын санасыз құрылым сценарийінің негізінде
құрылған санадан тыс жоспарланған ойындарды
ойнайды. «Бақыттылар», «жүгірінді балалар» т.б.
сценарийлері бар.
ТТ негізін салушы Э. Берн адамдардың мінез-құлқының
түрлі құбылыстары (қалпы, дауысы, көзқарасы, сөздік
қоры т.б.) уақыт өте келе айтарлықтай өзгеретінін
байқады. Мінез-құлықтағы өзгеріс әдетте сезім арқылы
байқалады. Мінез-құлықтағы айырмашылық пен өзгеріс
адамдағы түрлі жағдайдан хабар береді. Мен
Достарыңызбен бөлісу: | 
