даму мәселесін шешуде сапалы әдістердің жаңа
түрлерін жасау қажеттілігіне байланысты пайда болды.
Осы кезеңде әлеуметтік технологияны әртүрлі
аспектіде талдау мен қолдануды қарастырған шетел
зерттеулеріне қызығушылық өсті. Болгар зерттеушісі.
Н.Г. Стефанов : "Әлеуметтік процестер қаншалықты
күрделі
болса
да,
олардың
әрқайсысы
технологизациялық ықпалдарға түседі.
Мұндағы мәселенің мәні әлеуметтік процестерді
технологизациялау емес, оны қалай жасау
мәселесінде."
"Адамзат қызметі неғұрлым күрделенген сайын,
соғұрлым оны сәйкес кезеңдер мен операцияларға
жіктеу көбейеді. Әрекет технология деген атауға ие
болу үшін , ол белгілі бір жүзеге асатын саналы және
жоспарлы түрде элементтерге бөлшектеуі керек. Әрбір
әрекеттің өзіндік ішкі даму логикпсы мен қалыптасуы
болғандықтан осы операцияларды орналасу тәртібі мен
бірізділігі қалай болса солай қалыптаспайды " дейді.
Осы уақытта берілген мәселеге байланысты
алғашқы Отандық зерттеулер пайда болды. Оған көп
көңіл бөлгендер Н.С.Данакин, Л.Я.Дятченко, А.К.Зайцев,
Л.Г.Ионин .
Адамзат дамуына байланысты бүл әлеуметтік
байланыстар күрделене түсіп, әлеуметтік басқарудың
жаңадан құруын қажет етті. Бірақ ХХ-ғасырдың 70
жылдар ортасында әлеуметтік технологизациялауға
күмәндану туындай бастады. Бүл кезеңде ғалымдардың
назары әлеуметтік технологияны енгізу және зерттеу
мәселесі басты орында болды. Осы мәселенің әртүрлі
аспектіде қарастыратын жаңа ғылыми зерттеулер еңбек
ретінде Н.Стефанованың "Қоғамдық ғылымдар және
әлеуметтік технология" монологиясы болды (1976ж).
Мұнда әлеуметтік процестердің технологизациясы
адам қызметінің қүрылымына ягни әлеуметтік
технология мәні білімнің жаңадан қүрылуымен адамның
әлеуметтік қатынас және процесс жүйесіндегі
практикалық әрекетінің тәжербиесі деп түсіндірді.
Әлеуметтік технологияның мазмұны мен мәнін ашып
көрсетуде
зерттеушілерді
біржақты көзқарас
қалыптаспақан. В.Г. Афанасев әлеуметтік технологияға
"ғылымның абстрактілі тілінің аудару құралы және
басқару механизімінің элементі яғни ... нақты бір тіл...
қойылган мақсатқа жету" деп анықтама береді. А.Зайцев
-"белгілі бір мақсатқа жетуге негізделген әрекет,
әлеуметтік процестің ұйымдастыру құрамымен әдісінің,
білімінің жиынтығы" дейді.
В.И Курбатов "әлеуметік технологияга нақтылы
сәйкес келетін анықтама" береді. Әлеуметтік технология
бүл әлеуметтік объектіге кәсіби әсер ету әдісінің
жиынтығы яғни оның әсер ету жүйесін үйлесімді әрекет
етуін қамтамасыз етуге, оны қайта жақсартуына
мүмкіндігі болады.
Осы барлық анықтама көрсетіп отырғандай
әлеуметтік технология мағынасын ашу мақсатпен
адамзаттың әрекет етуінің мәні өзара сәйкестілікке
негізделген әлеуметтік жүйенің потенциялын пайдалану
және зерттеу әдістер, процедура, операциялар басқару
субъектісі ретінде және толық әлеуметтік институт
ретіндегі жиынтық ретінде қарастыруга болады. Осыдан
келе әлеуметтік технология бірізділік операциялардың
жиынтығын айқындап, тиімді әлеуметтік нәтижеге
жетуге багытталған мақсатты әсер ету процедурасын
айтады. Әлеуметтік үрдістердің технологизациясы
мынаны көрсетеді:
- процестердің ішкі өзара байланысты
кезеңдерге,
операцияларға бөлінуі, бөлшектенуі;
- зерттеу нәтижесіне жетуге багытталған
қызметтің
кезеңдік координациясын;
- технологияға енгізілген процедуралар мен
операцияларды мағыналы орындау.
Технологизация объектіге әсер етудің әдісі мен
тәсілдердің жиынтығын нақты қолдану мен өңдеу
ретінде
технологияларда,
ал
әлеуметтік
технологизация-әлеуметтік
технологияларда
базаланады. Әлеуметтік технологияны зерттеу
біріншіден, практикалық міндеттерді шешуде белгілі бір
ғылымның теориялың нәтижесін қолдану тәсілі ретінде
қарастырып екіншіден, әлеуметтік технология белгілі бір
әлеуметтік проблемаларды шешуге қолдануга әсер ету
әдісі, тәсілі болады.
Әлеуметтік технологияны зерттей келе, оның бірнеше
ерекшеліктерін ескерген жөн.
Әлеуметтік технология-бүл технологиялық процестің
объекті мен субъектінің қарым-қатынасы типі яғни
қарым-қатынас "субъект субъект" негізінде қүрылады.
Кәсіби көмек көрсетуге қатысушылардың әрекетінсіз,
индивидтің , топтың келісімінсіз әлеуметтік
технологияны қолданудың себебі болған жагдайда
өзгертуге болмайды.
Әлеуметтік технология- бүл қоғамдық мақсатқа
жетудің белгілі бір жолы. Осыган орай әлеуметтік
қызметкерлер теориялық білімнен ғана емес, клиентке
әсер ету қабілетімен қасиетін білу керек.
Ұсынылған әдебиеттер
1. Агафонов А.Н., Егоров В.В., Менлибаев К.Н.,
Нурмагамбетов С.Б. Основы социальной работы. –
Караганда, 2002.
2. Теория социальной работы: Уч. пособие/ М.В.
Ромм, Е.В.Андриенко и др. - Новосибирск. – 2000.
3. Технологии социальной работы / Под ред.
Е.И.Холостовой. – М., 2001.
4. Черная Г.Г. Технологии социальной работы. –
Караганда, 2003.
5. Справочное пособие по социальной работе / Под
ред Панова А.И. – М., 1997.
2-тақырып Әлеуметтік жұмыстағы әлеуметтік технология
ерекшеліктері.
Қазіргі кезендегі әлеуметтік жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері;
әлеуметтік проблемалар ерекшеліктері. «әлеуметтік жұмыс технологизация»
түсінігі
Әлеуметтік жұмыс технологизацияның фуекциясы. Әлеуметтік жұмыс
технологиясының негізгі мақсаттары: мәні, приницпы, фуекциясы, мазмұны,
кезендері. Әлеуметтік жұмыста әдістерді қолданудың ерекшеліктері.
3-тақырып Әлеуметтік жұмыс моделдерінің технологиялық
ерекшеліктері.
Әлеуметтік жұмыстағы әлеуметтік ұйымдастырушылық-нұсқаулық
әдістері. Жүйелік теория: әлеуметтік жұмыс таңдауындағы технологиясы
мен ұйымдастырудағы жүйелік байланысы. Әлеуметтік жұмыс
практикасындағы экологиялық теориясының « Өмір моделі». Әлеуметтік
жұмыс технологиясындағы психологиялық әдістер, оларға сипаттама.
Әлеуметтік жұмыстағы психологиялық әдістерді қолданудағы өзіндік
ерекшеліктері. (психодинамикалық модель, экзистенциалдық модель).
Әлеуметтік жұмыс практикасын ұйымдастырудағы кешенді модель.
Достарыңызбен бөлісу: | 
