Бағдарламасы (Syllabus) «Металлургиялық зауыттардың механикалық жабдықтары» пәні бойынша 050709 «Металлургия»

Пән тақырыптарының мазмұны

Металлургияның халық шаруашылығында алатын орыны және рөлі. Қазақстанның түсті және қара металлургиясы. Металлургия өніркәсібінің механикалық жабдықтарының жалпы сипаттамасы, шикізат өндеудің нақтылы сатысына сәйкес жабдықтардың ерекшеліктері. Түсті металлургия кәсіпорындарының технологиялық жабдықтарының топтастырылуы. Металлургиялық жабдықтардың техникалық мәселелерін шешу: сенімділік, энергетикалық шығындар, еңбекті және қоршаған ортаны қорғау тұрғысынан қарағандағы негізгі талаптар, өндірістегі негізгі және қосалқы жабдықтарды жетілдіру тенденциясы.

Сусымалы материалдарды тиеуге, түсіруге, тасымалдауға, сақтауға және бірқалыпты нәрлендіруге арналған жабдықтар. Сусымалы материалдар мен олардың сипаттамалары. Вагонтөңкергіштер, атқаратың қызметі, типі және құрылымы. Вагонтөңкергіштің аудару механизмінің жетегін есептеу. Грейферлер және греферлі кран-ауыстырыптиегіштертер. Шанақтар (бункерлер) мен силостар. Нәрлендіргіш түрлері мен құрылымдық ерекшеліктері. Кенді ұсақтау және ұнтақтауға арналған жабдықтардың сипаттамасы. Материалдардың ірілігіне сәйкес жіктеуге арналған жабдықтар. Жіктегіштер. Топтастырғыштар. Кендерді байытуға арналған жабдықтардың түрлері және олар жайлы жалпы мағлұматтар. Негізгі технологиялық көрсеткіштері. Негізгі параметрлерін аңықтау.

2 Тақырып. Сусыздандыру және шикіқұрам дайындауға арналған механикалық жабдықтар.

Қоюлатқыштар. Центрифугалар. Вакуум-сүзгілер. Пульнасораптар. Жұмыс принциптері мен құрылымдық ерекшеліктері.

Шикіқұрам дайындау тәсілдері. Араластырғыштар. Олардың жұмыс істеу принципі мен құрылымдық ерекшеліктері. Кендерді орта құрамға келтіруге арналған машиналар. Кесектендіргіштер. Кептіру агрегаттары. Құрылысы мен жұмыс істеу принципі. Негізгі параметрлері.

3 Тақырып. Күйдіру, вельцтеу және кальцинациялауға арналған механикалық жабдықтар.

Күйдіру және агломерациялық машиналар. Қайнау қабатындағы күйдіру пештері (КС). Вельц-пештер. Құрылысы. Техникалық сипаттамасы. Айналмалы құбырлы пештер. Құрылысы мен негізгі тораптарының жұмысы. Материалдарды тиеуге арналған механизмі. Негізгі параметрлерін анықтау.

Жалпы мағлұмат. Пештердің типтері. Шағылысу және шахта пештері. Сұйық ванналы пеш (ПЖВ), КИВЦЕТ. Кен термиялық пеші. Олардың негізгі механизмдері мен топтары және технологиялық сипаттамалары. Материалдарды пешке салу машиналары мен механизмдері. Науашаны тығындау және тығынын алу механизмдері. Негізгі параметрлері.

Конвертер типтері. Конвертерге шикіқұрамдық материалдарды салу арналған машиналар. Конвертерді бұру механизмі. Фурманы тазалауға арналған механизм. Негізгі параметрлері.

Қорғасын құрамындағы мыстан арылуға арналған шағылысу пештері. Тазарту қазандары. Сипаттамалары, қызмет атқару механизмдері. Мысты қоспалардан тазалауға арналған анод пештері.

Сілтілеу және электролиздеу жабдықтары. Электролиттік тазарту. Электролиз ванналары. Сораптар мен аппараттар. Аэросепараторлар. Негізгі параметрелері.

7 Тақырып. Сұйық металдар мен шлакты тасымалдауға және құюға арналған механикалық жабдықтар .

Сұйық металдар құюға арналған ыдыстар және шлак тасымалдығыштар. Металды механиқаландырылған құю тәсілдері және құю машиналарының түрлері. Таспалы және карусельді құю машиналары. Түрлері. Мыс, мырыш және қорғасынды карусельді машинамен құюдың ерекшеліктері. Мысты вайербарсқа үздіксіз құю.

Шаңдалған газды тазалаудың негізгі әдістері. Газ тазалаудың тиімділігін анықтау. Шаң камералары мен инерциялы шаң ұстағыштар. Циклондар. Газды сумен тазалау әдістері. Скрубберлер. Вентури құбыры. Жеңді шаңсорғыштар. Құрғақ және сулы электр шаңсорғыштары.

Күкірт қышқылын алу цехтарының жабдықтары. Жалпы мағлұмат. Газ жуу бөлімшесінің жабдықтары. Газды кептіру және абсорбациялау бөлімшесінің жабдықтары. Жанасу аппараттары. Сирек металдарды өндіруге арналған жабдықтар тобы.

Металлургия зауыттарындағы илемдеу цехтарының алатын орыны. Илемдеу орнақтары. Тағайындалған міндеттері және типтері. Илемдеу орнақтарының негізгі және қосалқы жабдықтары. Негізгі параметрелері.

Сымсозу орнақтары. Сипаттамалары, міндеті, негізгі технологиялық жабдықтарының құрамы және орнақтың техника – механикалық параметрлері.
Тәжірибелік сабақтардың тізімі мен мазмұны

1. 
   Тақырып. Металлургиялық өңдеуге материалдарды дайындауға арналған механикалық жабдықтар
   

Шарлы диірменнің қабырға сауытының желінүін өлшеу. Өлшеу құралдарын қолдану әдістері

Сабақ №2

Ленталы қоректендіргішке түсетін бункердегі сусымалы материалдардың бөлшектерін өлшеу.

Сабақ №3

Сабақ №4

Құбырлы пештердің өнімділігін есептеу

7 тақырып. Сұйық металдар мен шлакты тасымалдауға және құюға арналған механикалық жабдықтар

Сабақ №5

Сабақ №6

Сабақ №7

10 тақырып. Илемдеу және сымсозу өндірісінің механикалық жабдықтары.

Сабақ №8

Созу және прокаттау стандарының өнімділігін есептеу

2 Кохан Л.С., Новроцкий А.Т. Механическое оборудование цехов по производству цветных металлов. – М: Металлурия, 1985.18-25.

3 Әділбаев М.Қ. Металлургия зауыттарының механикалық жабдықтары (оқулық). Республикалық баспа кабинеті, ҚаҰТУ, 2001, 10 15, 29-35б.

4 Әділбаев М.Қ. Металлургия зауыттарының механикалық жабдықтары (оқулық). Республикалық баспа кабинеті, ҚазҰТУ, 2000, 9, 14-34 б.

«Бақылау шараларының күнтізбелік графигі

«Металлургиялық зауыттардың механикалық жабдықтары» пәнi бойынша күндізгі оқу түрі 050709 «Металлургия» мамандығының студенттеріне арналған сабақ үстінде жұмыс жасауға және СӨЖ –ді орындау және тапсыру бойынша тапсырмалар

Шартты белгілеулер: 1ДҮТ –№1 дәріске дайындалуға берілетін үй тапсырмасы, Қ – оқу үрдісіне қатысуы, 1тәжҮТ –№1 тәжірибелік жұмысқа дайындалуға берілетін үй тапсырмасы, Р – рұқсатнама, Е – Есеп, 1ТҚ – №1 тәжірибелік жұмысты қорғау, 1ӨМҮТ – №1 өздігінен материалды меңгеруге берілетін үй тапсырмасы; К – коллоквиум

Университеттің Ғылыми кеңесі бақылау түрлеріне және ағымдағы үлгерімге байланысты төмендегідей салмақтық үлес бекітілген.

Студенттің семестр бойы пән бойынша жинаған жіберу рейтингісінің бағасы мынаған тең

ЖР = (Р1 + Р2)/2
Студенттің рейтингісі (Р1 және Р2) мына формула бойынша анықталады
Р1(2) = АҮ1(2) ·0,7 + МБ1(2) ·0,3
Ағымдағы үлгерім (АҮ) 100 балдық шкаламен анықталады(бақылау іс-шараларының күнтізбелік графигін қара).

Сонымен қатар межелік бақылаудың (МБ) бағасы да 100 балдық шкаламен анықталады.

Қорытынды бақылау (ҚБ) 100 балдық шкаламен анықталады.

Баллдық жүйе бойынша пәннен қорытынды рейтинг “Оқушылардың оқу жетістіктері” және “Рейтингтік ведомость” журналдарына балл түрінде кестелерге енгізіліп эквивалентті бағаға айналдырылады.

«Металлургиялық зауыттардың механикалық жабдықтары» курсы студентке ғылыми әдебиеттер мен, сонымен бірге оқулықтармен, мерзімді журналдармен, интернетпен жұмыс жасау арқылы машықтануға мүмкіндік береді.

Оқытушының берген тақырыбын студент оны ОСӨЖ сабақтарында, зертханалық жұмысты өткізгенде, зертханалық жұмыс нәтижелері бойынша есепті қорғағанда нақтылай түседі.

Өздік жұмыс, теориялық курсқа кірмеген немесе қысқаша түрде қарастырылған, дәрістік тақырыптарға қатысты сұрақтарды теориялық түрде зерттеу және оларды ұсынылған әдебиет бойынша тереңдетіп оқу болып табылады.

Өздік жұмысы келесі түрде бағаланады: әр тақырыпты теориялық тұрғыдан қарастырылған сұрақтар конспект жасаумен аяқталады, конспект оқытушыға көрсетіліп бағаланады..

Студенттердің оқытушымен бірге орындалатын өздік жұмысы, дәрістік сабақтардың тақырыптарын терең зерттеп, оларды бекітуге бағытталған. Студенттер сабаққа дайындықпен келіп, ұсынылған әдебиеттер мен аталмыш сабаққа қажетті материалдарды қолдануы керек. Сабақты босатқан жағдайда студент уақытында тапсырмаған материалды келесі аптасында тапсыра алады. Уақытында тапсырылымаған материал оқу семестрінің 4 апта аралығында қабылданады және 50%-дан (жартысын аласыз) төмен бағаланады..

Бірінші және екінші межелік бақылау оқытылған тақырыптар бойынша ауызша сұрау түрінде, билеттер немесе тесттер бойынша 100 балдық жүйемен бағаланады.

Пән бойынша межелік бақылауға (МБ) ағымдағы үлгерім (АҮ) балдарын жинаған студент қана жіберіледі.

– Егер студент межелік бақылаудан өтпеген болса, немесе МБ 50 балдан төмен бал жинаған болса, онда ол студенттің рейтингі анықталмайды. Мұндай жағдайда деканат МБ тапсырудың жеке мерзімін белгілейді.

6 – семестр аяғында емтихан қабылданады.

Емтихан үш сұрақтан туратын билет бойынша немесе 50 сұрақтан тұратын нұсқаға салынған тесттер бойынша алынады. Емтихан 100 балдық жүие бойынша бағаланады.

Пән бойынша қорытынды бақылауға (ҚБ) оқу бағдарламалық жұмыстардың барлық талаптарын орындағандар (барлық зертханалық және тәжірибелік жұмыстарды және СӨЖ және ОСӨЖ бойынша жұмыстар мен тапсырмалар орындаған және тапсырған), курстық жұмысты қорғағаны үшін жақсы баға алғандар (семестрлік жұмыстар) және жіберу рейтингісін жинағандар (50 балдан кем емес) студенттер жіберіледі.

Егер студент алушы жіберу рейтингісі және қорытынды бақылауы бойынша жақсы бағаларға ие болса, онда пән бойынша қорытынды баға есептелінеді. Егер студент қорытынды бақылауды себепсіз жіберсе, онда оның бағасы “қанағаттанарлықсыз” деп есептелінеді.

Мен сіздерден сабаққа кешікпеулеріңізді сұраймын, оқытушыдан кейін аудиторияға кіруге болмайды, сабаққа қалғаны үшін студент сабаққа жіберілмейді, өйткені ол оқу сабағының үрдісін бұзады. Сонымен бірге тәртіп бұзғаны үшін студент аудиториядан қуылады және 0 бал қойылады.

Емтиханды көшіруге жол берілмейді. Бақылау шарасында көшіргені үшін студент аудиториядан шығарылады және оған 0 бал қойылады.

Егер сіз себепті жағдайлармен бақылау шараларын өткізу кезінде қатыспаған болсаңыз, онда оқытушы тағайындаған уақытта қосымша өтуіңізге мүмкіндік беріледі (МБ және ҚБ деканның рұқсатымен өткізіледі), кері жағдайда сіз «0» балл аласыз.

1 Дәріс конспекттері, сөздіктер.

2 Басов А.И. Механическое оборудование обогатительных фабрик и заводов тяжелых цветных металлов. – М: Металлурия, 1987, 578 б

3 Основы металлурии т. 7. Технологическое оборудование предприятий цветной металлургии. – М: Металлурия, 1975, 108 б

4 Целиков А.И., Полухин П.И. и др. Машины и агрегаты металлургических заводов, в 3-х томах . – М: Металлурия, 1988.

5 Нысанбай Ғ. Металлургия зауыттарының механикалық жабдықтары (оқулық). Республикалық баспа кабинеті, ҚаҰТУ, 1996, 250 б.

6 Кохан Л.С., Новроцкий А.Т. Механическое оборудование цехов по производству цветных металлов. – М: Металлурия, 1985.

7 Әділбаев М.Қ. Металлургия зауыттарының механикалық жабдықтары (оқулық). Республикалық баспа кабинеті, ҚаҰТУ, 2001, 193 б.

8 Әділбаев М.Қ. Металлургия зауыттарының механикалық жабдықтары (оқулық). Республикалық баспа кабинеті, ҚаҰТУ, 2000, 145 б.

9 Аксенов П.Н. Оборудование литейных цехов. М.: Машиностроение, 1968.

10 Гордон Г.М., Пейсаков И.Л. Пылеулавливание и очистка газов в цветной металлургии. . – М: Металлурия, 1977, 454 б.

11 Давильбеков Н.Х. Металлургия Н.Х. Оборудование прокатных цехов (учебник). Алматы: КазНТУ, 2002, 243 с.

12 Дауылбеков Н.Қ. Металлургия машиналары мен жабдықтары. Оқу қуралы. – Алматы ҚаҰТУ, 2002, 124 б.