БЕКІТЕМІН ОІ жөніндегі проректор

________ Н.Э.Пфейфер

2009ж. «___»_________
Құрастырушы: аға оқытушы ____________ Ж.К. Орынтаев

т.ғ.к., доцент ____________ Б.Ч. Кудрышова

050420 «Сәулет» мамандығының студенттеріне арналған

20__ ж. «___»_____________№ __хаттама

Факультет деканы ___________ М.Қ. Күдерин 20__ ж. «___»_____________

ЖжӘҚБ бастығы _____________А.А. Варакута 20__ ж. «___»_______________

«Инженерлік жүйелер-1» пәні «050420-Сәулет» мамандығы бойынша базалық пәндер қүрамына енген.

«Инженерлік жүйелер-1» пәні 2 бөлімнен қүралған: «Қалалар мен тұрғын үйлерді сумен жабдықтау және канализациялау жүйелері» және «Жылу-газбен қамту және желдету»

«Қалалар мен тұрғын үйлерді сумен жабдықтау және канализациялау жүйелері» бөлімінде табиғи көздерден суды алу, сарқынды суларды суаттарға ағызу, табиғи және сарқынды суларды тазалау, ауыз суды сыртқы құбырлар торабымен тұрғын үйлер мен ықшам аудандарға жеткізу, ауыз суды үйдің ішінде тарату қүбырлары және үйлсрден сарқынды суларды сыртқы канализацияға әкету мэселелері қарастырылған. «Жылу-газбен қамту және желдету» бөлімінде жылумен қамту көздері, аудандарды қалаларды және ғимараттарды жылу-газбен қамту сүрақтары, ғимараттарды жылыту және желдетудегі есептеулердің негізгі әдістері және жабдықтарды таңдау шарттары қарастырылады.

Келешек мамандарға қалалар мен елді мекеңдердің, әртүрлі азаматтық және өнеркәсіптік үйлердің қүбыр торабын, канализациясын, жылыту, жылу-газбен қамту, желдету, ыстық сумен жабдықтау және санитарлы-техникалық жабдықтар жүйелері мен ғимараттарын есептеу және жобалау бойынша теориялық және практикалық білім беру.

Пәннің бағдарламасы бойынша лекциялық және практикалық сабақтар өткізу көзделген.

Елді мекендер мен қалалардың сумен жабдықтау, канализация және жылугазбен қамту жүйелері, сонымен қоса тұрғын және қоғамдық үйлердің санитарлы-техникалық және желдету жабдықтары туралы түсінік беру.

«Инженерлік жүйелер-1» пәнін оқып білу нәтижесінде студент міндетті білуге:

-қалалық қүрылыс пен шарушылыкта инженерлік жүйелердің санитарлы-техникалық маңызын;

-сумен жабдықтау, канализация, жылу-газбен қамту және желдету жүйелерін есептеу мен жобалаудың негіздерін;

-үйлер мен ғимараттардың инженерлік жабдықтары саласындағы отандық және шет елдік ғылым мен техникадағы қазіргі заман жетістіктерін;

-кала аумағында, жеке үйде түрлі инженерлік жабдьщтары мен ғимараттарын жайғастыру және жобалаумен қатысты шешімдерді қабылдауды;

-үйлер мен ғимараттарды сумен жабдықтау, канализация, жылу-газбен қамту және

желдету инженерлік жүйелерінің конструктивті бөлшектерін есептеуді;

-үйлердің сәулеттік келбетін ескере отырып инженерлік жүйелерді жобалауда казіргі заман технологияларьш, инженерлік жүйелердің жобалауы және құрылысы бойьшша негізгі нормативіік қүжаттарды меңгеруді.

-математика-1;

-сәулет-1;

-компьютерлік графика-1;

-кұрылыс материалдары-1:

-гедезия-1.

-құрылыс конструкциялары-1;

-құрылыс өндірісінің технологиясы-1;

-инженерлік абаттандыру және көліктер.

Пәннің тақырыптық жоспары

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.2/10

Табиғи судың сапасын жақсарту әдістері. Табиғи суды тазарту бекетінің схемалары. Реагенттік шарушылықты ұйымдастыру. Тазарту бекетінін ғимараттары және олардағы процесстер: араластырғыш пен тұндырғыштар (суды каогуляциялау, тулдыру), сүзгіштер мен хлорлағыш (сүзгілеу, зарарсыздандыру). Суды өңдеудің арнайы әдістері: жұмсарту, стабилизациялау, темірсіздендіру.

Сыртқы су тасымалдау тораптарының схемалары. Торапты бағыттау (трассировкасы). Су тасымалдау торабын конструкциялау: тораптағы құбырлар, арматура және ғимараттар. Тораптың жатқызу терендігі. Тораптардың есептік схемалары. Гидравликалық есептеудің негіздері. Реттеуші және сақтаушы сыйымдылықтар: су мұһаралары және резервуарлар.

Ішкі канализация жүйелері. Тораптар өткізу. Шығу түйінін орналастыру. Ішкі канализация тораптарының материалдары мен жабдықтары. Торапты конструкциялау: үлестіруші қүбырларды және жинаушы коллекторларды орналастыру. Сарқынды сулардың мөлшерлері және есептік шығындары. Канализация торабын есептеу. Торапты желдету. Ішкі су түсіргіштер (водостоки).

Әуіздерден су әкету:қолданылған суды тазалау үшін физика-химиялық тазалау әдісін пайдалану. Суды зарарсыздандыру тәсілдері.

Жыл ішінде маусымдық және жылдық жылу жүктемесі байланысыньщ факторы.

Ғимараттың жылуылғалды және ауалы режимі. Оларды қамтамасыз ету әдісі мен құрылғысы.

3.1.11 Жылу көздері – 1 сағат. Ауа алабы мен қоршаған ортаны қорғауды ескере отырып жылу көздері орналасатын жерді таңдау. Отын. Отындар жайлы жалпы мағлұматтар. Отындардың жекелеген,түрлеріне қысқаша сипаттама. Жағу кондырғысы мен аз және орташа қуатты қазан қондырғылары. Жағу қондырғысының жалпы сипаттамасы. Қазан қондырғылары және өндірістік объектілер мен ғимараттарды жылумен қамтуға арналған қазандардың құрылымы. Аудандық қазандықтар және жылуэлектрорталығы (ТЭЦ). Атомдық жылуэлектрорталығы (АТЭЦ). Қазандыктарды жобалаудағы негізгі принциптер. Жылу көздерін жобалағанда шешілетін техника-экономикалық есептер.

3.1.12 Орталыктандырылған жылумен қамту – 2 сағат. Орталықтандырылған жылумен қамту жайында жалпы мағлұматтар. Тұтынушылардың маусымдық және жылдық жылу жүктемесі. Жылумен қамту жүйелерінің классификациясы. Бу және су жылумен қамту жүйесінің жылутасымалдағыштары. Жылутасымалдағыш демеуіштеріне қойылатын талап, олардың артықшылығы мен кемшілігі. Жылу торабы. Жылу торабын таңдау сулбесі мен трассасы. Жылумен қамтудың ашық және жабық жүйесі. Жер үсті және жер асты жылу торабындағы орнықтарының түрлері. Жылу торабының кұрылыстық және механикалық қүрылымы. Жылу торабын жобалауда шешілетін техника-экономикалық есептер. Жылу түлынушылардың суды жылыту торабына жалғау сүлбесі. Жылыту пунктері.

3.1.13 Газбен жабдықтау - 2сағат. Газбен қамту. Газбен қамту көздері. Табиғи, жасанды және сүйытылған газдардың сипаттамасы, олардың физика-химиялық қүрамы. Табиғи газдың қалдығы түрған коммуналдық пен өндірістік орындарды отынмен қамтуды және қала экологиясы мен ауа алабын тазартудағы ролі.

Қаладағы газды түлыну. Түтынушылардың газ шығынының нормасы. Қалада таратылатын газ торабы, олардың классификациясы мен орналастыру сүлбесі. Газ тарату станциялары мен газ реттеу пункттері (ГРС, ГРП), олардың қалада орналасуы. Газды сақтау. Түлынушыларды сүйытылған көмірсутек газымен қамту жүйесі (СУГ). Түлынушыладағы газ баллоны және резервуарды СУГ қондырғысы.

Жылыту жүйесіндегі негізгі қүрылымдық элементтері. Жылыту аспаптары. Жылыту аспаптарына қойылатын талаптар. Жылыту аспаптарының түрлері және олардың сипаттамасы.

Сумен жабдықтау жүйелері. Принципиалді сүлбесі, әсер ету принципі. Жүйедегі судың айналым сипаты бойынша сумен жылыту жүйесінің жіктелуі; Магистралді қүбырлардың орналасуы бойынша жіктелуі; қүбырдағы судьщ қозғалыс бағыты бойынша; жылыту аспаптарының жалғану әдісі бойынша жіктелуі.

Бумен жылыту жүйесі. Принципиалді сүлбесі, әсер ету принципі. Бу қысымы бойынша бумен жылыту жүйесінің классификациясы, конденсат қүбырларының сүлбесі бойынша, бу құбырлары мен конденсат құбырларының орналасуы бойынша.

Ауамен жылыту. Желдету жүйесімен біріктірілген ауамен жылыту. Жылыту аспаптары, агрегаттар, ауамен жылыту жүйесінің калорифері.

Жылытудың әр түрлі түрі: ошақтық, газды, электрлі. Жылыту жүйесінің қондырғысы: ауа жинағыштар, кеңейткіші шанақтар, сорғыштар, элеваторлар, жылытқыштар, құбырлар мен бекітпелі аспаптйр. Жылыту жүйесіндегі гидравликалық есептер. Жылыту жүйесіндегі құбырлар диаметрінің гидравликалық есептерінің ерекшеліктері мен әдістері.

Бөлме ауасындағы зиянды заттар. Зиянды заттар бөлінетін көздер және олардың адамға әсері.

Бөлмедегі ауа алмасу. Бөлмеге бірлік уақытта берілетін таза ауа мөлшері бойынша немесе оньщ еселігі бойынша және де бөлінетін зиянды заттар түріне байланысты ауа алмасуда анықтайтын әдістер.

Желдету жүйесінің жалпы классификациясы және оларды қолдану. Ауа беретін және ауа шығаратын желдету жүйесі. Қайтарым желдету жүйелері. Жалпы алмасу, жергілікті, араласқан және апаттық желдету жүйелері. Табиғи және механикальщ желдету. Жылу мен желдік арын эсерінен табиғи ұйымдастырылмаған және үйымдастырылған желдету.

Өндірістік ғимараттардағы аэрация. Табиғи өзекті (ауа тартатын және ағымды ауа шығаратын) желдету жүйесі, әр түрлі ғимаратта эсер ету принципі. Дефлекторлар. Механикалық желдету жүйесі, эр түрлі ғимаратта эсер ету принципі. Дефлекторлар. Механикалық жүйесі, оньщ қолданылуы.

Ауа баптау жүйесі (АБЖ). АБЖ қүрамы, АБЖ классификациясы (комфортты, технологиялық; жергілікті және орталықты кондиционерлер; бір аймақты және көп аймақты АБЖ). Орталық және жергілікті кондиционерлер қүрылымы.

Ауамен жылыту және ауамен баптаудағы жылыту жүйесін жобалау негізі. Жылу мен газды түлыну жүйесін жобалағанда шешілетін техника-экономикалык есептер.

3.1.16 Қоршаған ортаны қорғау – 2 сағат. Ауа алабының ластанудағы экологиялық аспектісі. Атмосфераны ластайтын заттардың таралу сипаттамасы. Желдету жүйесі арқылы және технологаялық калдыктар шығаратын өндірістік мекемелерден отьш жаққан кезде ауа алабын ластануын ескеретін жалпы тараулар қолдану. Желдетуден және технологиялық калдыктарды санитарлы тазалау. Қоршаған ортаны қорғау шараларының тиімділігі мен экономикалық бағасы.

Альтернативті жылу көздерімен ғимаратты энергиямен қамту. Күн энергиясын, геотермальды су, биоконверсия және желдің энергиясын пайдалану.

1. 
   Үйлерді сумен жабдықтау жүйесін таңдау - 1 сағат.
   
2. 
   Үйлердің ішкі су құбыр жүйесін құрастыру - 1 сағат.
   
3. 
   Үйлердің ішкі су құбырының аксонометриялық схемасын құрастыру - 1 сағат.
   
4. 
   Ішкі су құбыр торабьш гидравликалық есептеу – 2 сағат.
   
5. 
   Үйлердің канализация жүйелерін және схемаларын таңдау – 1 сағат.
   
6. 
   Үйдің канализация торабын бағыттау, сарқынды суларды қабылдауыштар мен түсірушілерді орналастыру – 2 сағат.
   
7. 
   Аула канализациясын бағыттау – 1 сағат.
   
8. 
   Аула канализациясын есептеу – 1 сағат.
   
9. 
   Жылыту аспаптарьшың қажетті бет ауданын анықтау – 1 сағат.
   
10. 
    Ауа алмасу есебі – 1 сағат.
    
11. 
    Табиғи қысы мен ауа өткізгіштер есебі – 1 сағат.
    
12. 
    Ауа алмасу еселігі – 1 сағат.
    
13. 
    Газ құбырлары есебі – 1 сағат.
    

Кесте 1 – Оқыту күндізгі формасы үшін СӨЖ-дің құрылымы мен жалпы мазмұны

1 Суды тұщыландыру тәсілі.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 245-247 б]

2 Арынды қамтамасыз ету бойынша ішкі су құбырлары схемасын таңдау.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 156-158 б].

3 Канализация торабындағы қүдықтар:олардың түрлері мен құрылымы.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 389-390 б].

4 Моншалар мен кір жуатын мекемелерді сумен жабдықтау және канализациялау.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 405-406 б].

5 Атомдық жылу электр өндірістік орталығы.

Ұсынылатын әдебиет: [4, 356-359 б].

6 Жылумен қамту жүйелерін жіктеу.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 342-344 б].

7 Желдету ауамен жылыту және ауа самалдату жүйелерін жобалау негіздері.

Ұсынылатын әдебиет: [1, 241-243 б].

Ұсынылатын әдебиет тізімі
Негізгі оқулық
1 Калицун В.И. Основы водоснабжения и канализация. Учебник. М.: Стройиздат, 1977.

2 Николадзе Г.И. Сомов И.А. Водоснабжение. М.: Стройиздат, 1989.

3 Тихомиров К.В. Теплотехника, теплогазоснабжение и вентиляция. Л.: Стройиздат, 1991.

4 Трегубенко Н.С. Водоснабжение и водоотведение. Учебное пособие. М.: Высшая школа, 1989.

5 СНиП РК. Водоснабжение. Наружные сети и сооружения. – Астана, 2002.

6 СНиП РК 4.02.05-2001. Отопление, вентиляция и кондиционирование.- Алматы: Комитет по делам строительства МЭиТ, 2002.

8 Николадзе Г.Н. Коммунальное водоснабжение и канализация. Учебник. М.: Стройиздат, 1983

9 Прозоров И.В. и др. Гидравлика, водоснабжение и канализация городов: Учебник для вузов. М.: Высшая школа, 1975

10 Тян А.Д. Гидравлика в примерах и задачах. Алматы: Рауан, 1990.

11 Чекаев А.Т., Торубара В.Н. Водоснабжение промышленного комплекса. Учебное пособие. А.: Мектеп, 1986.

12 СНиП РК 4.04.01-2001. Стоительная климотология. Комитет по делам строительства МЭиТРК. Астана, 2002.

Мамаңдықтың жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.1/10