Бағдарламасы «Экология және тұрақты даму»

Факультет, кафедра: Аграрлық факультет, «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы

Құрастырушы Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының оқытушылары:

Кабышева Ж.К. ___________ , Нұрмаханбетова А.Н_______

Ашакаева Р.У. _________ 31.08.2016 ж.

2 КЕЛІСІЛДІ

2.1 Кафедра отырысында «Экология және қоршаған ортаны қорғау»

Хаттама № 1 31.08.2016 ж.
Кафедра меңгерушісі ______________ Кабышева Ж.К.
2.2 Факультеттің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

Хаттама № 1 01.09. 2016 ж.

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды және баспаға ұсынылды

істері жөніндегі проректор ______________ Искакова Г.К.

АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ

3 КУРС САЯСАТЫ

4 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ

5 ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ-РЕСУРСТАР

1. 1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

Оқытушылардың аты-жөні, тегі: Кабышева Ж.К., Нұрмаханбетова А.Н. Ашакаева Р.У.

Ғылыми дәрежесі, атағы, лауазымы: доцент,аға оқытушылар

Факультет, кафедра: Аграралық, «экология және қоршаған ортаны қорғау»

Байланыс ақпараты – тел.: 53-07-92 № _8_ оқу корпусы, кабинет 134
1.2 Пәннің жалпы мазмұны

Осы пәннің жұмыс бағдарламасы (силлабус) ЖОБ сәйкес базалық пәннің міндетті компонент тәртібін белгілейді және «Экология тұрақты даму» пәні бойынша оқу процесін ұйымдастыру талаптары, ұсынымдарына сәйкес мынадай құжаттары:

- Мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары білім беру стандарты, ҚР Үкіметінің қаулысы 23.08.2012 ж. №1080 (жаңа редакцияда-ҚР Үкіметінің 13.05.2016 ж. №292);

- ДП 042-1.09-2016 Құжатталған процедура «Таңдау бойынша компонент және оқу бағдарламасын құрылымы пәннің жұмыс бағдарламасы (силлабус құруға) және рәсімдеуге қойылатын талаптар».

Экология және тұрақты даму» жеке оқытылатын пәне және экология тәралы жалпы түсінікті қалыптастыра отырып, «Қоршаған ортаны қорғау», «Экологиялық сараптама және аудит негіздері», «Экологиялық қауіпсіздік» арнай пәндерді оқытудың негізі болып табылады. Қазақстан Республикамыздың экологиялық жағдайларына аса көңіл бөліп көптеген мәселелер қолға алына бастады. Болашақта аталған салаларда жұмыс істейтін мамандарға осы пәнді игеру барысында алған білімдері әздерінің кәсіби қызметін табысты атқаруға көмектесетін болады.

«Экология және тұрақты даму» пәнінің негізгі міндеттері:

• 
  антропогендік әрекеттерден туындап отырған нақтылы әлеуметтік-экологиялық проблемаларды қарастыру;
  
• 
  ғылыми-техникалық прогресс дәуірінде экологиялық ой-жҥйені қалыптастыру және дамыту қажеттілігін негіздеу;
  
• 
  тыңдармандардың болашақтағы мектептердегі жұмысы барысында, немесе туризм және экономика салаларындағы қызметі барысында оларды әлеуметтік-экологиялық жағдайдың одан әрі нашарлау нәтижелерінің мейілінше қауіпті болатындығын болжамдауға машықтандыру.
  

• 
  қазіргі экологияның бағыттарын;
  
• 
  басты-басты экологиялық терминдерді, олардың ұғымдық мағынасын және анықтамаларын;
  
• 
  атмосфераға, гидросфераға және топыраққа қатысты жаһандық экологиялық проблемаларды, сол сияқты организмдердің әздерінің тіршілік ортасындағы өзгерістерге бейімделу және сол жағдайда тіршілік ету ерекшеліктерін;
  
• 
  Қазақстанда және жер жүзінің әзге де елдерінде экологиялық апатқа ұшыраған аймақтарды және олардың бүгінгі таңдағы экологиялық жағдайын;
  
• 
  Қазақстан Республикасының экология жөніндегі негізгі заңын, қоршаған ортаны қорғауға қатысты әзге де экологиялық құжаттарды;
  
• 
  Тұрақты даму, оның аспектілері, Қазақстан Республикасының тұрақты даму болашағы туралы білуі керек.
  
• 
  болашақ мамандығы ауқымында туындаған экологиялық жағдайларды бағалай білуді;
  
• 
  қажетті деректер жиынтығын іс-әрекетке жарата білуді, қоршаған ортаны қорғау саласындағы заң жобаларын жасақтауға қажетті экологиялық тұрғыдан қауіпті белдемдердің туындау себептерін және келеңсіз келешегін болжай білуді;
  
• 
  табиғи нысандарда іс-шараларды жоспарлау барысында осы аймақта туындауы мүмкін экологиялық проблемаларды болжай білуді;
  

«Экология және тұрақты даму» экологиялық танымды қалыптастыру, қоғам ммен табиғаттың тұраақты даму негіздері туралы терең бәләм алу, қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды тиімді пайдаланудің заманауи тәсілдері бойынша теориялық және практикалық білім алу.

- студенттерді қазіргі өрениеттің мәселелерімен таныстыру;

- тірі заттың, түрлі экожүйелердің жалпы биосфера және оның тұрақтылығының негізгі заңдылықтарын зерттеу;

- негізгі экологиялық мәселелер;

- адамзат бірлестігі сыртқы ортамен байланысы:

1.5 Компетенция (оқу нәтежесі)

білу керек:

- жалпы сыртқы ортамен тірі организімдердің бір бірімен байланысын;

- тірі ағзалардың уақытына және бөлшектерге бөлінуін;

- ағзалардың санының өзгеріп отыруы олардын энергия көзінің оларға тірі ағзалар арқылы айналмалы түрде келуі;

функциональды экологиялық бөлімдерді және жалпы биосфераны

табиғатты тиімді қолдану

экологиялық процесстердің ағымын, антропогенді әсерлердің сыртқы ортаға әсерлерін қорытындылау;

химия, биология, физика, география және математика (мектеп бағдарламасы шегінде)

мамандықтың оқу жоспарына сәйкес пәндер.

1-кесте

2. 2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ

3. Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу 2- кестеде келтірілген

   №	Модуль. Тақырып	Сағаттар саны
   		Д	ЗЖ	СТС	БӨЖ	Әдебиет
   1	2	3	4	5	6	7
   1-Модуль. Жалпы экология
   1	Экология – және қазіргі өркениет мәселелері.	1				5.1.4, 5.1.5, 5.3.1
   2	Аутэкология-ағзалар экологиясы	1				5.2.1,5.2.3,
   	Демэкология -популяциялар экологиясы	1			15	5.1.3,5.1.6,
   4	Синэкология - бірлестіктер экологиясы	1				5.1.3, 5.2.6
   2-Модуль. Биосфера және ноосфера туралы ілім.
   5	Биосфера және оның тұрақтылығы. Биосфера эволюциясы	1				5.1.1, 5.1.2,
   6	Тірі зат концепциясы. Заманауи биосфера	1			15	5.1.7, 5.2.6
   7	Ғаламдық биогеохимиялық айналымдар	1				5.1.3,5.1.6,
   3-Модуль Тұрақты даму концепциясы
   8	Заманауи өркениеттің экологиялық дағдарыстары және мәселелері	1				5.1.7, 5.2.2, 5.2.6
   9	Тұрақты даму стратегиясы, мақсаты және қағидалары	1			15	5.2.5, 5.2.6
   10	Тұрақты дамудың экологиялық қағидалары	1				5.2.5, 5.2.6
   11	Тұрақты дамудың экономикалық аспектілері. Жасыл экономика және тұрақты даму. Су ресурстарын басқару.	1				5.1.3, 5.1.6, 5.1.7, 5.2.6
   12	Экоэнергетика. ХХІ ғасырдың ғаламдық энергоэкологиялық тұрақты даму стратегиясы. Су ХХІ ғасырдың стратегиялық ресурсы. Қалпына келетін энергия көздері.	1				5.1.4, 5.2.3, 5.2.5, 5.3.3
   13	Қазақстан Республикасының экологиялық саясаты. Қазақстан Республикасының тұрақты даму концепциясы..	1				5.1.7, 5.2.2, 5.1.6,
   14	Тұрақты дамудың әлеуметтік аспектілері.	1			15	5.2.5, 5.3.3
   15	Тұрақты даму мақсатындағы ғаламдық ынтымақтастық.	1				5.1.7, 5.2.2.
   Тәжірибелік сабақтардың тақырыбы
   1	Экология және техникалық прогресс. Ғаламдық экологиялық мәселелер.			1		5.1.4, 5.2.3.
   2	Ағзалар және тіршілік ету ортасы. Экологиялық факторлар			1		5.2.5, 5.3.3
   3	Демэкология-популяциялар экологиясы.			1		5.2.1, 5.2.3, 5.3.2
   4	Экожүйенің фунциональдық құрылымы.			1		5.2.1, 5.2.3, 5.3.2
   5	Биосфераның құрылымы			1		5.1.3, 5.2.3,
   6	Биосферадағы биохимиялық үрдістер.			1		5.2.1, 5.2.3, 5.3.2
   7	Антропогендік әсерлер, биосфера эволюциясының геологиялық және геохимиялық факторы ретінде.			1		5.1.3, 5.1.6, 5.1.7, 5.2.6
   8	Қазіргі өркениеттің экологиялық дағдарысы және мәселелері.			1		5.1.1, 5.1.2, 5.1.5
   9	Жасыл экономика және тұрақты даму.			1
   10	Табиғатты пайдаланудың экономикалық механизмі және қоршаған ортаны қорғау.			1		5.1.1, 5.1.5
   11	Қазақстан Республикасының энергоэкологиялық стратегиясы.			1
   12	Қазақстан Республикасының тұрақты даму концепциясы.			1		5.1.3, 5.1.6, 5.1.7, 5.2.6
   13	Тұрақты дамудың әлеуметтік аспектілері.			1		5.1.7,5.2.2, 5.2.3,
   14	Тұрақты даму мақсатындағы ғаламдық ынтымақтастық			1		5.2.4, 5.2.5
   15	Межелік бақылау			1
   	БАРЛЫҒЫ:	15		15	60

4. 2.1 1-2 аралық білімді бақылау тапсырмалары

1.Экология – және қазіргі өркениет мәселелері.

2.Аутэкология-ағзалар экологиясы

3.Демэкология -популяциялар экологиясы

4.Синэкология - бірлестіктер экологиясы

5.Биосфера және оның тұрақтылығы. Биосфера эволюциясы

6.Тірі зат концепциясы. Заманауи биосфера

7.Ғаламдық биогеохимиялық айналымдар

8.Экология және техникалық прогресс. Ғаламдық экологиялық мәселелер.

9. Ағзалар және тіршілік ету ортасы. Экологиялық факторлар

10. Демэкология-популяциялар экологиясы.

11. Экожүйенің фунциональдық құрылымы.

12. Биосфераның құрылымы

13. Биосферадағы биохимиялық үрдістер.

14. Антропогендік әсерлер, биосфера эволюциясының геологиялық және геохимиялық факторы ретінде.

15. Қазіргі өркениеттің экологиялық дағдарысы және мәселелері.

1.Заманауи өркениеттің экологиялық дағдарыстары және мәселелері

2. Тұрақты даму стратегиясы, мақсаты және қағидалары

3. Тұрақты дамудың экологиялық қағидалары

4. Тұрақты дамудың экономикалық аспектілері. Жасыл экономика және тұрақты даму. Су 5.ресурстарын басқару.

1. 6.Экоэнергетика. ХХІ ғасырдың ғаламдық энергоэкологиялық тұрақты даму .

2. 7.ХХІ ғасырдың стратегиялық ресурсы. Қалпына келетін энергия көздері.

9.Тұрақты дамудың әлеуметтік аспектілері.

10.Тұрақты даму мақсатындағы ғаламдық ынтымақтастық

11.Қазіргі өркениеттің экологиялық дағдарысы және мәселелері.

12. Жасыл экономика және тұрақты даму.

13. Табиғатты пайдаланудың экономикалық механизмі және қоршаған ортаны қорғау.

5. 3 курс САЯСАТЫ

Бақылау тапсырмалары орындалуға міндетті және уақытылы тапсырылуы тиіс. Кешіктіріліп орындалған жұмыс автоматты түрде төмен бағаланады.

Аралық аттестациясының қорытындысы студенттің сабаққа қатысуы, белгіленген мерзімде өздік жұмыстарын орындауы, сабақ барысындағы ауызша немесе жазбаша жауаптары, сонымен қатар аралық бақылау нәтижесі ескере отырып қойылады.

Аралық аттестация қорытындысы студенттің сабаққа қатысу, өзіндік жұмысты уақытылы орындауына, сабақ кезіндегі ауызша және жазбаша түрдегі жауабына және аталған аралық бақылаудың нәтижесіне байланысты шығарылады.

Егер студент белгіленген мерзімде сәйкес келетін мекеменің растайтын құжатымен денсаулық жағдайына немесе басқа да дәлелді себептермен сабақ босатып, аралық бақылауды тапсыра алмаған жағдайда, студент аралық бақылауды индивидуалды түрде тапсыруға құқылы.

Кез-келген көшіру немесе плагиат (дайын тапсырмаларды көшіру, қолдану және басқа студенттің тапсырманы орындауы) жазасы аудиториядан шығару немесе бағасын «қанағаттанарлықсыз» деп тану түрінде болады.

Сабақ жүру барысында ұялы телефондар өшіріледі.

6. 4 Бағалау саясаты

Апта және білімді бақылау түрлері бойынша балл бөлу 3-кестеде көрсетілген.

Білім алушы пән бойынша емтиханға кіруге егер оның пәннің пререквизиті болып табылатын семестрде жинаған жиынтық рейтингтік баллы 300-ден-600 баллды құраса және пән бойынша академиялық қарызы болмаған жағадайда ғана рұқсат етіледі.

Білім алушы пән бойынша емтиханға егер, семестрде жинаған жиынтық рейтингтік баллы 300-ден-600 баллды құраса және пәннің пререквизиті болып табылатын пән бойынша академиялық қарызы болмаған жағадайда ғана кіруіне рұқсат етіледі.

Пән бойынша емтихан бағасы ең жоғарғы оқу үлгерімі көрсеткіштері бойынша анықталады: қорытынды аттестация (60%), емтихан (40%), барлығы 100%. құрайды.

7. 5 ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ-РЕСУРСТАР

5.1.1 Г.С.Оспанова, Г.Т. Бозшатева Экология Алматы: 2011.

5.1.2 Р.У.Ашакаева,Сатаева А.Р. «Биологиялық экология» Семей 2013

5. 1.3 Г.Б. Бейсеева. Экология негіздері. Алматы, 2010

5.1.4. А.Т. Куатбаев Жалпы экология Алматы , 2009

5.1.5. Ф.Қ. Иштаева және т.б. Экология. Фолиант. Астана, 2008

5.1.6 Ақбасов А.Ж., Сагимбаев Г.Ә. «Экология» Алматы 2008.

5.1.7 Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экологиядан оқу әдітемелік құрал» А.2009

5.1.8 Бейсенова Ә., ШілдебаевЖ. «Экология және табиғатты тиімді пайдалану» Алматы. 2006

5.1.9 Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экология», Алматы , 2008.

5.2 Қосымша әдебиеттер

5.2.1 Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздіктері « Экология және табиғат қорғау» Алматы , Мектеп 20007 ж

5.2.3. Ж.Ж Жатқанбаева Экология негіздері Алматы 2003

5.2.4. Горелов А.А. Экология. Учебное пособие. М.: Центр.2002.

5.2.5 Экологиялық энциклопедия Алматы,Бастау 2004ж

5.2.6 Асқарова А.А Қоршаған орта Алматы 2002ж

Интернет-көздері

www.carec.kz

www.ecoobraz.kz

www.ecolife.ru

www.global.ru

www.geogragic.ru

www.googl.kz

www.rambler.ru