куыршактарын жопе ересекгерін осы фазалардыи шығуының бас
кезінде жопе даму кезеңінің соцында кемінде 2 per тексеру керек.
Дериосілдер мел жұлдызкұрпарды олардыц ец көп кездесетіи
мерзімдерінде даму кезеці бойыиша жеке-жеке жинайды.
Ие -
бөжектердін паразиттің бір түрімен ғана залалдану
дорсжесі оныц даму кезеці бойыпда озгеріп тұруы мүмкіи. Мысалы,
зиянды бакашык кандала жүмыртқаларыныц телономиндерімен
залалдануы зиянкестің жұмыртка салу
кезеңініц басыида көбінесе
5-10% капа болады, ал жұмыртка салу кезеңініц соцында ол 80-90%
дейін көгеріледі. Толыктай молімет алу үшіи орбір есептеу кезіиде
зиянкестін тексерілетін фазасыпаи аз дегенде 50 даиадаи жинау
керек.
Төменде ауыл шарауашылығына ец қауіпті деи есептелетін
зияпкестердің
эмтомофаттарынын
иорменділігін
анықтау
түрлерімен таиысамыз.
Қазакстан жатдайында көпкоректі зияпкес бөжектсрдіп ішінде
өздеріиіц
зиянды дәрежесі жатынан
кеміргіш қоңыр
көбелектердіц
тожірибелік мацызы өте зор. Бүл гонка жататын көбелектердіц
ішінде осіресе күздік жопе баска көбелектер аса кауіпті болып
саналады. Бұлар Республиканыц оцтүстік жопе оцтүстік-шьн ыс
аймактарында кокопіс, техпикалык дакылдардыц кейбір түрлеріне
кап ы
зиян
келтіреді.
Сондыктаи
кемірі іш
көбелектер
энгомофаіттарыиыи бакылауы жопе олардьщ залалдапу дорежесіп
есепке алу жүмыстары каит кызылшасы мен макта таиаптарыида,
күздік
бидай,
жүгері,
картон,
кырыккабат,
кызанак,
пияз
өсімдіктерінде, таза жоне екпе парларда жүртізіледі.
Паразиттік тіршілік ететін бөжектерді зеггеу жүмысын оларды
кеміргіш түн
көбелекгері залалдантан жүлдызкүр пары мен
куыршактарыиан
шығарудан
бастайды.
Көбелектер
үшып
шыкпастан бүрын есеике алу жұмыстарын 2 рет жүргізіледі: Бірінші
рет
(көкгемде
ауа
райы
жылынган
сон)
жүлдызкүрпар
куыршактанбай
гүрганда жоне екінші рет-жүлдызкүрпардын
жаппай
куыршакташап
кезінде.
Көбелектердіц
кейінгі
үрпактарыпын жұлдызкүрттары есепке
алута олар жаппай шыккан
кезде кіріседі. Есептеу жүмыстары 7-10 күнде 1 per жүргізіледі. Екі
үрпак беретіп жерлерде жазі ы ұрпактын куыршактарын бір-ак per,
зиянкес жаппай куыршакка айналған кезде жинайды. Тексерілетін
егіс даласында шахмат тәртібімен 20 үлгі алынады (оркайсысы 0,25
265
шаршы метрге ген). Олар 5-10 см герецдікке дейін казып
тексеріледі. Паразиттермен залалдануын аныктау үшіи үлгіде
кездескеи
гірі жэне өлі жұлдызкұрттармен куыршактардыц,
шаишарлар мен шыбындар піллэлерінің борі жиналады. Соиымен
қатар жырткыш дернәсілдер мен коцыздар да есепке алынады.
Зертханада күздік көбелектердін жүлдызкүрттары топталып,
бірінің
үстінде бірі жататын болса, онда олар біріи-бірі кеміріп жен кояды.
Сондықтан оларды садоктарда сақтағанда коректік заттарының
болуыи кадағалап гұру керек. Қорек ретінде күи сайыи
алабота
мен
шырмауық
өсімдіктері
беріледі.
Садоктарды
өлгеи
жүлдызкұр гтармеп куыршактардан тазартып тұру керек.
Донді дакылдар зиянкестерінің ішіиде өздерініц зиянкесгері
дәрежесі жағынан бірінші орында
дәи сур көбелегі
мен
зиянды
бақаіиық
кандала тұр. Бүл зиянкестердің can мөлшерін тежеуде
энтомофагттардың атқаратын маңызы өте зор. Кейбір жылдары
энтомофагттар аталған зиянкестердің сан мөлшеріи реттейтін
ыкпалды фактор болып саиалады. Осы айтылғандарға байланысты
дәннің сұр көбелегімен
зиянкес бакашык
энтомофагтарының рөлін
анықтап, оларға бага беру үшін жүргізілетін тексеру жұмыстарыпда
дэнді дақылдардың егілген мерзімдері меп сорттарыи, олардыц
орман алкабымеп отамалы дакылдар егістігіне қатысатыи, алғы
дақылдарды,
тың
және
тыңайтылған
жерлердіц
игерілген
мерзімдерін,
қолданылғаи
химиялык
жэне
агротехникалық
шараларды есептеу кажет.
Дэн сүр көбелегінің паразиттермен
залалдсту дәрежесін
анықтау
үшін
оның
жүлд ызқұрітары
мен
куыршақгары
мекендейтін жерлерін, яғни әртүрлі сортты жэне эртүрлі мерзімде
себілген дэпді-масақты дақылдар егістерін, көпжылдык жэне
біржылдык малазыктык астык түкымдас өсімдіктердіц егістерінеи
жэпе сол өсімдіктердің жабайы өсетін жерлерінен жипау керек.
Бірінші-төртінші жастағы жұлдызкүрттардың паразиттермен
залалдану дэрежесін аныктау үиіін оларды
шілде - тамыз айларында
орбір онкүндікте бір per жинайды. Ол үшіп тексерілетін аймакта
зиянкестіц сан мөлшеріне байланысты 20-40 нүктеден (барлығы
100-200 масақ) кыркып алады, одан сон оларды матадан (ен тәуірі
тыгыз кара мактадан) жасалған кішкентай қалталарға салады.
Төменгі
жастағы
жүлдызкұрттар
күргак
дэндермен
қоректенбейді, жинау жүмысын жеңілдету үшін климаттарды күн
266
сэулесі түсетін жерлерге іпіп кеитіреді. Масактарды қалталардың
шіінде 5 күи, ал жауыи-шашынды күндері 10 күиге дейін сактайды
жэне күн сайыи оларды гесіктері ірі темір торга салыи елейді.
Елегенде
шыккан
жэне
калталардыц
ішінеи
табылған
жұлдүзкұрттарды жинап есептейді де, олардагы наразиттерді
шыгару үшін жиналған күндерімен мсксніпе карай жеке-жеке
ыдыстарға
ориаластырады.
Қорек
ретіиде оларга
сүттену
сатысындағы жаца кыркылгаи бидайдыц масактары беріледі.
Паразиттермен залалдану дорежесіп аныктау үиіін жэне
Достарыңызбен бөлісу: 
