Б. Д. Жумакаева к азак эдебиетш окыту эдктемеа Окулыц «Кыздар универси тет!»


Т1ЛМ6Д1. 1934 жылгы багдарлама алгашкысына Караганда б1раз ецделхп басьшды,  дегенмен багдарламаныц туз1ту1нде  к е м ш



жүктеу 11,29 Mb.
Pdf просмотр
бет21/148
Дата04.10.2023
өлшемі11,29 Mb.
#43647
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   148
Kazak adebietin okytu adistemesi 2015 Zhumakatva

Т1ЛМ6Д1.
1934 жылгы багдарлама алгашкысына Караганда б1раз ецделхп басьшды, 
дегенмен багдарламаныц туз1ту1нде 
к е м ш
1
Л
1
к т е р
баршылык ед1. Бул туралы
1934 жылы «Ауыл мугал1мЬ> журналында «Орталау жэне орта мектептер1м13 
уш1н казак эдебиет! программасын беретш уакыт ж етп» деген такырыпта 
макала жарияланды^.
Бул багдарламада эдеби шыгармалардьщ когамтану нег131не суйене 
отырып, когамдык саяси такырыптардыц тец 1рег1не шогырландырып берд1. 
Аталган багдарламаныц жаналыгы: эдебиетп тарихи-эдебиеттж курс рет1мен 
окытуга бешмдеп беру1нде болды.
5-сынып багдарламасына енген шыгармалар уш тарауга 
бел1Н!п 
бершген. Олар: казак кецес эдебиет!, есю эдеби муралар жэне фольклор. 6-
Орта мектеп программасы /фабрика, завод жэне колхоз жастары жет1 жылдык 
мектепке арналган/ 1932.
2 Мэметова 
д.
Балаларымызга керкем эдебиеттщ ен жаксы нускауларын берет1н уакыт 
жетп. // Ауыл мугал1м1 1936. №9.
26


сыныптьщ 
б а г д а р л а м а с ы
к а з а к ж э н е
орыс кенес эдебиетк кецес одагы 
халыктарыныц эдебиет! 
ж э н е
шетелдщ тецкерюшш 
эдебиет! деген бел1м- 
дерден куралды. Бул багдарламапарда окушыга бершетш эдеби б ш м
мазмуны, окушы 
б ш м ш е
койылатын талап керсетшмеген, тек шыгармалар 
Т131М1 усынылган.
1938-1939 жылы К,азак Оку Комиссариаты бекггкен орта мектеп 
багдарламасы ш ыкты1. 1939-1940 жылы багдарлама б ел гш педагог галым 
Ш.Кэр1баевтын басшылыгымен жэне эдюкер мугалймдердщ катысуымен 
жасалды2.
1940 
жылдары 
мектептер 
институты 
болып 
ашылып, 
кешн 
Ы.Алтынсарин аты бершген гылыми-зерттеу институтыныц казак мектептер! 
ушш аткарган ро;н улкен. К,азак эдебиетш окыту юш жандандыру багытында 
Ы.Алтынсарин атындагы гылыми-зерттеу институтыныц казак т ш мен 
эдебиет! бел 1мпин кызметкерлер] манызды шараларды аткарды. Соныц б1р!

казак Т1Л1 мен 
э д е б и е п
багдарламаларын кайтадан карау, толыктыру 
мэселес1 ед1.
1947 жылы казак 
эдеби етш щ жана 
багдарламасы шыкты3. Онда б ш м
берумен б 1рге идеялык-саяси гэрбие беру юш жандандыру, эр1 эдебиет 
сабагыныц осы максатга ткелей жетекни релш кетеру мэселелерше кеп
К6Н1Л 
беЛ1НД1.
Эдюкер-галым О.К,оцыратбаевгыц керсету! бойынша: «Революциядан 
кеш нп эдебиет пен методикасыныц уш турл1 кезещ болды:
1.1917-1927 жылдар арасындагы ж!к койьшмай, «когамтану» тур1
'н д еп
оку;
2.1928-1938 жылдардагы оку мектептщ тип)не непзделмеген тарихи- 
эдеби курс болып е тп ;
3. Бастауыш оку
э д е б и е т п
к оку мен тарихи курс программасы.
С ей п п 1-1У кластарда бастауыш оку, У-УИ кластарда эдебиетпк оку 
ж уй еа, УШ-Х кластардагы эдебиеттщ тарихи курсы 1939 жылдан бастап 
тукп1л 1кт1 орын алды»4.
1958-1989 жылдары казак т ш мен эдебиетш окытудьщ эдютемесшщ 
тарихында жемют! 1здену кезещ болды деу артык емес. Ы.Алтынсарин 
атындагы гылыми-зерттеу институтыныц басшылыгымен мектепке дидак­
тика мен эд еб и е тт а т гылымындагы тшм/п эдю-тэсшдерд1, жаца ой-гнюр- 
лерд| енпзу жумыстары ко.тга алынды. Эдебиетте б ш м мазмуны, оныц куры- 
лымын кайта карам, нактылау, орютету мшдетш койды. Осындай мшдеттерд! 
ала отырып, сол жылдарда эдебиеттщ пэн болып окытылуы женшде алгаш 
рет 
гылыми 
тужырымдама 
жасалды. 
Пэннщ 
идеялык-эстетикальщ,
1 Орта мектеп пррграммалары // Казак эдебиетк Алматы: 1939. Б 33-34.
1 Орта мектеп программалары. У-У11. У1Н-Х тарихи эдеби курс/. 1939-40.
Орта мектеп программалары: Эдебиет. УШ-Х кластар. Алматы: 1947. Б 19-20. 
Коцыратбаев Э. Эдебиетпк оку методикасы, очерктерг - Алматы: К.МОПБ, 1962. - 
-212 б.
27


б ш м д ш к-тэр б и ел к мацызы айкындала туст1 Ос-ындай жумыстар барысында 
эдебиет пэн ретшде калыптасып, турактала бастады.
1959 жылы «К|азак т ш мен эдебиетЬ> журналында казак эдебиеп 
багдарламаларыныц жобасы жарияланды.1 Бул жылдары 5,6,7-сыныптар 
эдебиетгк оку курсын ететш орта буын сыныптар катарында саналып, 8- 
сынып эдебиеттщ тарихи курсын окитын жогаргы сынып есебшде болган- 
дьщтан аталган багдарламада эдебиеттану курсыньщ барлык кезещ бтр сы- 
ныпка жинакталып, топталып бершдг Осы 1959 жылгы 8-сынып багдар- 
ламасына XIX гасыр эдебиетшен С.Кобеев, С.Торайгыров, И.Дэукебаев 
шыгармалар ы енпзшд!.
1961-1970 жылдар аралыгында оку багдарламаларында осы айтылган 
жуйеде еш езгерю аз берш п оты рган2.
1967 жылы республикальщ мугал1мдер конференциясы болып етп . 
Республикадагы б ш м беру жуйес], мектеп мэселелер! сез етшд1. Осыдан коп 
узамай мектеп багдарламаларында езгерютер ендк Казак эдебиет! багдарла­
маларында бастауыш сыныптар 1,2,3 болып, орта буын сыныптар 4,5,6,7- 
сыныптар болып белплендк
1971 жылгы 4-7-сыныптарга арналган сепз жылдык жэне орта мектеп 
багдарламаларын жарык керд1. Казак эдебиет1 пэшнщ багдарламалары 
бгршама туракталып, 1980 жылга дешн осы аталган жуйеде б е р ш п келдт
1981-1982 оку жылына арналган сепз жылдык жэне орта мектеп 
багдарламасында эдебиеттк оку сыныптарында авторлардьщ шыгармалрын 
1рктеуде кейб1р езгерктер болды 3.
1986, 1987 жылы шыккан багдарламаларда эдебиет пэнш езге пэндер- 
мен сабактастыра окыту кезделген. Такырыптарга катысты «Пэнаралык 
байланыс» усынылган. Сондай-ак 1986 жылгы багдарламада авторлар 
курамы (Т.Акшолаков, Э.Дайырова, С.Тшешова, Р.Куткожина) керсетшген.
Казак ССР Халыкка б ш м беру М инистрлш бекпкендей 1989-90 оку 
жылынан бастап мектептер он 01р жылдык болуына сэйкес казак эдебиетшщ 
жуйел! курсы 5-сыныптан басталатын болып белплещц, Осыган сэйкес 1989 
жылы аталган багдарлама енделш, толыктырылып, кайта басылды 4.
Ел!М1здщ егемсцшп ем1рдщ барлык саласына туб^рл! езгерютер экелдт 
«Демократиялы казак елЬ> атану у м т н е н куат алган ел!М13дщ жаца бастама- 
ларына б ш м беру саласы нысан болды. Ендил жерде б ш м беруд! жетшд1ру 
максатындагы уакытша етпелт багдарламалар тузше бастады.
1 К,азак т ш мен эдебиетт 1959. №8. -7 б.
2 Сепз жылдык жэне орта мектеп программалары, 1966-1970 оку жылына арналган. 
Алматы: Мектеп, 1970.
3Жолдыбаев М., К°НЬ!ратбайулы 9., Кдратайулы М. XIX жэне XX гасырдагы казак 
эдебиетшщ жинагы (7 жылдык ушш). Алматы: Казакстан баспасы. 1934. Б 132-138.
4 Жалпы бш м беретш орта мектеп программалары 1989/90 оку жылына арналган 
/Казак т ш мен эдебиет] У-XI кластар ушш. Алматы; Мектеп, 1989. -213 6.
28



жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   148




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау