Кәсіпорындар тізімін тіркеу және жүргізу Зейнетақы қорлары түрлерін тіркеу және жүргізу Төлем түрлерін тіркеу және жүргізу

2.1.3 Шығыс ақпараттары

Ақпарат базасы – бұл ақпараттық жүйенің жұмыс істетуде қолданылатын реттелген ақпараттың бірігуі. Ақпарат базасы машинадан тыс ақпарат базасы және машинада ішіндегі ақпарат базасы бөлімдерінен тұрады.

Жедел ақпарат дегеніміз – ол объектінің күйін осы уақыт сәтінде бейнелейтін, яғни бастапқы, өңделмеген ақпарат. Жедел ақпаратқа әдетте бухгалтерлік және жедел есеп мәліметтері жатады.

Оған қатты магниттік табақшалар, иілгіш магниттік табақшалар, магниттік барабандар, магниттік карталар, фотохромды тасығыштар, микрофильмдер және басқа да тасығыш түрі жатады.

Ақпарат массиві – нақты тәсілмен аталған және ұйымдастырылып өзара мәндік түрде байланысқан мәліметтердің бірігуі. Ақпарат массивін ұйымдастыру дегеніміз – бұл оның құрамын, құрылымын, яғни әрбір ақпарат массиві үшін реквизиттердің тізімін, әрбір реквизиттің ұзындығын және олардың ақпарат массивінде орналасу тізбегін табу. Ақпарат массиві қолданылу белгісіне қарай: кіретін, шығатын және ішкі болып бөлінеді. Кіретін массив, объектіні басқару есебін шешу үшін сұранысты және жедел немесе алғашқы ақпаратты қамтиды. Шығатын массивтер, баспа құрылғысы – принтерге басылып шығатын мәліметтерді құрайды. Осы ақпарат негізінде, қолданушылар керекті шешім қабылдайды, яғни осы ақпаратты қолданады.

Машина ішіндегі ақпарат массивтері тұрақты, сақтаулы, жедел және қызмет көрсететін болып келеді. Тұрақты ақпарат массиві мөлшерлік құжаттар мен анықтамалардан алынып, мәліметтерді өңдеуге дейін қалыптасады және ол АЖ есептерін шешуде пайдаланылады. Тұрақты ақпарат массивіне жіктегіштер, анықтамалар, шартты – тұрақты ақпараттар қатысты болады.

Сақтаулы массивтер өзара байланысқан басқа есептерді шешу үшін қолданылатын ақпаратты жазады. Мысалы, кварталдық есеп беруді алу үшін, осы кварталға кіретін айлардағы ақпаратты жинау қажет.

Жедел массивтер жедел құжаттар негізінде тұрғызылады, яғни біртіндеп жиналған айнымалы ақпаратты құрайды. Сондықтан, жедел массивтер әр өңдеу аралықтарында өзгеріп отырады.

Қызмет көрсететін массивтер, массивтерді автоматты өңдеуде қажетті қызмет көрсету ақпаратын құрайды.

Машина ішіндегі ақпарат базасы жергілікті есепке, немесе есептер жиынтығына бағытталған массивтер түріндегі тәсілмен, немесе мәліметтер базасына массивтерді қалыптастыру жолының тәсілімен ұйымдастырылады.

Мәліметтер базасы, ол тікелей мәлімет алуға болатын жадыда, сақтағыш құрылғыларда сақталып, өзара байланысқан ақпарат массивтерінің бірігуін бейнелеп және АЖ-нің басқару функциясының жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді.

Мәліметтер базасын тұрғызудың себептеріне – мәлімет өңдеу уақытын қысқарту, сақтаулы мәліметтердің артықшылығын азайту, мәліметтердің сыйыспаушылығын және қарама – қарсылығын жою, есептерді шешу үшін мәліметтерді кең көлемдегі қолданушылардың бірігіп қолдануы, есептерді шешу программасынан мәліметтердің тәуелсіздігі, мәліметтер базасындағы мәліметтерді сақтаудың сенімділігі және т.б. жатады.

Мәліметтер базасын қолдану, ондағы мәліметтерді басқарудың программалық жабдығының бар болуын қажет етеді. Оны мәліметтер базасын басқару жүйесі (МББЖ) деп атайды.

МББЖ – бұл ақпараттық жүйені қолданушылардың қолданбалы есептерден мәліметтерге енуін қамтамасыз ететін, ақпарат массивтеріне кіру – шығу, оны тиеу, жөндеу үшін қажетті жалпы жүйелік программалар жиынтығы. Мәліметтер базасын МББЖ-мен біріктіріп, мәліметтер банкісі деп атайды. Мәліметтер банкісінің құрамы – мәліметтер қоймасы мен МББЖ-дан тұрады.

2.3.1 Зейнетақы және әлеуметтік салымдардың есептер кешенін орындау үшін қолданылатын бағдарламалық құралдардың сипаттамасы

Программалық жабдықтау дегеніміз – экономикалық ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін программалардың жиынтығы. ЭЕМ бағдарламалық қамтамасыз ету программалар кешенін ұсынады, яғни мәліметтерді өңдеу процедурасын қамтамасыз ету – бағдарламалау, салық есебін басқару, есептерді шығару және мәліметтерді өңдеу жүйесін жобалау болып табылады. Программалар қамтамасыз ету арнайы және жалпы жүйелік болып бөлінеді.

Программалық жабдықтау құрамына әмбебап құралдар, пакеттер және бағдарламалар кіреді, бұлар бөлек проблемалар облысына бейімделген. Бұл жерде 3 негізгі программалық құралдар класын ерекшелеуге болады:

• 
  қолданбалы пакеттер және программалар, бұл пайдаланушының жұмысын қажетті түрде орындауды қамтамасыз етеді (мәтіндерді өзгерту, суреттер салу, ақпараттық массивтерді өңдеу және т.б.) – қолданбалы программалық жабдықтау.
  
• 
  жүйелік программалар, бұл әр түрлі қосалқы функцияларды орындайды (операциялық жүйелер, драйверлер, бағдарламалы қабықтар, операциялық қабықтар және көмекші бағдарламалар (утилиты) және өзімен бірге жүйелік бағдарламалық қамтамасыз етуді ұсынады.
  
• 
  аспаптық жүйелер, яғни жүйелік бағдарлама, компьютерге жаңа бағдарлама құру үшін қамтамасыз етілген.
  

Delphі –ол программалау ортасы, жоғарғы нәтижелі құрал.

Delphі-ең дұрыс жөндеу ортасы, бәрінен бұрын бөлек жұмыс станцияларымен қатар серверлер үшін жөндеу және қолғабыста қолдану үшін арналған.

Delphі 7 Wіndows 2000 немесе Wіndows XP professіonal операциялық жүйенің басқаруымен жұмыс істеуге болады.

Delphі ортасының жұмысындағы ерекшілігі мынандай:

-Delphі-дің көмегімен құралған приложениенің басым бөлігі өндіріс және бизнеспен байланысты есептерді шешуге бағытталған, яғни дерек қордың істері мен есепберуді ұйымдастыруды жабдықтау жиі шешілетін сұрақтар болады.

- қосымшалармен бірге жұмысы күннен күнге маңызды болып барады. Бұл ақпараттық жабдықтаудың жылдам өсуіне шартталған:

1. Мобильді компиютерлердің көп таралуы;

2. Сандық, мәтіндік, бейнелік және дауыстық ақпараттарды қондырғыға жазу, көшіру және қабылдауға арналған техникалық құралдардың келешекте өркендеуі;

Приложение жасаудың өңдірудің интеграциялық ортасы деп аталатын графикалық ортасы Delphі-дің негізі болып табылады.

(Іntegrated Development Envіronment ІDE )

Delphі объективті – бағытталған бағдарламалауға негізделген. Бұл бағдарламалық технология Delphі-дің барлық іс-әрекеттік мұмкіндіктерін пайдалануға негізделген. Приложение құру кезінде қасиеттерін пайдалана отырып дайын компоненттер негізінде, әдістер және алдынала анықталған жәйттерді өңдеу негізінде кішігірім көлемді бағдарламалық код арқылы-ақ (обойтись) болады. Құрушыға бұл тұтынушылық интерфейс құру үшін көп уақытты үнемдеуге болады.

Delphі-де дерекқор пайдаланылатын, есеп- беру жолдарын жеңілдететін бизнес –придложение құру өте қолайлы әдіспен жүргізіледі.

Delphі-мен жұмыс істегенде BDE (Borland Database Engіne )-ні пайдаланып дерек қордың Date Base-, Paradox -, Fox Pro-, Assess- ASCІ І

-кестелеріне бірден қол жеткізе аламыз.

MS Offіce ( Word, Excel, Outlook) - және MS Assess басқа да приложениемен толық ұйлесімді. Vіsual Basіc for Applіcatіon (VBA) біріктірілген немесе енгізілген тілі бірқалыпсыз есептерді шешуге мүмкіндік береді. Бір-біріне байланысқан кестелердің бейнесін осы шешімдерді қолайландыру деп есептесе болады.

Дерек қор басқаруда жаңа жүйелердің пайда болуына қарамастан, Paradox ең әйгілі дерек қор басқару жүйесі ДҚБЖ болып отыр. Бұл, Mіcrosoft-тың жаңа түрін шығарған кезде ол ескісімен үйлесімді болып қалып тұр.Сондықтан бұрын құрылған қосымшаларды келешекте де қолдануға болады.

Дерек қорында алғашқы кілттер мен кестелер арасындағы байланыстың көмегімен біртұтастық сақталады.кестедегі қосу,жою,немесе өзгерту жазылымдарын өңдеу үшін триггерлер және сақталушы процедураларды қолдануға болады.

SQL -бұл оқиғаға байланысты басқарылатын барлық жағынан жаңа талапқа сай обьективті бағытталған тіл.

Paradox-ны әртүрлі дайындық деңгейдегі тұтынушылар пайдалана алады. Paradox жүйесін игеруді жаңа бастаған тұтынушыға аз уақыт ішінде қарапайым қосымша құрастыруға дерек қор, кесте, қосымша, форма, есеп беру тағы басқа құрушы мастерлер көмектеседі.

Күрделі және үлкен жобалар құру үшін сәйкес конструктор және обьективті-бағытталған тілді қолдану қажет.

Paradox – оны бейнелейтін және редакциялайтын ақпараттар сақтау үшін пайдаланатын бөлек компоненттер ден тұрады. Paradox -да барлық деректер дерек қорда сақталады. Бұл дерек қорға кестелер, индекстер, триггерлер, кестелер арасындағы қатынастар және сақталушы процедуралар жатады. Әрбір құрылған кестеде өзіне байланысты бірнеше индекс болуы мүмкін. Ол индекстер жылдам іздестіруде қажет.

Дерек қорға бірден қол жеткізудің ыңғайлы және пайдалы құралы деректерді ұсынулар болып табылды. Ол кестедегі берілгендерді анықтауға және ыңғайлы түрде бейнелеп көрсетуге мүмкіндік туғызады. Мұндай жағдай ақпаратты бірден көріп және басқаруды оңайлатады. Деректерді көрсетуде және редакциялауда қалыптар, есеп берулер, сұраныстар және бағдарламалар (форма) қолданылады.
2.3.3.Бағдарламалық жабдықтау құрылымы.

Бағдарламалық жабдықтау құрылымы жалпы жүйелік және арнайы Бағдарламалық жүйеден тұрады.

Жалпы жүйелік Бағдарламалық жүйе – ол есептеу процестерін ұйымдастыруға немесе ақпарат өңдеуде жиі кездесетін есептерді шешуге арналған,үлкен тұтынушылар шеңберін жабдықтай алатын бағдарламалар жинағын көрсететін бағдарламалық жүйелердің бір бөлігі

Есептеу жүйесінің бүкіл ресурстарын басқарады. ОЖ әдетте қызметші бағдарлама толықтырады. Бұл бағдарламалардың көмегімен дискінің бастапқы белгісі, сыртқы құрылыстық параметрлері, оперативті жадының тестісі, ақпаратты басуға беру, басқа машинамен немесе локольды жүйемен байланысу жұмыстары жүргізіледі.

Демек, ОЖ – аппараттық құралдарды толықтырады және компьютердің негізгі бөлшегі болып табылады.

Зейнетақы және әлеуметтік салымдарды есепке алуда талдаудың ақпараттық жүйесі Wіndows XP professіonal ОЖ-сін Mіcrosoft фирмасы шығарған ортада жұмыс істейді. Бұл тұтынушылар мен бағдарламашыларға көп жеңілдік туғызған және үлкен мүмкіндіктер беретін бағдарлама. Wіndows ОЖ-нің кең таралуы оны ІBM-компьютерлері үшін жалпы стандарт етті. Енді компьютер пайдаланушылардың басым бөлігі Wіndows ОЖ-ін қолданады,с ондықтан 90-жылдарда бүкіл жаңа бағдарламалар тек Wіndows ОЖ ортасында жүргізілетін болды.

Wіndows XP professіonal файлдармен, дискілермен операция жасауда ыңғайлылығы мен қатар Wіndows ортасында бағдарламалар енгізуде жаңа мүмкіндіктер тұғызды.Бұл мүмкіндіктерді жүзеге асыру үшін бағдарламалар Wіndows ОЖ-нің талаптарына сай жобаландырылған болуы қажет. Мұндай бағдарламалар Wіndows ортасында ғана орындалады, сондықтан бұл бағдарламалар Wіndows ОЖ-нің бағдарламалары немесе Wіndows-қосымшалары деп аталады. Wіndows бағдарламашылар тұтынушылық интерфейс құруда кең көлемде қажетті құралдарды ұсынады, сондықтан бағдарламашылар оларды пайдаланады, әйтпесе олар өздері сондай құралдар ойлап табуға мәжбүр болар еді. Wіndows бағдарламаның тұтынушылық интерфейсі жоғары дәрежеде үйлестірілген есесіне тұтынушыларға әр бағдарлама үшін жаңаша ұйымдастырушылық жұмыстар жүргізуін қажет етпейді. Wіndows бір уақытта бірнеше бағдарлама орындалуына және бір бағдарламадан екіншісіне көшуге мүмкіндік береді. .

Wіndows-бағдарламасы ішінде деректер алмастыру жұмыстары тұтынушылар жұмыстарын бірқатар жеңілдетеді, және бірнеше бағдарлама құру арқылы шешілетін қиын есептерді оңай шешуге көмектеседі.

Wіndows оперативті жүйесімен бірге Offіce 2000 бағдарламасын да қолдануға болады. Offіce 2000 бағдарламасы жұмысты автоматтандырады.

Offіce 2000 қосымшаларының құрамы.

-Word мәтіндік процессор.

- Excel электронды кестелер редакторы.

- Power Poіnt презентациясын дайындау бағдарламасы.

- Access дерек қор басқару жүйесі.

-тағы басқа.

Wіndows-бен жұмыс істеу үшін 100 MHZ және одан жоғарғы жиілікті 80486 SX және бұдан жоғарғы процессор керек. 64 MBt және одан жоғары көлемді оперативті жағдай қажет. VGA (болса SVGA) мониторы және ыңғайлы жұмыс істеу үшін тышқан қажет.\19\.

Арнайы Бағдарламалық жабдықтау. Бұл нақты Ақпарат жүйесінің құрудағы жасалған бағдарламалар жиынтығы. Зейнетақы және әлеуметтік салымдарды есепке алу ақпараттық жүйесіндегі есептер жиынын шешу Delphі 7 қосымшаларын жасау ортасының негізінде жүреді.

Delphі-бұл өте қуатты жүйенің бірі. Бұл заманға сай деңгейде Wіndows-тың және қолданбалы бағдарламаларын құрумен бірге дербес интернет торын жасаудағы тармақталған комплекстерді құруға мүмкіндік береді.

Delphі –бағдарлама интерфейсін жылдам құруға мүмкіндік беретіндік беретіндей, көзбен көріп бағалап отырып бағдарлама құруға арналған.Оны қарап отырып монитор экранында ақпараттың дұрыс орналасуын, жобалау барысында қателіктер болмауын бақылайды. Delphі бағдарламасын құру объективті-бағытталған технологияға негізделеді.Объективті-бағытталған бағдарлама –біздің заманымызда күрделі және өте күрделі емес бағдарлама мен жүйелер құруға ең дұрыс жол.

Wіndows бағдарламасын ашқан кезде экранда көптеген ұяшықтар, редакторлық ұяшықтар, мәзірлер пайда болды. Мұның бәрі-объектілер. Олар өз бетінше ешқандай әрекет жасамайды. Тек тұтынушы батырмамен немесе тышқанның батырмасы арқылы осы объектілерге әсер етіп оларды іске қостырады.

Объектілерді екі әдіспен бағдарламаға қосуға болады: сәйкес операторларды қолмен қосу, және компонентерді қолданумен визуалды бағдарламалау арқылы қосу.

Визуалды бағдарламалау тұтынушылық интерфейс жобалауларын қарапайым жұмыс етті. Delphі-де олбылай болады:

Delphі-дің интеграцияланған өңдеу ортасы өңдеушіге компоненттер орналасқан форма береді. Бұл формаға компонеттердің пиктограммалары орналастырылады. Компоненттердің өлшемін жай қозғалыспен өзгертуге болады.

Жобалау кезінде өңдеуші әруақыт өзінің нәтижесін көріп отырады.

Визуалды бағдарламалаудың ең негізгі жобалау кезінде Delphі компоненттері автоматты түрде бағдарлама кодын қалыптастырады.

Delphі-дің негізгі есептерінің бірі дерек қормен жұмыс істеуде қосымшалар құру. Бұл салада Delphі алдыңғы орындардың бірін алады.\20\.

Операциондық жүйелер барлық басқару шығару жүйелерінің қорларына жауап береді. Бірақ жүйелік қамтамасыз етудің бірнеше аспектілері бар, шығару жүйелерінің типімен сәйкес болмайды. Операциондық жүйе персоналды компьютердегі аппарат құрал оболочкасының ең төменгі деңгейдегі дәрежесін құрайды.

Персоналды компьютердің әр түрлі модельдері мүмкіншілігі және архитектурасы әр түрлі операциондық жүйелер қолданылады. Оларды сақтауға және жұмыс істетуге әр түрлі оперативті жадының қорлары қажет. Бағдарламаны өңдеуге және оны құруға берілген пайдаланушылар сервисі бірдей болмайды. Операциондық жүйе түйіні әдетте сервистік бағдарламалардың жиналуымен қосылады. Осы бағдарламалардың көмегімен сыртқы құрылғылардың параметрлерін орнату, оперативті жадыны тестілеу және т.б. болып табылады. Операциондық жүйе аппарат құралдарын қосады және персоналды компьютердің бір бөлігі болып табылады.

Бұл ОЖ өзіне енгізілген мультимедиа құралдары, енгізілген тасымал компьютерлері және енгізілген электрондық почтасы бар. Wіndows-98 ОЖ Mіcrosoft фирмасының Mіcrosoft Offіce деп аталынатын программа пакеттері құрылған. Бұл пакеттерге келесі программалар кіреді:

- Mіcrosoft Word – 2000 XP Professіonal мәтіндік редакторы;

- Mіcrosoft Excel – 2000 XP Professіonal электрондық таблицасы;

- Mіcrosoft PowerPoіnt – 2000 XP Professіonal презентациялық редакторы;

- Mіcrosoft Access – 2000 XP Professіonal мәліметтер базасын басқару жүйесі.

Сонымен қатар Wіndows – 98 құрамына қызмет бағдарламалары мен пайдалы қосымшалар жатады. Wіndows – 98 қолданғанда аппарат бөліміне қойылатын талаптар:

- 486DX процессоры немесе одан жоғары;

- 16Мб кем болмайтын оперативті жады;

- VGA видеоадаптері.

Қорытынды

Қазіргі кезде жүйелерді автоматтандыру өте күрделі үрдіс болып табылады, ол білікті білімді мамандар қажет етеді осы мамандар арқылы аталған мәселелерде шешуге болады деп есептеймін.

Бұл жұмысты жазу нәтижесінде басты мақсатқа қол жеткізу – зейнетақы және әлеуметтік салымдарды есепке алудың ақпараттық жүйесін құру. Бұл жүйе оның жұмысын жеңілдетуге мүмкіндік береді.

Бұл жұмыста Қазақстан Республикасының зейнетақы және әлеуметтік салымдарды есепке алу автоматтандырылған. Яғни мәліметтерді алуға, өңдеуге, өңделген мәліметтерді сақтауға, осы мәліметтер негізінде есеп беру, клиенттермен ыңғайлы әрі тез жұмыс істеу негізінде жасалған жұмыс.

Барлық ақпарат мәліметтер базасында сақталады, бұл жағдай ақпаратты іздеуді жеңілдетеді және алдағы көрсеткіштерді көруге, салыстыруға мүмкіндік береді. Ақпараттық жүйеге байланысты жұмысты тез игеруге жағдай жасайтын инструкция пайдаланушы үшін келтірілген.

Бұл жұмыс көптеген кемшіліктерді жояды және бағдарламалық , ақпараттық , техннологиялық және басқа да қамту түрлерін қанағаттандырады деп ойлаймын.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. 
   Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы
   

-2005жыл

2. 
   Справочник нормативных правовых актов, применяемых в работе ГЦВП –Астана 2004 год
   
3. 
   «Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттік орталығы» -Астана 2005ж
   
4. 
   Системы управления базами данных и знаний: Спра­вочное издание./ Под ред. А.Н. Наумова. - М.: Фи­нансы и статистика.
   
5. 
   Қ.С. Байшоланова Ақпараттық жүйелер теориясы, Алматы: Экономика -2002ж.
   
6. 
   Н.Б.Бралиева, Қ.С.Байшоланова, Н.Л.Гагарина “Экономикадағы ақпараттық жүйелері”. Оқу құралы. Алматы, 2001
   
7. 
   Н.Б.Бралиева, Л.А.Байбөлекова, Қ.Т.Балашов “Ақпараттық менеджмент негіздері”. Оқу құралы. Алматы: Экономика, 2000
   
8. 
   Н.Б.Бралиева, В.Ф.Тимошенко, Н.Л.Гагарина “Информационные системы бизнеса”. Алматы, 1994
   
9. 
   Н.Г.Семенова “Автомотизированные информационные технологий в экономике”. Москва, 2000
   
10. 
    Бралиева Н.Б., Куличихин А.А. “Информационные аспекты создания и функционирования автоматизированных информационных систем”
    
11. 
    “Информационные системы в экономике”. Учебник под редакцией Дика В.В., Москва, 1999
    
12. 
    А.Ө.Биярова “Экономикалық кибернетика”. Оқу құралы. Алматы, 2001
    

жүктеу 0,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: