Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері.
Тәуелсіздік алғаннан кейінгі ширек ғасырда Қазақстан егеменді мемлекет ретінде қалыптасудың үлкен де күрделі жолынан өтті. Бүгінде Қазақстан әлемдік қоғамдастықтың беделді мүшесі, әлеуметтік-экономикалық дамудың, қоғамдық келісімді сақтау мен нығайтудың өзіндік модельдері, сондай-ақ орнықты саяси жүйе қалыптасқан ел. Әлемнің барлық мемлекеттері сияқты, Қазақстан да өзінің мемлекеттік рәміздеріне ие, ол әлемге танымал болды және бұл символика біздің еліміздің имиджінің ажырамас бөлігіне айналды. Біздің барлық мемлекеттік рәміздеріміз Тәуелсіздік кезеңінде әзірленіп, бекітілді, олар геральдика тілінде Қазақстан халқының рухани құндылықтарын бейнелейді. Қазақстанның Мемлекеттік рәміздері алғаш рет 1992 жылғы 4 маусымда үш бөлек заңмен бекітілді, содан кейін бұл құжаттардың ережелері Мемлекет басшысының 1996 жылғы 24 қаңтардағы
"Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері туралы"
Конституциялық заң күші бар арнайы Жарлығында жинақталды. 2006 жылы "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері туралы" жаңа заң шықты, онда, атап айтқанда, 11-баптың 1-бөлігі "Әнұранды орындау кезінде оң қолының алақанын кеуденің сол жағына қою"деген сөздермен толықтырылды. Мемлекеттік рәміздердің ежелгі тарихы бар. Әрине, бұл рәміздер әрқашан белгілі бір идеологиялық жүктемені алып жүрді - мемлекеттік рәміздердің белгілері мен бейнелерінде ежелгі тотемдер, діни рәміздер, билеуші әулеттердің ерекше белгілері және басқа да мағыналар шифрланған. Әрине, таяуда ғана өткенде әзірленген және қабылданған Қазақстанның мемлекеттік рәміздеріне, бірінші кезекте, халықтың тәуелсіздікке ұмтылысын, оның өз елі үшін мақтанышын, еңбексүйгіштігін және бейбітшіл рухын бейнелейтін элементтер енгізілген. Егемен
Қазақстанның Мемлекеттік рәміздері алғаш рет жұртшылыққа 1992 жылғы 6 шілдеде Алматы қаласында ұсынылды.
Қазақстанның Мемлекеттік Туы-ортасында алтын түстес шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан бүркіт бейнеленген тік бұрышты көгілдір түсті мата. Тудың сабының тұсында тік жолақ түрінде ұлттық өрнек нақышталған. Мемлекеттік Тудың авторы-суретші Шәкен Ниязбеков. Көк-көгілдір түс адалдықты және мінсіздікті білдіреді. Сонымен қатар, ежелгі түркілер Мәңгілік аспанды қастерледі. Бүгінде мемлекеттік тудағы көгілдір түс ашық аспанды, бейбітшілік пен бақуаттылықты бейнелейді. Күн байлық пен молшылықты, өмір мен энергияны бейнелейді. Бүркіт биліктің, көрегендіктің және жомарттықтың символы ретінде қабылданады. Мемлекеттік ту сабының тұсындағы ұлттық қошқар мүйіз ою-өрнек Қазақстан халқының мәдениеті мен дәстүрін бейнелейді.
Қазақстанның Мемлекеттік Елтаңбасын белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов әзірледі. Ол шеңбер (доңғалақ) пішініне ие - бұл өмір мен мәңгіліктің символы. Елтаңбадағы орталық элемент көгілдір түс аясындағы шаңырақ бейнесі болып табылады, шаңырақты айнала күн сәулесіндей тарап уықтар шаншылған. Шаңырақтың оң және сол жағында - аңыздардағы қанатты пырақтар бейнесі. Жоғарғы бөлігінде-бес бұрышты көлемді жұлдыз, ал төменгі бөлігінде "Қазақстан"деген жазу бар. Барлық суреттер алтын түсте жасалған. Шаңырақ-елде тұратын барлық халықтар үшін ортақ үй мен Біртұтас Отанның символы. Жылқының бейнесі батылдық, адалдық және күш сияқты ұғымдарды бейнелейді. Қанаттар халықтың қуатты және гүлденген мемлекет құру туралы көпғасырлық арманын бейнелейді. Сонымен қатар, арғымақтардың қанаттары алтын масақты еске салады, қазақстандықтардың еңбексүйгіштігін және еліміздің материалдық игілігін танытады. Бес бұрышты жұлдыз адамдардың ақиқат сәулесіне, барлық асқақ және мәңгілік өмірге деген ұдайы ұмтылысын бейнелейді. Елтаңбасында да бар тудың түсі аспандай көгілдір, ол алтын түспен үйлесіп және бейнелейді, ашық аспан, бейбітшілік және әл-ауқаты.
Тәуелсіз Қазақстанның тарихында еліміздің мемлекеттік әнұраны екі рет – 1992 және 2006 жылдары бекітілді.Республика мемлекеттік егемендігін иеленгеннен кейін, 1992 жылы Қазақстан әнұранының музыкасы мен мәтініне байқау жарияланды. Байқау қорытындысы бойынша Қазақ КСР әнұранының музыкалық редакциясын сақтау туралы шешім қабылданды. Осылайша тәуелсіз Қазақстанның алғашқы әнұранының музыкасының авторлары Мұқан Төлебаев, Евгений Брусиловский және Латиф Хамиди болды. Сонымен қатар, үздік мәтінге жарияланған байқауда авторлар ұжымы, белгілі ақындар Мұзафар Әлімбаев, Қадыр Мырзалиев, Тұманбай Молдағалиев және Жадыра Дәрібаева жеңіп шықты.
Елдің дыбыстық рәмізінің танымалдығын арттыру мақсатында 2006 жылы жаңа мемлекеттік әнұран қабылданды. Оның негізі ретінде халықтың арасында кеңінен танымал «Менің Қазақстаным» патриоттық әні таңдап алынды. Ол әнді Шәмші Қалдаяқов 1956 жылы Жұмекен Нәжімеденовтің сөзіне жазған болатын. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев әнге мемлекеттік әнұран жоғары мәртебесін беру және анағұрлым салтанатты шырқалуы үшін музыкалық туындының бастапқы мәтінін өңдеді. Қазақстан Парламенті 2006 жылы 6 қаңтарда палаталардың бірлескен отырысында «Мемлекеттік рәміздер туралы» Жарлыққа тиісті түзету енгізіп, еліміздің жаңа мемлекеттік әнұранын бекітті.
Достарыңызбен бөлісу: |
