Қысқаша мазмұны (негізгі тараулары). Қоғамдық пікір әлеуметтануы - қоғамдық
пікірді қалыптастырудың механизмі мен заңдылығын зерттеу пәні болатын
әлеуметтанудың бір бөлігі. «Қоғамдық пікір» термині Англияда пайда болып, ХVIII
ғасырдың аяғында жалпылама қабылданды.
Қоғамдық пікір – халықтың ойы. Неге қоғамдық өмірдегі әркелкі өзгерістерге
қарамастан пікірге деген қызығушылық мол болады. Қоғамдық пікір – адамның рухани
энергиясы, қоры оның ойы сезімі, еркімен жинақталған адам іскерлігінің өзіндік
феномені. Қоғамдық пікір субьективтік адамзаттық фактордың басты элементі,
әлеуметтік, экономикалық даму оның белсенділігімен байланысты.
Күтілетін нәтижелері. Пәнді игеру арқылы қалыптасқан біліктілік пен дағдылар
студентке жүйелі білім бағытын қалыптастырып іскерлікке бейімдейтін кешенді білім-білік
қалыптастырады. Арнайы теория, оның зерттеу пәні - әлеуметтік топтардың, таптардың,
халықтардың қоғамдық қызығушылық тудыратын өмірдегі өзекті проблемаларға деген баға
берушілік қатынастың қалыптасу және қызмет атқару заңдылықтар мен механизмдері болып
табылады; қоғамдық пікірдің теоретикалық және қолданбалы зерттеулер; әлеуметтік және
мемлекеттік басқарудағы қоғамдық пікір; баспасөз және қоғамдық пікір.
Пререквизиттер: Шетелдік әлеуметтану тарихы, Әлеуметтанудағы әлеуметтік
статистика,
Постреквизиттер: Қоғамның әлеуметтік құрылымы, Қоғамдық пікір мәселелерін
зерттеу әлеуметтануы.
Оқытушы: Исмайлов Е.
11.3
Пән атауы: Әлеуметтік институттар мен ұйымдар (3 кредит, 135 сағат)
Оқытудың мақсаты: Қоғамның әлеуметтік – экономикалық саласындағы қайта
құрулар қоғамдағы әлеуметтік институттар мен ұйымдардың түбірлі өзгеруіне алып
келуде. Қоғамдағы жаңа әлеуметтік институттар мен ұйымдардың пайда болуы олардың
қазіргі әлеуметтік процестерге әсер етуін ЖОО-ның студенттеріне өз уақытында
түсіндіруді талап етеді. Білімнің көп сатылы түріне кқшу бакалаврлар білуге тиісті жаңа
оқу курстарын мемлекеттік білім беру стандартына енгізуді негіздеді. Бұл жерде
әлеуметтік институттар мен ұйымдардың анқтамасын, мәнін, олардың функциялары мен
орнын және қызметтерінің бұзылуын ашып көрсетеді.
«Әлеуметтік институттар мен ұйымдар» пәнін оқытудың мақсаты бакалаврге даму
деңгейлері әртүрлі елдердің әлеуметтік институттары мен ұйымдарын зерттеудегі негізгі
теориялық бағыттары және қолданылаты әлеуметтанулық әдістер бойынша жан-жақты
білім беру болып табылады.
Қысқаша мазмұны (негізгі тараулары). «Әлеуметтік институттар мен ұйымдар»
пәнінің зерттеу обьектісі қоғамның әлеуметтік институттары мен ұйымдары болып
табылады.
Зерттеу пәні ретінде Әлеуметтанудың кең көлемін қамтитын әлеуметтік
институттар мен әлеуметтік ұйымдардың дамуынан келіп туындайтын мәселелер
алынады. Қарастырылған категориялар, жалпы алғанда, жекеше, дербес болып табылады.
Олардың әрқайсысы жеке курстың зерттейтін пәні бола алады. Бағдарламада Қазақстан
қоғамындағы әлеуметтік институттар мен ұйымдардың өзгерістері мен ауысуларына аса
көп көңіл бөлінеді.
Аталған пәнде бакалаврлар әлеуметтік институттардың жаңа элеметтерін
зерттеудің жаңа бағыты туралы, аталған категориялардың байланыстары жайында жаңа
білімдер мен мәліметтер туралы біріктірілген жалпылама сипаттағы білім алады.
Күтілетін нәтижелері. Қоғам бір текті емес: оның алуан реттегі, әрқилы сипаттағы
әлеуметтік құбылыстар мен процестердің бірсыпырасын қамтитын өзіндік түзілімі мен
құрамы бар. Әлеуметтік жүйенің құрамдас элементтері адамдар, әлеуметтік байланыстар мен
іс-әрекеттер, әлеуметтік қарым-қатынастар мен өзара әрекеттесулер, әлеуметтік институттар
мен ұйымдар, әлеуметтік топтар, қауымдар, әлеуметтік нормалар мен құндылықтар т.б. болып
табылады. Олардың әрқайсысы өзара тікелей байланыс құрып, қоғам өмірінде ерекше орын
23
алады әрі өзіне лайықты рөл атқарады. Осы орайда, ең алдымен, қоғамның құрылымын
анықтап, оның маңызды элементтерін ғылыми тұрғыдан саралау, сондай-ақ әлеуметтік жүйе
ретінде қарастырылатын қоғам өміріндегі олардың орны мен рөлін, өзара байланыстары мен
әрекеттесулерін түсіндіру социология ғылымының басты міндеті.
Пререквизиттер: Шетелдік әлеуметтану тарихы, Әлеуметтанудағы әлеуметтік
статистика,
Постреквизиттер: Қоғамның әлеуметтік құрылымы, Қоғамдық пікір мәселелерін
зерттеу әлеуметтануы.
Оқытушы: т.ғ.к., доцент Жанысбеков Ә.
12.1 Пән атауы: Әлеуметтік жұмыс (4 кредит, 180 сағат)
Оқытудың мақсаты: Студенттерге көшпелі қоғам кезеңіндегі әлеуметтік қорғау
эфектілігінің ерекшеліктерін көрсету.
Әлеуметтік жұмыс тұрғындарды әлеуметтік қорғаудың принсиптері мен
ерекшеліктерін таныту, негізгі бағыттары туралы білім беру;
Көшпелі қоғамның қазіргі жағдайындағы Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің ролі;
ҚР тұрғындарды әлеуметтік қорғау жүйесінің маңыздылығын тереңдету және
болашақта дамыту. курстың өзекті тақырыптары туралы түсінік беру;
Қысқаша мазмұны (негізгі тараулары). Әлеуметтік жұмыс әр бір мемлекеттің
құрылымындағы қызметтің қажетті элементі болып табылады. Тұрғындарды әлеуметтік
қорғау концепциясы 19-20 ғасырларда пайда болған. Осы термин кедейлікпен күресуге
байланысты АҚШ-та 20 ғасырлардың 30 жылдарында пайдаланыла бастаған.
АҚШ-тағы экономиканың жоғары өсуі кедейлікті жойған жоқ, керісінше ол өте
маңызды проблемаға айналдырды. Ақш-тағы 1955 жылы шыққан «Әлеуметтік
қамсыздандыру» туралы заңы қарттарға, соқырларға, жетімдерге немесе кірістері төмен
жанұяларға көмек болды.
Бүгінгі күні осы әлеуметтік іс-әрекет әр мемлекетте өзіндігін білдіріп, заң шығару
базасына, үлкен қаржылық рессурстарға тіреледі.
Қазіргі социологиялық ғылым халықты әлеуметтік қорғауды екі мағынада
қарастырады.
1. - бұл кең мағынадағы істер, нарық кезеңіндегі өмір сүру және жұмыс жасауға
бағытталған бағдарлама.
2. – нарықтық экономикаға көшу кезеңіндегі өмір сүруге бөгет жасап тұрған
мәселелермен күресу және халықтың тұрмысына тиімді жақтарын тигізу.
Осы оқу пәні университеттегі білім беруде маңызды роль атқарып әлеуметтану
бөліміндегі студенттерге оқытылады.
Күтілетін нәтижелері. Студенттерге көшпелі қоғам кезеңіндегі әлеуметтік қорғау
эфектілігінің ерекшеліктерін көрсету.
Әлеуметтік жұмыс тұрғындарды әлеуметтік қорғаудың принсиптері мен
ерекшеліктерін таныту, негізгі бағыттары туралы білім беру;
Пререквизиттері : Отандық әлеуметтану тарихы, әлеуметтанулық зерттеулердің
әдістемесі мен әдістері.
Постреквизиттері: Менеджмент әлеуметтануы, Тұлға әлеуметтануы.
Оқытушы: Ахметова Ж.
12.2 Пән атауы: Конфликтология әлеуметтануы (4 кредит, 180 сағат)
Оқытудың мақсаты: Елі мен халқының тағдырына өзін жауаптымын деп сөзінетін
мемлекет қана осындай өмірлік маңызы бар мәселеден шет тұра алмаса керек. Дүниежүзілік
тәжірибе көрсетіп отырғанындай, отаршылдықтан тәуелсіздікке, тоталитаризмнен
демократияға өту үстіндегі қоғамда жаңа үйлесім мен мінез-құлықты қалыптастырудың
негізгі салмағын қашанда мемлекет өз мойнына алған. Өйткені, кез келген жас егемендік пен
жаңа өркен жайған демократияның сәтті қадам басып кетуі үшін мақсатты да жүйелі іс-
қимыл қажет. Ал мұның өзі қоғам өмірінде тоталитаризм мен отаршылдықтың кеселдерін
24
