Қазақстан Республикасының туристік саласын дамытудың 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасы Мазмұны

Аталған туризм өнімдерін дамыту ұлттық маңызы бар жобаларды қоса алғанда, туризмнің түрлі жобаларын дамыту қажеттілігін білдіреді. Ұлттық туристік жобаларға Қазақстан Республикасының Үкіметі бастамашылық еткен ірі жобалар жатады.

Қазіргі уақытта әзірленіп жатқан ұлттық туристік жобалар – бұл Астана кластеріндегі Бурабай курорттық аймағы, Алматы кластеріндегі Оңтүстік Қаскелең тау шаңғысы курорты және Көкжайлау, Шығыс Қазақстан кластеріндегі Бұқтырма – Қатонқарағай және Батыс Қазақстан кластеріндегі Кендірлі.

Бурабай курорттық аймағы – бұл аумағында бірнеше көлдер, бос уақыт, қабылдау мен кездесулер, сауықтыру іс-шараларын, спа, гольф, атпен серуендеу және қызметтің басқа да түрлерін өткізу объектілері орналасқан жоғары сапалы курорттарды дамыту. Бұл жоба жалпы саны 5020 төсек-орындық пен 4552 резиденциялы 11 қонақ үйі (Rixos Hotel қоса алғанда) бар бес аймақты дамытуды білдіреді.

Басқа объектілерді әзірлеу – конференциялар мен іс-шаралар, сауықтыру және спа-орталықтарын өткізге арналған үй-жайлар, таза ауада және жабық үй-жайларда спорттық іс-шаралар өткізуге арналған құрылыстар, гольфке арналған алаң, атпен серуендеуге арналған орталық, көл жағасындағы айлақ, киіз үй.

Жобаның жалпы құны шамамен 1 624 млн. АҚШ долларына бағаланған, бұл қаржы 2014 жылдан бастап 2030 жылға дейінгі аралықта кезең-кезеңімен инвестицияланады. «Бурабай» курорттық аймағының жобасы Ақмола облысының Бурабай курортты аймағын дамытудың жүйелі жоспарында сипатталған.

Қаскелең Оңтүстік – бұл қысқы және жазғы демалыс және әртүрлі қызмет түрлері үшін үлкен халықаралық тау шаңғысы курортын әзірлеу және дамыту. Аталған жоба жалпы сыйымдылығы 28 600 төсек-орындық кенттер/қонақ үйлер, апартаменттер, таунхаус шаледен тұратын 3 аймақты қамтитын туристік инфрақұрылымды дамытуды ұйғарады. Сондай-ақ туристерге қызмет көрсетуге арналған 31 600 шаңғышы үшін 148 шақырымдық шаңғы жолы, 27 тау-шаңғы көтергіштерді және 4985 тұрақ орын ілеспе объектілері.

Жобаның жалпы құны шамамен 2205 млрд. АҚШ долларына бағаланған, ол келесі 20 жыл ішінде кезеңдер бойынша инвестицияланады. «Қаскелең Оңтүстік» жобасы Алматы қаласы тау шаңғысы аймағын дамытудың жүйелі жоспарында сипатталған.

«Песчанка» курорты – бұл Бұқтырма су қоймасы жағалауындағы демалыс өткізу үшін жоғары сапалы қызмет көрсететін курортты дестинацияны дамыту. Аталған жоба жалпы сыйымдылығы 8476 төсек-орындық 9 қонақ үйді, виллаларды, коттедждер мен таунхаустарды, сондай-ақ яхталарға арналған айлақты, су паркін және спорттық құрылыстарды қамтитын бірнеше аймақты дамытуды ұйғарады.

Жобаның жалпы құны шамамен 365 млн. АҚШ доллары (көлік инфрақұрылымы мен коммуналдық шаруашылықты есептемегенде), олардың ішінде 2020 жылға дейінгі инвестициялар мөлшері 274 млн. АҚШ долларын құрайды (5 152 төсек-орынды және аралас тұрақ аймақтары, жолдар мен ландшафтылық дизайн үшін). «Песчанка» жобасы Шығыс Қазақстан облысының туризмін дамытудың кластерлік бағдарламасының мастер жоспарында сипатталған.

«Шыңғыстай» курорты – бұл «Қатонқарағай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің аумағында қысқы және жазғы демалыс және қызметтің әр түріне арналған таулы курортты дамыту. Аталған жоба жалпы сыйымдылығы 3 266 төсек-орындық 5 қонақ үйлер, виллалар, коттедждер мен аңшылық үйлерін салуды, тау шаңғысы, спорттық және туристерге қызмет көрсетуге арналған өзге ілеспе құрылыстар салуды көздейді. Жобаның жалпы құны шамамен 159 млн. АҚШ долларына бағаланған (тау шаңғысы объектілерін, көліктік инфрақұрылым мен коммуналдық шаруашылықты есептемегенде), олардың ішінде 2020 жылға дейін инвестициялар көлемі 106 млн. АҚШ долларын құрайды (1 364 төсек-орын және аралас тұрақ аймақтары, жолдар және ландшафтылық дизайны үшін).

«Шыңғыстай» жобасы Шығыс Қазақстан облысындағы туризмді дамытудың кластерлік бағдарламасының мастер-жоспарында сипатталған.

Осы екі курорт Ертіс өзенімен круиз, Алтайға турлар және басқалары сияқты бірлескен туристік өнімдермен және Үлкен Нарындағы ортақ әуежаймен бірге бірыңғай жүйеге біріктірілді.

ЭКСПО халықаралық мамандандырылған көрмесі – бұл индустрияландырудың символы және техникалық әрі технологиялық жетістіктерді көрсетуге арналған ашық алаң болып табылатын ірі халықаралық іс-шара.

ЭКСПО – 2017 өткізу Қазақстан Республикасы мен оның елордасының халықаралық деңгейде айтарлықтай ілгерілеуіне ықпал етеді. Алайда аталған көрмені ұйымдастырушы елдердің тәжірибесіне салыстырма талдау аталған оқиғаның іскерлік табысы көбінесе ішкі нарыққа байланысты екенін көрсетеді.

Астана қаласында толымдылық деңгейі халықаралық стандарттың орташа көрсеткіштен төмен 5000-ға жуық қонақ үй нөмірлері бар екенін ескерсек, жұмыс істеп тұрған және әзірленіп жатқан жобаларды есептемегенде, ЭКСПО-2017 қарсаңында орналастыру орындарына шамамен қажеттілігі: 3 750 қонақ үй нөмірлері (қазір құрылысы басталғандарды есептемегенде), 2200 пәтер, студенттер жатақханаларындағы 1000 нөмір, жастар кемпингісінен/киіз үйлеріндегі 1000-1500 нөмір.

ЭКСПО-2017 ұйымдастыруға байланысты күш-жігер жеткіліксіз туристік инфрақұрылым құруға, «жұмсақ» өзгерістер енгізуге және Қазақстанның туристік өнімінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға қатысты негізгі міндеттерді шешуге: елге келу шарттылықтарын жеңілдету, туристік және көліктік инфрақұрылымды құру, кәсіби оқытуды ұйымдастыру және туризм секторы үшін адами ресурстарды дамыту тартымды бағалармен қамтамасыз ету мүмкіндігі және дестинацияны басқарудың тиімді моделі және т.б. бағытталуы тиіс.

Қолда бар аталған төрт жүйелі жоспар мен мастер-жоспарда айқындалған туристік жобалардан басқа, туристік өнімдерді болжамды дамыту ұлттық маңызы бар бірнеше басқа туристік жобаларды дамыту қажеттілігін білдіреді.

Ұлттық жобалардан басқа тізбесі жоспарлы түрде толықтырылып отыратын бірнеше жобалар топтары бар.

Кез келген жағдайда мұндай жобалар республикалық Индустрияландыру картасы шеңберінде қаралатын болады. Бүгінгі күні мұндай жобаларға Алматы облысындағы Жауынгер шатқалын дамытудың мастер-жоспарын, Алматы қаласында халықаралық ипподром салу және басқаларды жатқызуға болады.

Мұндай мысалдарға Баянауыл, Қарқаралы, Балқаш маңы және басқа курорттық аймақтарды дамытуды жатқызуға болады.

Ұлттық жобалар бойынша ШОБ-тің дамуына осы жобаларды іске асыру жөніндегі оператор, ал өңірлер бойынша, оның ішінде жүйелі жоспарлар шеңберінде әзірленген ұсыныстарды ескере отырып, өңірлік әкімдіктер жанындағы тиісті өңірлік туризм басқармалары жауапты болады. Бизнесті қолдаудың барлық қолданылатын мелекеттік бағдарламалары туристік объектілерді басымдықтар тізбесіне енгізуге тиіс.

Барлық өңірлерді дамытуды қамтамасыз ету мақсатында өзіне негізгі туристік ресурстарды, ұлттық туристік кластерлерді, инфрақұрылымды дамыту жоспарларын қамтитын Қазақстан Республикасының туризмін кластерлік дамыту жөніндегі туристік карта жасау қажет.

Қазақстандағы турризмнің кластерлік дамуын іске асыру үшін туризм саласын ынталандыру жөнінде тиісті шаралар қолдану қажет.

Саланы дамытудың құралдарына инженерлік-көліктік және туристік инфрақұрылымды дамыту шаралары, оның ішінде бес кластермен анықталған туристік ұлттық жобалар мен негізгі туристік қызығушылық танытылатын орындарды дамыту, нормативтік құқықтық базаны, институционалдық құрылымды жетілдіру жөніндегі шаралар, туризм саласындағы туристік қызметтер мен кадрларды даярлау сапасын жақсарту, Қазақстанның туристік имиджін дамыту, визалық тәртіп пен көші-қон бақылауын жеңілдету жөніндегі шаралар жатады. Аталған тұжырымдаманың келесі бөлімдерінде саланы дамытудың көрсетілген құралдары неғұрлым егжей-тегжейлі сипатталған.
Инфрақұрылым

Көліктік инфрақұрылым

Туризм индустриясының табысты дамуы кластер ішіндегі және сыртындағы туристік қызығушылық орындарымен байланыстыратын жоғары сапалы және дамыған көліктік жүйенің болуына негізделеді.

Әуе көлігі туризм индустриясын дамытуда маңызды рөл атқарады, өйткені ол кіру туризмі үшін көліктің негізгі түрі болып табылмақ.

Әуе көлігін дамыту үшін мынадай іс-шаралар ұсынылады:

1) жұмыс істеп тұрғандарын жетілдіру және жаңа (үлкен емес) әуежайлар мен Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу бекеттерін, сондай-ақ тікұшақ алаңдарын жетілдіру;

2) әуе тасымалына қолжетімді баға ұсыну және жаңа әуе маршруттарын әзірлеу есебінен қолданыстағы ішкі әуе маршруттарына арналған рейстердің толығуын арттыру.

Әуе көлігін дамыту жөніндегі жобалар мынадай іс-шараларды қамтиды, бірақ мұнымен шектеліп қалмайды:

1) өткізу қабілеттін арттыру мақсатында Астана, Алматы және Шымкент қалаларындағы әуежайларды кеңейту;

2) Өскемен қаласындағы әуежайды жетілдіру;

3) Маңғыстау облысы Қарақия ауданының «Кендірлі» курорттық аймағында және Шығыс Қазақстан облысы Қатонқарағай ауданының Үлкен Нарын кентінде әуежайлар салу;

4) Шығыс Қазақстан облысының «Песчанка» курорты жанында гидроұшақтарға арналған қону орындарын салу;

5) Өскемен, Риддер және Ақтау қалаларында, Шерқала тауында және «Кендірлі» курортында тікұшақ алаңдарын салу.

Теміржол көлігі елдің тауарлық нарығының жұмыс істеуі мен дамуында және туристер мен халықтың жүріп-тұру қажеттілігін қанағаттандыруда маңызды рөл атқарады. Теміржолдардың негізгі рөлі басты кластерлерден туристік орталықтарға дейін үлкен ара қашықтықта тасымалдаулармен айқындалады.

Жолаушылар көлігінің басқа түрлерімен салыстырғанда теміржол көлігінің неғұрлым маңызды болып табылатын бірқатар басымдықтары бар:

1) жыл, тәулік уақыттарына және ауа райына қарамастан тасымалдаулардың жүйелілігі;

2) тасымалдау құнының басқа көлік түрлерімен тасымалдау құнымен салыстырғанда жоғары еместігі.

1) жұмыс істеп тұрғандарын жетілдіру және жаңа теміржолдар салу;

Астана, Алматы, Ақтау, Өскемен, Шымкент, Қызылорда, Шу, Шортанды, Қапшағай, Байқоңыр қалаларындағы, Жаңаөзен кентіндегі, сондай-ақ шекара станцияларының (Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінен) басқа кластерлік орталықтардағы және туристік қызығушылықтың басты орындарындағы жұмыс істеп тұрған теміржол вокзалдарының инфрақұрылымын жетілдіру;

2) қалалар арасындағы жол жүру ұзақтығын қысқарту мақсатында жаңа (жоғары жылдамдықты) пойыздарды пайдалану;

3) алыс шет елдермен халықаралық қатынас ашуды қамтитын маршруттарды кеңейту.

Автомобиль көлігін дамыту үшін мынадай іс-шаралар ұсынылады:

1) жұмыс істеп тұрғандарын жақсарту және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізудің жаңа пункттерін, кластерлік орталықтарда және туристік қызығушылықтың басты орталықтарында автовокзалдар мен автобус аялдамаларын салу;

2) осы жолдарда демалуға арналған аялдамаларды қоса алғанда, (Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінен бастап) кластерлік орталықтар мен туристік қызығушылықтың басты орындарын байланыстыратын жұмыс істеп тұрғандарын жетілдіру және жаңа республикалық және өңірлік маңызы бар автомобиль жолдарын салу.

Реконструкциялауға жататын автомобиль жолдарының бастапқы тізімі:

1) Астана қаласы – Қорғалжын кешені;

2) Алматы қаласы – Тамғалы;

3) Алматы қаласы – «Алтын Емел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі;

4) Алматы қаласы – Алматы қ. маңындағы таушаңғысы аймақтары;

5) Өскемен қаласы – «Песчанка» курорты;

6) Өскемен қаласы – Қатон-Қарағай мемлекеттік ұлттық табиғи паркі;

7) Өскемен қаласы – Риддер қаласы;

8) Шымкент қаласы – Оңтүстік Қазақстан кластерінің қызығушылық танытатын басты орындары;

9) Ақтау қаласы – Шерқала тауы;

10) Ақтау қаласы – Қарақия-Қаракөл мемлекеттік табиғи қорығы;

11) Ақтау қаласы – Кендірлі курорты;

12) Алматы қаласы – «Көлсай көлдері» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі.

Кластерлердің даму шамасына қарай аталған тізім өңірлік мемлекеттік органдармен және Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің келісімімен нақтылануы және толықтырылуы мүмкін.

Автомобиль көлігін дамыту жобалары мынадай іс-шараларды қамтиды, бірақ мұнымен шектеліп қалмайды:

1) «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» халықаралық көлік дәлізінің, сондай-ақ жол бойы инфрақұрылымы объектілерінің құрылысын аяқтау;

2) Алматы қаласының айналасындағы айналма автожол құрылысын аяқтау;

3) Бурабай кентіндегі, Шортанды, Қарағанды, Алматы, Қапшағай, Өскемен, Риддер, Қызылорда, Байқоңыр, Шымкент, Тараз және Ақтау қалаларындағы, Шығыс Қазақстан облысындағы «Песчанка» және «Шыңғыстай» курорттарындағы орталық автовокзалдардың инфрақұрылымын жетілдіру;

4) Қорғалжын кентіндегі және Тамғалыдағы автобус аялдамаларын жетілдіру.

Су көлігін дамыту үшін жұмыс істеп тұрған порттарды жетілдіру және жаңаларын салу, оның ішінде «Песчанка» курортындағы портты және Ертіс өзенінің бойындағы басқа да порттарды, сондай-ақ Ақтау қаласындағы портты реконструкциялау ұсынылады.

Ішкі көлікті дамыту үшін мынадай іс-шаралар ұсынылады:

1) автобус аялдамаларын жаңғырту және Астана, Алматы, Өскемен, Шымкент, Ақтау, Қарағанды, Семей, Қызылорда, Тараз және басқа қалаларды қазіргі заманға сай қалалық автобустармен қамтамасыз ету арқылы жұмыс істеп тұрған жергілікті автобустық қызметтер көрсетуді жетілдіру;

2) Астана және Алматы қалаларында шолу экскурсияларына және шопинг-саяхаттарға арналған туристік автобус маршруттарын ашу;

3) такси тұруға арналған белгілері бар аялдамалармен қамтамасыз етуді ескеретін, жергілікті такси қызметтері сапасының стандарттарын айқындау және енгізу, такси белгісі бар жаңа автомобильдер, сондай-ақ басымды түрде Астана, Өскемен, Шымкент және Ақтау қалаларында, сондай-ақ такси қызметі бар/немесе талап етілетін туристік қызығушылықтың барлық басты орындарында жол жүру сапасы мен бағасының сәйкестігі.

Сондай-ақ қазіргі заманғы стандарттар (көрсеткіштер және маңдайша жазулар, тротуарлар, кіші сәулет нысандары, қоғамдық дәретханалар, мүмкіндіг шектеулі адамдар үшін абаттандыру элементтері) негізінде ірі қалаларда, кластерлік орталықтарда, сондай-ақ жұмыс істеп тұрған курорттық аймақтарда көше инфрақұрылымын дамыту бағдарламаларын әзірлеу ұсынылады.

Осындай бағдарламаны әзірлеу ЭКСПО-2017 өткізуге дайындық шеңберінде Астана қаласы үшін ерекше маңызды.

Сонымен бірге көліктің балама түрлерін дамыту және тиісті инфрақұрылымды, оның ішінде газбен жүретін электромобильдер мен автомобильдер үшін жел және күн энергиясын пайдаланатын автономды жанармай құю бекеттері желісін салу арқылы көлік секторына «жасыл» технологияларды енгізуге ерекше назар аудару қажет.

Көлік секторында энергия үнемдеу және энергияның тиімділігін арттырудың негізгі шаралары энергия тиімді көлік инфрақұрылымын дамыту, теміржол және жергілікті қоғамдық көлікті таза отынға (газ және электр) ауыстыру есебінен оның тиімділігін арттыру болып табылады.

Сонымен қатар жаңа буынның жол инфрақұрылымы қоғамдық көлікті, электромобильдерді, велосипед тебуді және жаяу серуендеуді белсенді пайдалану үшін ынта мен жағдай жасайтын болады.
«Жұмсақ» инфрақұрылым

«Жұмсақ» инфрақұрылымға туристік дестинацияның туристік бәсекеге қабілеттілігін арттыратын, туристер мен инвесторларға жоғары сапалы ақпарат ұсынуды, туризм мен қонақжайлылық саласындағы мамандарға білім беру мен оларды даярлаудың жоғары деңгейін қамтамасыз етудіқамтитын қымбат емес, бірақ өте маңызды жобалар мен іс-шаралар жатады:

Ақпараттық ортаға жататын жобалар мен іс-шаралар мыналарды қамтиды, бірақ мұнымен шектеліп қалмайды:

1) әсіресе, әуежайларда, теміржол вокзалдарында, орталық автовокзалдарда, сондай-ақ автомагистральдар бойында тегін туристік ақпаратты, брондау мүмкіндіктерін, кәдесыйлар, кітаптар мен карталар сатып алу мүмкіндіктерін ұсынатын сапар-орталықтары;

2) сапар-орталықтарымен салыстырғанда аз көлемде, негізінен ашық аспан аясында және белгілі бір туристік көрнекі орындарда ірі іс-шараларды өткізу уақытында тек туристік ақпарат ұсынатын ақпараттық бюро;

3) туристік көрнекіліктің негізгі орындарында, қонақ үйлердегі және басқа да орналастыру орындарындағы, әуежайлардағы, теміржол вокзалдарындағы, орталық автовокзалдардағы, порттардағы, сондай-ақ туристік қызықтыратын басқа да орындарындағы туристік көрсеткіштер;

4) кепілдік берілген бағдарламалар – туристік дестинация ұсынатын мәдени, экскурсиялық және басқа да бағдарламалар;

5) туристік көрнекілік, дестинация қызметтері мен өнімдер топтамасын ұсынатын дестинация карталары;

6) дестинация сұранысын (мысалы, келушілердің қанағаттану деңгейі), ұсыныстарды (мысалы, қонақ үйдегі қызмет көрсету) бәсекелестерді, өнімдерді және т.б. зерттеу қызметі;

7) туристік индустрияны дамытуға тартылған мүдделі тараптар – қонақ үйлер және басқа да орналастыру орындары, туристік көрнекілік мейрамханалары, туроператорлар, әуе желілері, жергілікті атқарушы органдар, университеттер, бұқаралық ақпарат құралдары және басқалары арасындағы әріптестік;

8) семинарлардың, ақпараттық брошюралар мен туризмді дамытудың жағымды нәтижелерін көрсететін басқа да іс-шаралардың көмегімен жергілікті халықтың туристерге деген оң қарым-қатынасын қалыптастыру;

9) Қазақстан Республикасының туризм индустриясын дамытуға отандық, сол сияқты шетелдік инвесторларды тарту.

Тұжырымдамада ұсынылып отырған туризм саласы үшін кадрлар даярлау жөніндегі жобалар мен іс-шаралар туризм саласындағы жоғары, техникалық және кәсіптік білімді, сондай-ақ тренингтерді одан әрі дамыту, кәсіби оқыту жүйелерін және туризм индустриясы мен қонақжайлылық мектептерін қолдау мүмкіндігін қарауды көздейді.

Туристік жобаларды іске асырған жағдайда кадрларға қосымша қажеттілікті кадрларды қысқа мерзімді даярлықтан өткізу оқу орталықтарында қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру есебінен, оның ішінде Астана қаласында ЭКСПО 2017 Халықаралық мамандандырылған көрмесін өткізуге дайындық аясында толықтырған жөн.

Туристік саланы одан әрі дамыту жөніндегі шаралар

Осы Тұжырымдамамен енгізілетін туризмнің басым бағыттары мен негізгі ұғымдарын айқындау бөлігінде мыналар жоспарлануда:

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар және орман шаруашылығы саласында

1) республиканың табиғи-қорық қорын барынша сақтауды, жергілікті халықпен бірлесіп табиғи ресурстар мен генетикалық ресурстарды қорғауды ескере отырып, ЕҚТА мен мемлекеттік орман қоры учаскелерінде ұзақ мерзімді пайдалануға арналған басым туристік жобаларға (бұдан әрі – басым туристік жобалар) қойылатын туристік тартымдылық өлшемдерін (бұдан әрі – өлшемдер) әзірлеу;

2) өлшемдерге сәйкес орман қорының жерлерін өзге санаттардың жерлеріне ауыстырмай, орман отырғызу жобасы негізінде осындай аумақтардың инфрақұрылымын дамытудың бас жоспарын (жопарын) (бұдан әрі – бас жоспар) әзірлеу арқылы туристік әлеуеті бар мемлекеттік орман қоры уческелерінде экологиялық туризмді дамытуды жоспарлау;

3) ЕҚТА аумағында экологиялық туризмді дамытуды жоспарлау. Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтаған кезде ЕҚТА жерлерін өзге санаттағы жерлерге ауыстырмай, функционалдық аймақтарға бөлуді өзертпей, ағаш отырғызу жобасы негізінде ұлттық туристік жобаларды іске асыру;

4) өлшемдерге сәйкес туризмді дамыту бөлігінде бас жоспарларды түзету кезінде ұсыныстар енгізе алатын туризм жөніндегі уәкілетті органмен бас жоспарларды келісу, бұл ретте халықты сауықтыруға арналған бальнеологиялық мақсаттағы жобаларды және ЕҚТА мен мемлекеттік орман қоры учаскелерінде іске асыру үшін экологиялық туризмді басымдықпен жүзеге асыруға арналған объектілерді айқындау;

5) туристік жобаларды іске асыру бойынша ЕҚТА мен мемлекеттік орман қоры учаскелерін тұрақты пайдалану және басқару кезінде мынадай шараларды қамтамасыз ету қажет;

6) ЕҚТА және мемлекеттік орман қорын пайдаланушылардың табиғи ортаға залал келтіргені үшін (заңсыз ағаш кесу, су қоймаларын ластау, жердің табиғи қабатын бүлдіру және т.б.) жауапкершілігін күшейту;

7) орман екпелерінің аумағын ұлғайту, табиғи-қорық қорының объектілерін қалпына келтіру кезінде табиғат пайдаланушыларды көтермелеу тетіктерін қарастыру.

Мынадай шараларды қабылдау ұсынылады:

1) туристік жобаларды дамыту мақсатында ЕҚТА учаскелерін және орман ресурстарын ұзақ мерзімді пайдаланудың қолданыстағы институтын жетілдіру, оның ішінде туристік және рекреациялық қызметті жүзеге асыру үшін жер учаскесін ұзақ мерзімді қайтарымды пайдалану/орманды пайдалану шартының (бұдан әрі – шарт) талаптарын жетілдіру;

2) жер учаскелерін пайдалануға немесе меншікке беру кезінде баламалы шара ретінде инвесторларға жер учаскесін пайдалануға/сатып алуға опцион беру ұсынылады;

3) ауыр құрылыс материалдарын пайдаланбай, су қорғау жолақтары бар жер уческелерінде маусымдық құрылыстар мен жеңіл сәулет нысандарын (жағалаудағы дәмханалар) салу мүмкіндігін қарастыру.
Әлеуметтік туризм саласында

Мемлекетті, жұмыс берушілер мен қызметкерлерді ішінара субсидиялау тетігіне тарту арқылы туристік сертификаттарды әлеуметтік туризмді ынталандыратын құжаттар ретінде енгізу мынадай шаралармен қамтамасыз етілуі мүмкін:

1) туристік сертификаттың екі – бухгалтерлік және статистикалық есеп функциясын (салық салынатын базаның дұрыс қалыптастырылуын бағалау үшін және туристік ағындарды бағалау, дестинациядағы туризмді болжамдау және жоспарлау) жүзеге асыратын қатаң есептілік құжат ретіндегі құқықтық мәртебесін реттеуді оңтайландыру;

2) туристік сертификаттың тиісті нысанына және түрі мен оны пайдалану қағидаларына қойылатын талаптарды айқындау.
Салық салу саласында

Туристік саланы, оның ішінде әлеуметтік туризм саласында салықтық көтермелеудің қосымша шараларын қолдану мүмкіндігін қарастыру.

Мынадай шараларды іске асыру мүмкіндігін қарастыру ұсынылады:

Ішкі әуе тасымалдары нарығын дамыту үшін бәсекелі жағдайлар жасауға, оның ішінде ішкі авиарейстерді субсидиялау бағдарламаларын одан әрі дамытуға бағытталған шараларды іске асыру мүмкіндігін қарастыру.

4) «туристік объект», «туристік жылжымайтын мүлік», «туристік жабдық» ұғымдарын және басқа аралас ұғымдарды айқындау.

1) жергілікті халықпен әріптестікте республиканың балық ресурстарын барынша сақтауды ескере отырып, балық шаруашылығының су қоймалары және (немесе) учаскелерін ұзақ мерзімді пайдалану үшін басым туристік жобаларға қойылатын туристік тартымдылықтың өлшемдерін әзірлеу;

2) өлшемдерге сәйкес балық шаруашылығы қондырғысының негізінде туристік әлеуеті бар аумақтардың инфрақұрылымын дамытудың бас жоспарын (жоспарын) әзірлеу арқылы балық шаруашылығы су қоймаларында туристік дамуды жоспарлау;

3) балық шаруашылығы су қоймасының инфрақұрылымын дамытудың бас жоспарында (бұдан әрі – бас жоспар) су қоймаларында туризмді дамытуды жоспарлау;

4) бас жоспарларды туризмді дамыту бөлігінде түзету бойынша ұсыныстар енгізе алатын, туризм жөніндегі уәкілетті органмен балық шаруашылығы су қоймаларын туристік дамытудың бас жоспарларын келісу, бұл ретте балық шаруашылығы су қоймаларын іске асыру үшін, басым экологиялық туризмді жүзеге асыру үшін халықты және объектілерді сауықтыруға бальнеологиялық мақсаттағы жобаларды анықтау;

Балық шаруашылығы су қоймаларында туристік жобаларды дамытуды басқару мынадай функцияларды орындауды қамтамасыз ететін мамандандырылған ұйым құру арқылы жүзеге асырылуы мүмкін:

1) инвестициялық ағындарды қамтамасыз ету үшін түрлі деңгейдегі мемлекеттік және жеке меншік секторлардан инвесторларды іздеу және тарту;

2) өлшемдерге және бас жоспарларға сәйкес басым туристік жобаларды таңдау, сондай-ақ ілеспе рұқсат беру және келісу рәсімдерін жүзеге асыру;

3) мүдделі мемлекеттік органдарға ұсынылатын жобаның оң экологиялық сараптамасы бар болған кезде басым туристік жобаларды іске асыру үшін инвесторларға туризмді дамыту үшін тартымды балық шаруашылығы су қоймалары орналасқан жер учаскелерін бөлу және ұсыну жөнінде ұсыныстар енгізу;

4) туристік жобаларды басқарудың өзге де баламалы тетіктерін әзірлеу және туристік инфрақұрылымды дамытуда және басқаруда мемлекет пен жеке инвесторлардың өзара іс-қимылы;

5) инфрақұрылымның бас жоспарлары мен экологиялық талаптарға сәйкес инвесторлардың жобаларды орындауын бақылау.

Туристік жобаларды іске асыру жөніндегі балық шаруашылығы су қоймасы және (немесе) учаскесін тұрақты пайдалану және басқару кезінде мынадай шараларды қамтамасыз ету қажет:

1) балық шаруашылығы су қоймаларын пайдаланушыларға табиғи ортаға залал келтіргені (заңсыз балық аулау, су қоймаларын ластау, су қоймаларында болған кезде табиғатты қорғау заңнамасын сақтамау және т.б.) үшін жауаптылықты күшейту;

2) балық ресурстарының өсімін молайтуды ұлғайту кезінде пайдаланушыларды көтермелеу тетіктерін қарастыру.