«Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2007 жылғы 21 мамырдағы

90
Қазақстан Республикасының Заңына түсініктеме
«Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер 
мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 
2007 жылғы 21 мамырдағы № 254 Заңына түсініктеме.
1-бап.
1995 жылғы 30 тамыздағы республикалық референдумда 
қабылданған  Қазақстан  Республикасының  Конституциясына 
(Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., 
№ 4, 217-құжат; 1998 ж., № 20, 245-құжат) мынадай өзгерістер 
мен толықтырулар енгізілсін:
1. 2-баптың 3-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«3.Республиканың  әкімшілік-аумақтық  құрылысы,  оның 
елордасының  мәртебесі  заңмен  белгіленеді.  Қазақстанның 
елордасы Астана қаласы болып табылады.».
түзету-
лер №
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ КоНСТИТУцИяСЫНЫҢ
2-БАБЫ
1.
Алдыңғы редакция
Қолданыстағы редакция
2-бап 
1.Қазақстан  Республика-
сы  -  президенттiк  басқару 
нысанындағы бiртұтас мем-
лекет.
2.  Республиканың  еге-
мендiгi оның бүкiл аумағын 
қамтиды.  Мемлекет  өз 
аумағының тұтастығын, қол 
сұғылмауын және бөлiнбеуiн 
қамтамасыз етедi.
3 . Р е с п у б л и к а н ы ң 
ə к i м ш i л i к - ау м а қ т ы қ 
құрылысы, астанасының ор-
наласатын жерi мен мəртебесi 
заңмен белгiленедi. 
4.Қазақстан Республикасы 
және Қазақстан атауларының 
мәнi барабар.
2-бап 
1.Қазақстан Республикасы - пре-
зиденттiк басқару нысанындағы 
бiртұтас мемлекет.
2. Республиканың егемендiгi 
оның бүкiл аумағын қамтиды. Мем-
лекет өз аумағының тұтастығын, 
қол сұғылмауын және бөлiнбеуiн 
қамтамасыз етедi.
3.Республиканың əкімшілік-
аумақтық  құрылысы,  оның 
елордасының мəртебесі заңмен 
белгіленеді.  Қазақстанның 
елордасы Астана қаласы бо-
лып табылады.
4.Қазақстан  Республикасы 
және  Қазақстан  атауларының 
мәнi барабар.

1
«ҚР Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы»
2.3.  Заңмен  Конституцияның  2-бабы  3-тармағына 
Республиканың астанасын нақтылаумен байланысты өзгеріс 
енгізілген. 1995 жылғы 30 тамыздағы Конституция қабылданған 
кезде астана Алматы қаласы болды. Ол кезде Қазақстан Респуб-
ликасы астанасының орнын ауыстыру мүмкін екендігі туралы 
мәселе көтеріліп жүрді. Егер Республиканың астанасы Алма-
ты қаласы болып қала бергенде «...астанасының орналасатын 
жері... заңмен белгіленеді...» деген сөз қолданылмас еді.
Қазақстан  Республикасының  астанасын  Алматыдан 
Ақмола  қаласына  ауыстыруға  бастама  көтерген  Қазақстан 
Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарба-
ев болды.
Қазақстан  Республикасының  астанасы  -  мемлекеттің 
әкімшілік-саяси  орталығы,  Президент  резиденциясының, 
Парламенттің,  Үкіметтің,  Конституциялық  Кеңестің, 
Жоғарғы Соттың, Бас Прокуратураның және Қазақстан Рес-
публикасы  орталық  органдарының  орналасқан  жері.  Ас-
танада  Қазақстан  Республикасының  Мемлекеттік  туы  мен 
Мемлекеттік елтаңбасының эталондары және Қазақстан Рес-
публикасы Конституциясы мәтінінің түпнұсқасы сақталады. 
Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесін құқықтық 
реттеу  және  оның  жұмыс  істеуі  Қазақстан  Республикасы 
Конституциясының,  Қазақстан  Республикасы  астанасының 
мәртебесі туралы заңның
1 
 және өзге де нормативтік құқықтық 
актілерінің негізінде жүзеге асырылады.
Астанада  жергілікті  мемлекеттік  басқаруды  заңнама 
белгілеген  тәртіппен  астананың  жергілікті  өкілді  және 
атқарушы  органдары  жүзеге  асырады.  Бұл  астананың  жер-
гілікті  мемлекеттік  органдарының  мәртебесі  Республика 
жергілікті  мемлекеттік  органдарын  ұйымдастыруға  және 
олардың қызметіне қатысты нормативтік құқықтық актілер-
1
 Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2007 жыл.

92
Қазақстан Республикасының Заңына түсініктеме
мен айқындалатындығын білдіреді. Мұндай тәртіп жергілікті 
мемлекеттік басқару туралы заңмен белгіленген. Солай бола 
тұрып  Астана  қаласының  жергілікті  мемлекеттік  органда-
ры  мәртебесінің  ерекшеліктері  бар.  Қазақстан  Республи-
касы  астанасының  әкімін  лауазымға  Премьер-Министрдің 
ұсынымы бойынша Республика Президенті тағайындайды.
2. 5-бапта:
1)  1-тармақтағы  «Қоғамдық  және  мемлекеттік 
институттардың  бірігіп  кетуіне,  мемлекеттік»  деген  сөздер 
«Мемлекеттік» деген сөзбен ауыстырылсын;
2)  2-тармақтағы  «,  қоғамдық  бірлестіктерді  мемлекеттік 
қаржыландыруға» деген сөздер алып тасталсын.
түзету-
лер №
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ КоНСТИТУцИяСЫНЫҢ 
5-БАБЫ
2.
Алдыңғы редакция
Қолданыстағы редакция
5-бап
1.Қазақстан  Республика-
сында  идеологиялық  және  са-
яси  әралуандылық  танылады. 
Қоғамдық  жəне  мемлекеттiк 
институттардың  бiрiгiп  ке-
туiне,  мемлекеттiк  органдарда 
партия  ұйымдарын  құруға  жол 
берiлмейдi.
2.Қоғамдық бiрлестiктер заң ал-
дында бiрдей. Қоғамдық бiрлестiктер 
iсiне мемлекеттiң және мемлекет iсi-
не қоғамдық бiрлестiктердiң заңсыз 
араласуына, қоғамдық бiрлестiктерге 
мемлекеттiк органдардың қызметiн 
жүктеуге, қоғамдық бiрлестiктердi 
мемлекеттiк қаржыландыруға 
жол берiлмейдi.
5-бап
1.Қазақстан  Респуб-
ликасында  идеологиялық 
және саяси әралуандылық 
танылады.  Мемлекет-
тiк  органдарда  партия 
ұйымдарын  құруға  жол 
берiлмейдi.
2.Қоғамдық  бiрлестiк-
тер  заң  алдында  бiрдей. 
Қоғамдық  бiрлестiктер 
iсiне  мемлекеттiң  және 
мемлекет  iсiне  қоғамдық 
бiрлестiктердiң заңсыз ара-
ласуына,  қоғамдық  бiр-
лестiктерге  мемлекеттiк 
органдардың  қызметiн 
жүктеуге жол берiлмейдi.