93
«ҚР Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы»
3.Мақсаты немесе iс-
ә р е ке т i Ре с п убл и ка н ы ң
конституциялық құрылысын
күштеп өзгертуге, оның
тұтастығын бұзуға, мемлекет
қауiпсiздiгiне нұқсан келтiруге,
әлеуметтiк, нәсiлдiк, ұлттық,
дiни, тектiк-топтық және
рулық араздықты қоздыруға
бағытталған қоғамдық бiрлес-
тiктер құруға және олардың
қызметiне, сондай-ақ заңдарда
көзделмеген әскерилендiрiлген
құрамалар құруға тиым салы-
нады.
4.Ре спубликада басқа
мемлекеттердiң саяси партия-
лары мен кәсiптiк одақтарының
қызметіне, дiни негiздегi
партияларға, сондай-ақ са-
яси партиялар мен кәсiптiк
одақтарды шетелдiк заңды
тұлғалар мен азаматтардың,
ш е т м е м л е к е т т е р м е н
халықаралық ұйымдардың
қаржыландыруына жол берiл-
мейдi.
5 . Ш е т е л д i к д i н и
б i р л е с т i к т е р д i ң Р е с -
п у б л и к а ау м а ғ ы н д а ғ ы
қызметi, сондай-ақ шетел-
дiк дiни орталықтардың
Республикадағы дiни бiрлестiк-
тер басшыларын тағайындауы
Республиканың тиiстi мемле-
кеттiк органдарымен келiсу
арқылы жүзеге асырылады.
3. Мақсаты немесе iс-
ә р е ке т i Ре с п убл и ка н ы ң
конституциялық құрылысын
күштеп өзгертуге, оның
тұтастығын бұзуға, мемлекет
қауiпсiздiгiне нұқсан келтiруге,
әлеуметтiк, нәсiлдiк, ұлттық,
дiни, тектiк-топтық және
рулық араздықты қоздыруға
бағытталған қоғамдық бiрлес-
тiктер құруға және олардың
қызметiне, сондай-ақ заңдарда
көзделмеген әскерилендiрiлген
құрамалар құруға тиым салы-
нады.
4.Ре спубликада басқа
мемлекеттердiң саяси партия-
лары мен кәсiптiк одақтарының
қызметіне, дiни негiздегi
партияларға, сондай-ақ са-
яси партиялар мен кәсiптiк
одақтарды шетелдiк заңды
тұлғалар мен азаматтардың,
ш е т м е м л е к е т т е р м е н
халықаралық ұйымдардың
қаржыландыруына жол берiл-
мейдi.
5 . Ш е т е л д i к д i н и
б i р л е с т i к т е р д i ң Р е с -
п у б л и к а ау м а ғ ы н д а ғ ы
қызметi, сондай-ақ шетел-
дiк дiни орталықтардың
Республикадағы дiни бiрлестiк-
тер басшыларын тағайындауы
Республиканың тиiстi мемле-
кеттiк органдарымен келiсу
арқылы жүзеге асырылады.
94
Қазақстан Республикасының Заңына түсініктеме
5.1. Идеологиялық әралуандылықты тану кейде бір-бірі-
не қарсы тұратын алуан түрлі идеологиялық көзқарастар
мен ағымдардың өмір сүруіне жол берілетінін білдіреді.
Заңдылықтың басты шарты бірде-бір идеологиялық ағымның
мемлекеттік идеология болу жөніндегі ерекше құқыққа үміт
артпауы болып табылады. Бір идеологияның үстемдігін жою,
идеологиялық әралуандылыққа жол беру, сөзсіз, қоғамдық
санаға игі ықпал ететіні, адамдарды бір жалпыға бірдей
идеологияның «азаптау тұғырынан», зиянды бірыңғай ойлау
жүйесінен арылтып, оларды рухани азат етеді және қоғамның
идеялық дамуына жәрдемдеседі.
Алайда бұл мемлекеттік идеология болуы мүмкін
еместігін білдірмейді. Мемлекеттік идеология - бұл сая-
си, экономикалық, әлеуметтік, мәдени көзқарастардың,
көзқарастар идеяларының және т.б жүйесі, оларды азамат-
тар қабылдайды және мемлекет қоғамдық қатынастарды
өзгертудің идеялық құралы ретінде басшылыққа алады.
Қазақстан жағдайында мемлекеттік идеология азаматтық
қоғам орнатуға, экономика, мәдениет прогресіне, материалдық
игілікті арттыруға қызмет етеді.
Саяси және идеологиялық әралуандылық алуан түрлі са-
яси партиялар мен қозғалыстардың өмір сүруінің заңдық
мүмкіндігін білдіреді, сондай-ақ негізгі саяси партиялар мен
ұйымдардың өзара іс-қимылы мен «қарсы күштеріне» негіз-
делген билік жүйесін көздейді.
Саяси және идеологиялық әралуандылық - өзара байла-
нысты құбылыстар. Идеология саясатпен тікелей қосылып
кетеді, өйткені соңғысы адам, таптар, бұқара, ұлттар және
басқа да әлеуметтік топтар санасынан, олардың мүдделерінен,
қажеттіліктерінен, дүниетаны-мынан бөлінбейді. Нақты сая-
сат әртүрлі идеялардың, көзқарастардың күресі, қақтығысуы
процесінде жасалады және жүзеге асырылады.
«ҚР Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы»
Алайда бұл идеологияны заттандыруды, саясатты идео-
логияландыруды білдірмеуге тиіс. Идеология мен саясаттың
табиғи өзара іс-қимылы, егер идеялық факторларға шешуші
мән беретін болса, идеологияның саясатқа басқындықпен
енуіне ұласуы мүмкін.
Идеологиялық сипаттағы саясаттың либерализмнен
бастап бүкпесіз ашық реакцияшылдыққа дейінгі алуан
түрлі мазмұны болуы мүмкін. Идеологиялық және саяси
әралуандықты танумен қатар қоғамдық және мемлекеттік
институттардың бірігуіне жол берілмеді. Бұл Қазақстанның
өткенімен түсіндіріледі.
Қоғамдық ұйымдарға мемлекеттік органдардың міндет-
терін жүктеуге тиым салынғандықтан, қоғамдық және мем-
лекеттік институттардың бірігу ынтымақтастығына қисынды
түрде тиым салу қажет болады. Бұл ереже Қазақстан Респуб-
ликасы Конституциясының 5-бабы 1-тармағында бекітілген.
Конституцияның 5-бабы 1-тармағындағы «Қоғамдық
және мемлекеттік институттардың бірігіп кетуіне, мемле-
кеттік» деген сөздерді «Мемлекеттік» деген сөзге өзгерту
конституциялық-құқықтық кепілдіктер жасай отырып, саяси
партиялардың нығайып және дамуына кең жол ашты. Заңды
талдау және қабылдау сәтінде Қазақстанда саяси партиялар-
ды қалыптастыру мен жұмыс істеуде елеулі прогреске қол
жеткізілді. Жүздеген мың мүшесі бар өзінің бөлімшелерін
барлық өңірлерде құрған, өзінің стратегиялық бағдарламасын
жасаған «Нұр Отан» саяси партиясы мемлекеттік жүйеге
ықпалдасуға дайын еліміздің жетекші саяси күшіне айнал-
ды. Басқа саяси партиялар да күшейіп, салмақтана бастады.
Көрсетілген ережені Конституциядан алып тастау аясында
қоғамдық институттарға мемлекеттің міндеттерін жүктеуге
тиым салатын басқа конституциялық ереже неғұрлым нақты
және айқын көрініс тапты. Ол мемлекеттік функциялар мен
Достарыңызбен бөлісу: |
