Ќазаќстан Республикасыныњ бiлiм жєне ѓылым министрлiгi

Бірқатар жағдайларда домалау подшипниктерін өлшемдерін кішірейту үшін шығыршықтардың алынып тасталуы мүмкін. Мұндай подшипниктерде домалау бөлшектері біліктегі немесе осьтегі домалау жолдарында (науашаларда) қозғалып тұрады.

Сырғанау подшипниктерімен салыстырғанда домалау подшипниктері аса көп күтімді қажет етпейді және жұмыс кезінде мұнда үйкеліс бөлшектерінің қызуы шамалы болады. Сонымен бірге бұл подшипниктерде үйкеліс күшінің моменті мен жүргізу моменті аз және майлау материалы да көп жұмсалмайды. Міне, осы артықшылықтар домалау подшипниктердің өнеркәсіптің машина жасау және прибор жасау салаларында кеңінен қолданылуын қамтамасыз етеді. Домалау подшипниктері кеңінен стандартталған және оларды өндіру ісі мамандандырылған зауыттарда шоғырланған. Бұл зауыттарда домалау подшипниктерін жаппай өндірі олардың сапасының жоғары және бағасының төмен болуына мүмкіндік береді.

Осындай артықшылықтарымен бірге домалау подшипниктерінің сырғанау подшипниктерімен салыстырғанда кемшіліктері де бар. Атап айтқанда жоғары бұрыштық жылдамдықпен үлкен күш әсер еткенде подшипниктердің шыдамдылығының кемуі ; соққы және айнымалы күштерді қабылдау шектілігі; үлке күштерде жұмыс істейтін подшипниктер диаметрлерінің үлкен болуы; поддшипниктерді аз шығарғанда олардың қымбатқа түсуі.

Осыған орай, тиісті машина жасау өнеркәсібінің кейбір салаларында домалау подшипниктерінің орнына сырғанау подшипниктері шығарылады.

Домалау подшипниктері домалау бөлшектерінің пішініне қарай шарикті және роликті подшипниктерге бөлінеді. Роликтердің пішініне қарай роликті подшипникті ұзын және қысқа цилиндрлі роликлі, бұрама роликті, немесе диаметрі кіші ұзын цилиндрлі роликті деп ажыратады.

Шарикті подшипниктер роликті подшипниктерге қарағанда жоғары бұрыштық жылдамдықтарда жақсы істейді, өздігінен орнығуға қабілетті және олардың бәрі де осьтік күштерді қабылдай алады. Ал роликті подшипниктердің шарикті подшипниктермен салыстырғанда жүк қабілеттілігі артық келеді.

Домалау подшипниктерінің домалау бөлшектерінің қатар санына қарай бір қатарлы, екі қатарлы және көп қатарлы деп ажыратады (25.1-сурет)

Қабылдау күшінің бағытына қарай домалау подшипниктерінің тек қана радиалды күштерді қабылдайтындарын – радиалды, ал тек қана осьтік күштерді қабылдайтындарын – сүйеніш, радиалды және осьтік күштерді қабылдайтындарын – радиалды сүйеніш домалау подшипниктері деп бөледі.