 .
Ал гайканың бұрандасы үшін
 ,
мұндағы Н – гайканың биіктігі; z – күш түсетін орамдар саны;  - бұранданың толықтық коэффициенті (бұранданың түріне байланысты), үшбұрышты профильді бұранда үшін К=0,8, тікбұрышты профильді бұранда үшін К=0,5, ал трапециялық бұрандалар үшін К=0,65 болады; КБ – күштің орамдарға бір-келкі түспейтінін есепке алатын коэффициент, мысалы, алюминий қорытпасы мен болат жұбы үшін КБ =0,75, ал магний қорытпасы мен болат жұбы үшін КБ =0,85 болады.
Бұранда орамындағы жаншылу кернеуі. Жалпы винт пен гайка үшін жаншылу кернеуі:  немесе  .
Егер гайка мен винттің материалы бірдей болса, онда винттің орамын кесілуге есептейміз (МЕСТ бойынша Н = 0,8 d).
Әр түрлі күш түскен жағдайда болт сырығын беріктікке есептеу Ось күші түсетін винттерді есептеу. Олар практикада аз қолданылады. Мысалы, жүк көтергіш машинаның ілмегіне тек осьтік күш әсер етеді. Бұл жағдайда болт сырықтары созылады, сондықтан оларды созуға есептейді
 ;
мұндағы А – ішкі диаметр бойынша алынған қима ауданы; F – винте түсетін ось күші.
Ось күші мен бұраушы момент әсер ететін винттерді есептеу. Ось күші әсер еткенде пайда болатын кернеу жоғарыдағы формулада көрсетілгендей табылады:  , ал бұраушы моменттен пайда болатын кернеу:
 ; 
мұндағы Мб – бұрандадағы момент.
 ;
Тақырыпқа байланысты алынған сұрақтар.
1.Пісіріп қосудың түрлері.
2.Винт жұптарының теориясы.
3. Керлісті қосылыстарды беріктікке есептеу.ясы.
4.Бұранданың негізгі түрлері.
Қолданылатын оқулықтар.Тәжібаев С. Д. Қолданбалы механика; 294-331 бет.
3. Тәжірбелік сабақтар.
Тәжірбелік сабақтар – студенттердің дербестігін және дағдылар мен іскерлікке ие болуын дамытуға бағытталған, оқу сабақтарының бір формасы.
Тәжірбелік сабақтар, пәннің қиын сұрақтарын терең оқып үйренуге жағдай жасауы және студенттердің өздік жұмыстарына қортынды жасаудың негізгі формасы ретінде қызмет етуі керек. Осы сабақтарда студентер мәлелелерді сауатты баядауға оқып үйренеді және кәсіптік жете білуін дамытуға жағдай жасайтын жағдайларды қарастырады, өз ойларын мен пікірлерін еркін айтады. Осының бәрі қазіргі маманға қажетті, дағдылар мен іскерлікке ие болуына көмектеседі.
№1. 1.Қатты дене статикасы.
Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
Есепті шығару келесі тәртіп бойынша жүзеге асырлады:
а) Тепе –теңдік теңдеуін құрамыз
в) Белгісіз күштерді анықтаймыз.
г) Тексеру жүргіземіз.
Қолданылатын оқулықтар.
И.В. Мещерский. Сборник задач по теортической механике — M.: Наука, 1968. Есеп 35-70, бет -24.
№2 Нүкте қозғалысының теңдеуі. Жылдамдықтарды .үдеулерді анықтау.
Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау
а) Қозғалыс теңдеуінен нүктенің траекториясын анықтаймыз.
б) Қозғалыс теңдеуінен уақыт бойынша туынды алып, жылдамдықты анықтаймыз.
в) Қозғалыс теңдеуінен уақыт бойынша екінші туынды алып, үдеуді анықтаймыз.
Қолданылатын оқулықтар.
И.В. Мещерский. Сборник задач по теортической механике — M.: Наука, 1968. Есеп 35-70, бет -24.
№3. Қозғалыстың диффер. теңдеуі. Динамиканың негізгі теоремалары.
Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а)Денеге әсер ететін күштерді анықтаймыз.
б)Сызбада күштердің бағытын көрсетеміз.
в)Алынған теңдеу бойынша қозғалыс заңын анықтаймыз.
Қолданылатын оқулықтар.
И.В. Мещерский. Сборник задач по теортической механике — M.: Наука, 1968. Есеп 111-126, бет- 56.
№4. Тік күш және тік кернеу эпюрлерін салыу.
Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Тік күшті анықтаймыз.
б)Тік кернеуді анықтаймыз.
в)Алынған шамалардың эпюрін тұрғызамыз
Қолданылатын оқулықтар.
Степин. Н.В. Сборник задач по сопративление материалов — M.: Наука, 1988 Есеп 221-244, бет-113.
№5. Бұраушы момент және бұралыу бұрышы эпюрін салыу.
Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Бұраушы моментті анықтаймыз.
б)Бұралыу моментініңбұрышын анықтаймыз.
в)Алынған шамалардың эпюрін тұрғызамыз
Қолданылатын оқулықтар.
Степин. Н.В. Сборник задач по сопративление материалов — M.: Наука, 1988 Есеп 291-302, бет-171.
№6 Көлденең күш және иілу моментері эпюрін
а) Көлденең күшті анықтаймыз.
б)Иілу моментін анықтаймыз.
в)Алынған шамалардың эпюрін тұрғызамыз
Қолданылатын оқулықтар.
Степин. Н.В. Сборник задач по сопративление материалов — M.: Наука, 1988 Есеп 303-307, бет-187.
№7 Сығылған стережндердің орнықтылықа есептеу.Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Қауіпті күшті анықтаймыз.
б)Пуассон коэффициентін анықтаймыз.
в)Эйлер формуласы бойынша есептеу жүргіземіз
Қолданылатын оқулықтар.
Степин. Н.В. Сборник задач по сопративление материалов — M.: Наука, 1988 Есеп 331-344, бет-413.
№8 Жетектің кинематикалық есептеуі. Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау
а) П.Ә.К. анықтаймыз
б) Берліс санын анықтаймыз
в) Э.двигатель маркасын таңдаймыз
Қолданылатын оқулықтар.
Ицкович Г.М. Сборник задач по детали машин — M., 1975бет -24.
№9 Цилиндрлі тісті берлістерді есептеу..
Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау
а) Дөңгелек материалын таңдаймыз.
б) Берлістің геометриялық өлшемдерін анықтаймыз.
в) Беріктік және иілу кернеуі бойынша есептеу жүргіземіз.
Қолданылатын оқулықтар.
Ицкович Г.М. Сборник задач по детали машин— M., 1975. бет -117
№10. Конусты тісті берлісерді жобалау. Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Дөңгелек материалын таңдаймыз.
б) Берлістің геометриялық өлшемдерін анықтаймыз.
в) Беріктік және иілу кернеуі бойынша есептеу жүргіземіз.
Қолданылатын оқулықтар.
Ицкович Г.М. Сборник задач по детали машин— M., 1975. бет -123
№11. Буынтықты берлістерді есептеу және жобалау. Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Дөңгелек материалын таңдаймыз.
б) Берлістің геометриялық өлшемдерін анықтаймыз.
в) Беріктік және иілу кернеуі бойынша есептеу жүргіземіз.
Қолданылатын оқулықтар.
Ицкович Г.М. Сборник задач по детали машин— M., 1975. бет -147
№12. Белдікті және шынжырлы берлістердң геометриялық және кинематикалық есептеулері. Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Шкивтердің диаметрін анықтаймыз.
б)Өсаралық қашықтықты анықтаймыз
в)Берліске әсер ететін күштерді табамыз.
Қолданылатын оқулықтар.
Ицкович Г.М. Сборник задач по детали машин— M., 1975. бет-104
№13 Домалау подшипниктерін жұмыс істеу мерзіміне есептеу.
Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Күштерді табамыз.
б)Подшипник түрін анықтаймыз
в)Жұмыс істеу мерзіміне есептейміз.
Қолданылатын оқулықтар.
Ицкович Г.М. Сборник задач по детали машин— M., 1975. бет-182
№14 Біліктерді беріктікке есептеу.Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Білік диаметрін анықтаймыз.
б)Білік материалын таңдап аламыз.
в)Беріктік шартынан ең үлкен кернеуді анықтаймыз.
Қолданылатын оқулықтар.
Ицкович Г.М. Сборник задач по детали машин— M., 1975. бет-166.
№15 Біліктерді беріктікке есептеу.Есепті шығаруға арналған әдістемелік нұсқау.
а) Болт диаметрін анықтаймыз.
б)Болт материалын таңдап аламыз.
в)Беріктік шарты бойынша есептейміз.
Қолданылатын оқулықтар.
Ицкович Г.М. Сборник задач по детали машин— M., 1975. бет-50
Достарыңызбен бөлісу: | 
