Ќазаќстан Республикасыныњ бiлiм жєне ѓылым министрлiгi

1. 
   Дербес компьютерлер үшін негізгі ОЖ мүмкіндіктері мен ерекшеліктері.
   
2. 
   Дербес компьютерер үшін қандай сыртқы құрылғылар қолданылады?
   
3. 
   Double bootable system жәнеboot loader дегеніміз не?
   
4. 
   Мультипроцессорлыжүйе деген не?
   
5. 
   Жақын байланысқан компьютерлі жүйе деген не?
   
6. 
   Көп ядролы компьютерлер қалай ұйымдасқан?
   
7. 
   Параллель компютерлі жүйелердің ерекшеліктері?
   

70-ж. ортасынанбастап UNIX ОЖ-ніқолданукомпьютерлердіңәртүрлітиптерінежеңілтүрдекөшебастады. 80 жылдардакоммуникациялықтехнологияларғалокальдықжелілерүшіннегізгістандарттар:

1980. 
      ы — Ethernet
      

1985. 
      — Token Ring
      

БұлтөменгідеңгейдегіжелілікОЖүйлесімділігін, сондай-ақжелілікадаптердрайверлеріменОЖинтерфейсінстандарттаудықамтамасызетті. 90ж. басындабарлықОЖ-ларәртектіклиенттержәнесерверлерменжұмыстықолдайалатынқабілетібаржелілікОЖайналды. Текқанакоммуникациялықесептерді (CiscoSystemsкомпаниясының IOSжүйесі) орындауғаарналғанмамандандырылғанжелілікОЖ-лерпайдаболды.. СоңғыонжылдықтарішіндекорпоративтікжелілікОЖ-лергеерекшекөңілбөлінді, оларүшінмасштабтаудыңжоғарғыдәрежесі, желілікжұмыстықолдау, қауіпсіздіктіңдамығанқұралдары, гетерогендікорталықтажұмысістеумүмкіндігі, орталықтанәкімшілікетужәнебасқаруқұралдарыныңболуысипатты.

NT артықшылығы жүйелік режимде жұмыс жасауда ғана, басқаша айтқанда кез келген компьютерлермен байланыс жасауда белгілі болады.

1998 жылдың аяғында Microsoft корпорациясы 1999 жылы шығуға болжаған Windows NT 5.0. версиясы жаңа атпен, яғни, Windows 2000 шығады деп жариялады. Бірақ оның тек қана аты өзгеріп қоймай бұл операциялық жүйе тек бірлескен саудада емес, сонымен қатар үйдің дербескомпьютері болуы тиіс еді.

Windows 2000 операциялық жүйесі Windows NT 5.0 түрінде көрсетеді, бұл Window NT 4.0 жүйенің қасиетін алған.Бұл толығымен 32-разрядты көпесепті жүйе болып табылады. Сервистердің дамыған жүйесі: файл-сервис, принт-сервис, деректердің қорғалуы және тұрақтылығы, деректреді архивтеу, хабарлама алмасу қызметі, түрлі деректер қоры.

80-ші жылдардың ортасында UNIX операциялық жүйесі мини-компьютерлерде және инженерлі жұмыс станцияларында қолданылды.

UNIX дербес жүйе. UNIX жүйесі С жоғарғы деңгейдегі тілге жазылғаннан кейін, жаңа машинаға көшіру мәселесі жеңіл процесс бола бастады. Жүйені көшіруде алдымен С тілінен жаңа машина үшін компилятор жазу қажет болды. Содан кейін жаңа машинаның еңгізу-шығару құрылғысы үшін, яғни терминалдар, принтерлер және дискілер үшін құрылғылар драйверін жазу қажет болды.

UNIX операциялық жүйесі PDP – 11 машинадан ауыстырылған алғашқы компьютер –Interdate 8/32 мини-компьютері болыды. Мұнда, UNIX жүйесінда бүтін сандар 16-разрядты, адресі 16- битті, және негізгі айнымалыларды сақтау үшін үш регистр болды деген тұжырым пайда болды. Бірақ бұл тұжырымның біреуіде ақиқатты болғанжақ. UNIX жүйені ақиқатты етіп жасау үшін біраз еңбектену керек болды.

UNIX жүйесінде желімен жұмыс істеудің барлық жұмыстары екі машинаны қосудан басталды. Interdate – кейін UNIX жүйесі VAX-қа ауыстырылды, ал содан кейін басқа компьютерлерге ауыстырылды.

1984 жылы АҚШ басшылары AT&T корпарациясын бөлгеннен кейін компания қаржылық инвестицияны компьютерлік өндіріске заңды салуды жүзеге асырды. Ұзамай осыдан кейін AT&T компаниясы UNIX жүйесінің бірінші коммерциялық вариантын нарыққа шығарды. Оның нарыққа шығуы аса сәтті болмады, сондықтан бір жылдан кейін ол жаңа версиясына ауыстырылды. UNIX жүйесінің негізгісі – процесстер болып табылады. UNIX процесстері классикалық процесстерге ұқсайды. Әр процесс бір программаны жүктейді және басқарудың бір ағымын алады. Басқа сөзбен айиқанда процессте бір командалар счетчигі бар.

Фильтрлер;

Программаларды өндіру тәсілдері;

Мәтіндік процессорлар;

Жүйелік басқару;

LUNIX операциялық жүйесі 1991 жылы құрылып және 1994 жылы Линус Торвальдспен шығарылған Ол басқа операциялық жүйелерден барлық мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. LUNIX жазылған ғана операциялық жүйе қызығушымен құрылған (Торвальдс оны дипломдық жұмыс ретінде жазған). Сонымен қатар ол, осы сияқт әлемнің әртүрлі мемлекеттерінің қызығушыларымен күн сайын дамып, толығып және қолдау тауып отарады. Сонымен қатар LUNIX біздің жазылған еркін таралатын операциялық жүйе.

LUNIX операциялық жүйесі 1991 жылы құрылып және 1994 жылы Линус Торвальдспен шығарылған Ол басқа операциялық жүйелерден барлық мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. LUNIX жазылған ғана операциялық жүйе қызығушымен құрылған (Торвальдс оны дипломдық жұмыс ретінде жазған). Сонымен қатар ол, осы сияқт әлемнің әртүрлі мемлекеттерінің қызығушыларымен күн сайын дамып, толығып және қолдау тауып отарады. Сонымен қатар LUNIX біздің жазылған еркін таралатын операциялық жүйе.

1996 жылы жарыққа 2.0 версиясы шықты. LUNIX жүйесінің бұл версиясы С тілінің – 470000 жолынан, және ассемблер мәтінінің –8000 жолынан тұрды. 2.0 версиясынан кейін қосымша выпусктар шыға бастады.

Арнайы LUNIX үшін пайдаланушының екі әртүрлі графикалық интерфейсі жазылды: GNOME және KDE. LUNIX жүйесі тегін үлестірігленге қарамастан, ұзындығы бойынша Microsoft корпорациясының Windows 2000 операциялық жүйесі үшін лицензиясынан жоғары болды. Пайдаланушылар екілік файлдарды, мәтіндерді еркін көшіреді, үлестіреді. LUNIX және UNIX жүйелерінің ішкі құрламдың деректері, программалары, алгоритмдеріөте ұқсас болды. Мысалы, 80% пайызы LUNIX-тің 150 жүйелік шақырулары POSIX, BSD жүеге ұқсан болды. Сонымен UNIX жүйесін жазудың үлкен бөлігі LUNIX-ке де қолданылады.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Қазіргі кезде қандай операциялық жүйелер қолданылады?
   
2. 
   LUNIX жүйесінің UNIX-операциялық жүйесінен айырмашылығы неде?
   
3. 
   WindowsNT/2000 операциялық жүйесі ерекшелітері?
   
4. 
   Локальдық желілер үшін негізгі стандарттары қандай?
   

Тәжірибелік жұмыс №1.

• 
  есептеу техникасының дамуын жәнепайда болудың негізгі этаптарын қарастыру;
  
• 
  есептеу машинасының негізгі сипаттамаларындағы білім деңгейін кеңейту;
  

• 
  сандарды бір жүйеден келесі жүйеге ауыстырудың ережелерін қайталау;
  
• 
  сандарды бір жүйеден келесі жүйеге ауыстырудың ерекшеліктерін алу.
  

• 
  осы тақырып бойынша теориялық білімін жаңғырту;
  
• 
  тура, кері және қосымша кодалаудың сандарынжазудыңерекшеліктерін алу.
  

• 
  адрестік кеңістіктің құрылымы туралы түсініктеме алу және адресацияның негізгі жадысының принциптерін анықтау,
  
• 
  DEBUG программасының монитор экранына шығаратын және микропроцессордың регистрларын өзгертуге мүмкіндік беретін негізгі командаларын қамту, сонымен қатар, компьютердің негізгі жадындағы ақпараттарын меңгеру.
  

• 
  ақпараттарды іздеуге, таңдауға және анализдеуге болатын қасиеттерін қалыптастыруға үлес қосу;
  
• 
  DEBUG программасын қолдануға үйрену;
  
• 
  есептеу техникасының құрылғыларымен жұмыс істеу қасиеттерін дамыту.
  

• 
  жүйелік ақпараттарды іздеуге, таңдауға және анализдеуге болатын қасиеттерін қалыптастыруға үлес қосу;
  
• 
  «Жүйелік монитор» программасымен жұмыс істеуге дағдылану.
  

• 
  жүйелік ақпараттарды іздеуге, таңдауға және анализдеуге болатын қасиеттерін қалыптастыруға үлес қосу;
  
• 
  дербес компьютердің конфигурациясын таңдауды үйрену және ол таңдауға түсінік беру.
  

6. 
   Ағымдық, аралық және қорытынды бақылауға арналған материалдар
   

1. 
   Параллельді компьютерлі жүйелер– деп....
   

В) әртүрлі бірнеше мультипроцессорлі жүйелерден тұратын жүйелер

С) шығару құрылғыларының түрлі жиынымен қамсыздандырылған жүйелер

D) бұл көпроцессорлы компьютерді жүйе

E) әртүрлі бірнеше көп процессорлы компьютерлі жүйе

2. 
   Аппаратурамен ерекше привилигияланған тәртіпте орындалатын кез-келген операциондық жүйенің төменгі деңгейлі негізі
   

В) жүйе

D) ядро

3. 
   Программалар – бұл.....
   

В) компьютерді пайдалану мен техникалық қызмет етуге

С) бұйрықтардың жалғасуының тәртіпке келтірілуі

D) функционалдық мүмкіндіктерін кеңейтетін бұйрықтардың қызмет етуге

E) толықтыратын қосымша құралдар

4. 
   ОЖ функционалдық мүмкіндіктерін кеңейтетін және толықтыратын қосымша құралдардың бірі?
   

В) қолданбалы программалық жасақтама

С) желілік  программалық  жабдықтама

D) программаларды жасау құралдары

Е) базалық программлар

5. 
   Жүйелік блоктың құрамындағы негізгі элемент?
   

В) шлейтер

С) кабельдер

D) желілік карталар

E) аналық плата

6. 
   Автоматты конфигурацияға ие болған шина?
   

В) Bus Mastering

С) ISA(Industry Standard Architecture)

D) МСA (Micro (Сhannel Architecture)

E) VESA

7. 
   Ауқымдыжелілердежелілікконтроллердіңқызметінатқаратын – ол..?
   

В) байланыс

С) флеш-карта

D) модем

8. 
   БЖ адресатпен тілей жұмыс жасайтын PCI, EISA, PCMCIA ерекшеленетін шина?
   

В) модем

D) ISA

9. 
   Драйверлер – бұл....
   

В) жақсартылған өнімділік арналған жүйелік бағдарламалар жиыны

С) жоғары жылдамдықты сенімді ақпарат жіберуді арналған жүйелік бағдарламалар жиыны

D) файлдарды сақтауға немесе үлкен бағдарламаларды орындауға арналған жүйелік бағдарламалар жиыны

E) деректер базасын басқару жүйелеріне арналған жүйелік бағдарламалар жиыны

10. 
    Дербес компьютерлер енгізу және шығару құрылғыларының түрлі жиынымен қамсыздандырылған, олармен жұмысты операциялы жүйе не арқылы орындайды
    

В) модем

D) USB

11. 
    Локальді желі бойынша Интернетке компьютерлердің эффективті қайтымын қамтамасыз ететін – ол?
    

В) web-сервер

С) клиент-сервер

D) кластерлі сервер

Е) proxy-сервер

12. 
    Ғылыми есептеулер үшін қолданылатын жүйе?
    

В) параллельді жүйелер

С) кластерлі есептеуіш жүйелер

D) клиент-серверлі жүйелерде

Е) мультипроцессорлыжүйелер

13. 
    Әрбір программаға өзіне лайықты жедел жадтан орын беретін операциялық жүйесі?
    

В) WindowsNT/2000

С) Window NT 4.0

D) Windows 98

E) Windows NT 32

14. 
    NT артықшылығы?
    

В) кез келген компьютерлермен байланыс жасауда белгілі болады

С) гетерогендік орталықта жұмыс істеу мүмкіндігі

D) орындауға арналған мамандандырылған желілік ОЖ-лер

E) программалардыңжұмысынбасқару мүмкіндігі

15. 
    LUNIX операциялық жүйесі қай құрылды?
    

В) 1992 жылы

С) 1993 жылы

D) 1990 жылы

E) 1991 жылы

16. 
    LUNIX ядросы басқа Windows-дан айырмашылығы?
    

В) өндірілген интерактивті жүйе

С) барлық мүмкіндіктерімен ерекшеленеді

D) компьютер ресурстары түрінде таралады

Е) кез келген компьютерлермен байланыс жасауда

17. 
    Ақпарат компьютерге енгізілетін немесе шығарылатын құрылғылар?
    

В) сыртқы құрылғылар

С) диалогтік құрылғылар

D) перифериялық құрылғылар

E) ішкі құрылғылар

18. 
    Ең көп таратылатын орта және осы бұлтты есептеулер үшін қолданылатын бағдарлама?
    

В) Personal Digital Assistants

С) WindowsNT/2000

D) Microsoft Windows Azure

E) Microsoft WindowsAssistants

19. 
    UNIX операциялық жүйесі PDP -11 машинадан ауыстырылған алғашқы компьютер?
    

1. 
   Personal8/32 мини-компьютері
   
2. 
   Interdate 8/32 мини-компьютері
   
3. 
   Digital 8/32 мини-компьютері
   
4. 
   Azure8/32 мини-компьютері
   
5. 
   Inter8/32 мини-компьютері
   

20. 
    көпядролы (multi-core) компьютерлер – ол…?
    

В) бір ғана копиясын қолданатын процессорлар, операциялы жүйе кез келген процессорда қолданылуы мүмкін жүйелер

С) бір кристалда орналасқан және екінші деңгейлі ассоциативті жадыны бөлетін ортак жадыдағы жүйелер

D) желідегі жұмыстардың көп тармақтылығына байланысты жүйелер

1. 
   қорытынды бақылауға арналған материалдар
   

1. 
   Есептеу техникасының даму тарихы
   
2. 
   Есептеу машинасының сипаттамасы
   
3. 
   Компьютер архитектурасы туралы түсінік
   
4. 
   Екілік коданың негізгі элементтері. Есептеуіш (cчисления) жүйесі.
   
5. 
   Ақпаратты кодалау.
   
6. 
   Орталық процессор: принципы построения процессордың құрылу принципі, микропроцессор регистрлары.
   
7. 
   Жады туралы түсінік
   
8. 
   Орталық процессордың функциясы және құрылымы
   
9. 
   Басқару шинасы және микропроцессор жадысы.
   
10. 
    Көп процессорлы (көп ядерлы) жүйе.
    
11. 
    Ақпаратты сақтау құрылғысы: сипаттамасы және компьютер жадысының құрылымы
    
12. 
    ПЗУ және ППЗУоперативтіжады
    
13. 
    Компьютердің ішкі жадысы.
    
14. 
    Енгізу және шығару жүйесі туралы түсінік
    
15. 
    Сыртқы құрылғылар, ақпаратпен алмасу процессі
    
16. 
    Енгізу және шығару басқару әдісі
    
17. 
    Перифериялық құралдары
    
18. 
    ЭЕМ элементтері және түйіндері.
    
19. 
    ДЭЕМ-ң жұмыс істеу принципі және архитектурасы
    
20. 
    Қалта компьютерлері мен мобильді компьютерлер үшін ОЖ
    
21. 
    ОЖ және бұлтты есептеулер мен құрылғылар
    
22. 
    Параллель компьютерлі жүйелер мен олардың ОЖ
    
23. 
    Клиент-серверлі архитектура мен қазіргі заманғы бөлінетін жүйелердің түрлері