2.7 «Риджент Алматы» қонақ үйінің экономикалық көрсеткіштері
Анкараның басқа бәсекелес қонақ үйлерден артықшылығы, іскер адамдарға қызмет көрсетуінде, отырыстарды, конференцияларды әлемдік деңгейге сай өткізе алатынында:
жаңа техникалық құралдармен жабдқталынған (синхронды аудару үшін конферец-жүйесі, "қыс-жаз" типті кондиционерлер, аудио және видео саймандар);
икемді жеңілдіктер қолдану;
жоғары қызмет көсету сервисі (кофе-брейк, банкет-фуршет және т.б.);
Осының бәрі бәсекелес қонақ үйлермен салыстырғанда өте жоғары сапада көрсетіліп, қонақ үйді нарықта алдыңғы қатарлы орынды иемденуге жағжай жасайды.
Қонақ үйде соңғы жылдары жасалынған қаржылық-шаруашылық талдаудан кейін, «Риджент Алматыны» қаржылық жағдайының тұрақты екенін куәландырды (4 – кесте).
4 кесте – «Риджент Алматы» қонақүйінің 2003-2005жж. негізгі экономикалық көрсеткіштері
№
|
Көрсеткіштер
|
Өлшем бірлік
|
Жылдар
|
2005ж. өзгеру деңгейі %-бен
|
2003
|
2004
|
2005
|
2003
|
2004
|
1
|
Қызметтен түскен табыс барлығы:
|
мың тг.
|
231751,8
|
294078,0
|
297691,0
|
128,4
|
101,2
|
соның ішінде
|
|
|
|
|
|
|
- уақытша тұрудан
|
|
127116,4
|
183021,4
|
196078,7
|
154,2
|
107,1
|
- азық-түлік, сусындар
|
|
46583,5
|
52045,7
|
49794
|
106,8
|
95,6
|
- басқа да қызметтерден
|
|
58051,9
|
59010,9
|
51817,6
|
89,2
|
87,8
|
2
|
Қызметті сатуға кеткен шығын барлығы:
|
мың тг.
|
159814,7
|
156283,0
|
166813,3
|
104,3
|
106,7
|
соның ішінде:
|
|
|
|
|
|
|
- тоққа кеткен шығын (су және канализация)
|
|
2180,0
|
15818,8
|
14721,9
|
675,3
|
93,0
|
-персоналға кеткен шығын
|
|
92418,2
|
98548,4
|
102021,5
|
110,3
|
103,5
|
- құрылыс, құрал-дарды жөндеуге
|
|
9395,3
|
5437,9
|
9531,3
|
101,4
|
175,2
|
- амортизация
|
|
36201,2
|
36477,9
|
40538,6
|
111,9
|
111,1
|
3
|
Пайда
|
мың тг.
|
71937,1
|
137797,0
|
130877,7
|
181,9
|
94,9
|
4
|
Таза кіріс
|
мың тг.
|
60427,2
|
115749,5
|
109937,3
|
181,9
|
94,9
|
5
|
Рентабелділік деңгейі
|
%
|
5,5
|
22,3
|
20,1
|
365,4
|
90,1
|
6
|
Натуралды көрсеткіш
|
к/м
|
45400
|
4300
|
42993
|
94,6
|
999,8
|
7
|
Толу коэффиценті
|
%
|
24,5
|
23
|
20,4
|
83,2
|
88,6
|
8
|
Нөмерлер толуы
|
бірлік
|
28644
|
27492
|
25631
|
89,4
|
93,2
|
9
|
Екі мәрте толуы
|
%
|
158,5
|
160,0
|
167,7
|
105,8
|
104,8
|
10
|
Қонақтар саны
|
адам
|
13958
|
14531
|
13969
|
100,0
|
96,1
|
11
|
1 қанаққа шақ
қандағы табыс
|
тг.
|
16315
|
16316
|
17601
|
107,8
|
107,8
|
12
|
Жұмысшы саны
|
адам
|
306
|
308
|
291
|
95,0
|
94,4
|
13
|
1жұмысшыға шаққандағы табыс
|
мың тг.
|
197,5
|
375,8
|
377,8
|
191,2
|
100,5
|
4 – кестеден 2005 жылдың жалпы табысы 2004 жылмен салыстырғанда 2,2%-ға ұлғайғаның, бірақ та рентабелділік деңгейінің 9,9%-ға төмендегенін көріп отырмыз. Бірнеше көрсеткіштердің төмендеуі де көрінеді: кәсіп орында жұмысшылар саны 5,6%-ға кеміді, бірақ та еңбек ақы қоры және еңбектің өндіріс қуаттылығы 0,5%-ға ұлғайды.
Соңғы көрсеткіштерден, жұмыстың тиімді істелмегені көрініп тұр және әр жұмысшыға сәйкесінше ауыртпалылықтың өсуі артқан, бірақ кеткен жұмысшылардың жалақылары қалғандарына тең бөлінген. Қонақтар 3,9%-ға аз келгеннен, толу коэффиценті де 11,4%-ға азайды. Қонақ үйдің бос нөмерлері тұрып қалды, ал бізге орналастыру қызметінің сақталмайтындығы белгілі, сол үшін бос нөмерлерден қонақ үй ешқандай пайдасын алған жоқ. Жоғарыдағылар, қонақтардың басқа қонақ үйлерді таңдап алғанының көрсеткіші. Қызметтерді сату шығыны 6,7%-ға көбейді, осыдан, қонақ үйдің қызмет көрсету сапасын жоғарлату мақсатын көре алаламыз.
8 сурет – «Риджент Алматы» 2003-2005жж қонақ үйінің қаржылық
көрсеткіштерінің өзгеруі
8 – суреттен 2005 жылдың 2003 жылға қарағандағы қонақ үйдің табысы мен пайдасының тез өскені, ал шығындардың шамалы ғана өскенін бақылай ала аламыз. Бірақ 2005 жылын 2004 жылмен салыстырса, шығын деңгейінің өскендігі және қонақ үй табысының және сәйкесінше пайдасының кемігендігі көрініп тұр. Ол қонақ үйдің 2004 жыл аралығындағы қызметінің, 2005 жылдың қызметімен салыстырғанда, жұмысының тиімді істеліп-жүргізілгені байқалады.
Сонымен бірге суретте кәсіп орынның еңбек қуаттылығының өзгеруін көрсете алаламыз (9 – сурет).
9 сурет – «Риджент Алматы» 2003-2005жж қонақ үйі еңбек өнімділігінің
өзгеруі
9– суреттен біз 2005 жылдың еңбек өнімділігінің 2003ж салыстырғанда 2 есеге жуық өскенін, және 2004ж салыстырғанда 5%-ға өскенін көре алаламыз.
Кәсіп орындар үшін техникалық жабдықталуы, нарықтық экономикада, өте маңызды. Техникалық деңгейді талдау кезінде, кәсіп орынның жабдықпен қамтылған дәрежесін немесе керекті машиналармен жабдықталуын, олардың қазіргі кезгі деңгейге сәйкестігін және жаңа тенологияны пайдалану мөлшерін анықтап алу қажет.
Өндірісте қолданылатын құрал-жабдықтарды, өтелу мерзіміне қарай 3-ке бөледі:
10 жылға дейін;
10-20 жылға дейін;
20 жылдан жоғары;
Олардың тозу дәрежесі және бүкіл жабдықтардың үлесінен прогрес-сивті жабдықтардың (жаңа) үлес салмағы анықталады. 15-20 жылдан аса пайдаланылған жабдықтар, ескірген немесе моралдік тозған деп саналады.
Техникалық деңгейді анықтағанда, бірінші орында кәсіп орын меншігінің сапасы, құрамымен құрылысы анықталады (5 – кесте).
5 кесте – «Риджент Алматы» 2005ж қонақ үй меншігінің құрылысы мен құрамы
Аты
|
2005ж
басына
|
2005ж аяғына
|
2005ж. басының жыл соңына өзгеруі %-бен
|
1. Барлық қордың құны, мың тг.
|
421087
|
441556
|
104,8
|
2. Иммобилизонды құралдар
|
246273
|
241411
|
98,0
|
- қордың бағасына , %
|
58,5
|
54,7
|
93,5
|
3. Мобилді құралдар
|
174814
|
200145
|
114,4
|
- қор бағасына, %
|
41,5
|
45,3
|
109,1
|
5 – кестеден кәсіп орындағы жыл соңына таман негізгі мүлкі бағасының, жыл басымен салыстырғанда 104,8 теңгеге ұлғайғанын көре аламыз. Бұл өсу, мобилді құралдар бағаларының 25331 теңгеге өсуімен байланысты.
Кәсіп орын мүлкінің құрылысы бойынша иммобилді құралдар 58,5% жыл басына және 54,7% жыл соңына, ең үлкен үлес салмағын алып отырғанын байқай аламыз. Ол қарастырып отырғант кәсіп орынның негізгі құралдарға салымдарының үлкен мөлшерін көрсетеді. Берілген уақытта мобилді және иммобилді құралдар арасындағы өзгерулер қатты байқалмайды.
Нарықтық экономикасы дамыған мемлекеттерде мүліктердің құрамын талдағанда келесі көрсеткіштерді есептейді:
Мобилді коэффициент.
Мобилді құралдардың бүкіл мүлік құнының қаты-насына тең. Кәсіп орынның жалпы актив бағасының ағымды активтердің мөлшерін мінездейді. Бұл коэффициент 0,5> болғанда оптималды шегінде болады. Біздің кәсіп орынымызда коэффициент жыл бсына 0,415 және 0,453 жыл соңына құрайды. Коэффициенттердің бұл көрсеткіштері жыл соңында қордың рационалды орналасуын көрсетеді.
Иммобилді коэффициент.
Иммобилді құралдардың бүкіл мүлік құнының қатынасына тең. Бұл жағдайда коэффициентіміз жыл басына 0,585 және жыл соңына 0,547 құрайды. Ол көрсеткіштер - кәсіп орын қорының тең пайдалануын көрсетеді.
Мобилді және иммобилді құралдарының ара қатынас коэффициенті. Ағымдағы активтермен ұзақ мерзімді активтердің ара қатынасын көрсетеді. Бұл ара қатыстың оптималды шегі, әр сала ерекшеліктеріне байланысты болады.
Бұл коэффицицентті >1 болуы керек деп ұйғарады. Біздің жағдайымызда жыл басындағы коэффициент 0,71 және 0,9 жыл соңына тең. Көрініп тұрғандай, бұл коэффциенттер оптималды белгіленуінен кішірек. Бірақ кәсіп орынның қай салада жұмыс істеуін ескерсек, ұзақ мерзімді активтердің ағымдағы активтердің бағасынан елеулі емес артықшылығы, кәсіп орын қызметін жағымды мінездейді.
Таза активтер.
Мүлік бағасы, бұлағы ретіндегі жеке қор. Берілген көрсеткіш келесі формамаен есептелінеді:бүкіл қор бағасы – материалды емес активтер бағасы бүкіл міндеттеме соммасы.
Жыл соңына қонақ үйдің таза активтер соммасы 404361 теңгені құрады. Ол кәсіп орындағы барлық қорды, өздерінің қаржы-қаражаттары есебінен алғанын 6 – кестеде көрсетіледі.
6 кесте – 2003-2005жж Қор және заем қаржы-қаражаттарының құрылымы
Көрсеткіштері
|
2003ж.
|
2004ж
|
2005ж.
|
мың тг.
|
%-бен
|
мың тг.
|
%-бен
|
мың тг.
|
%-бен
|
1. Меншікті қор
|
15744
|
100
|
395955
|
100
|
411699
|
100
|
2. Ұзақ мерзімді
міндеттеме
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
3. Ағымдағы
міндеттемелер
|
4752
|
100
|
25132
|
100
|
29857
|
100
|
а) қысқа мерзімді
несиелер
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
б) несиелік
қарыз
|
-1208
|
60,8
|
12323
|
49,0
|
11115
|
37,2
|
в) салық
қарыздары
|
5933
|
39,2
|
12809
|
51,0
|
18742
|
62,8
|
4. Барлығы:
|
20496
|
100
|
421087
|
100
|
441556
|
100
|
а) меншікті қор
|
15744
|
94,8
|
395955
|
94,0
|
411699
|
93,2
|
б) ұзақ мерзімді міндеттеме
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
в) ағымдағы міндеттемелер
|
4752
|
5,2
|
25132
|
6,0
|
29857
|
6,8
|
6 – кестеден баланс пассиві құрылымында меншікті қордың үлес салмағын көре аламыз. Оның баланс валютасына қарағандағы үлес салмағы, жыл басына 94% және жыл аяғына 93,2% құрайды. Кестеде мәліметтерінде қонақ үйдің ұзақ мерзімді міндеттемелері мүлде жоқ екенін көре аламыз, ал ағымды міндеттемелер жыл басына 6% және 6,8% жыл аяғына құрайды және пассив құрылымында шамалы ғана орынды алады. Соңғы көрсеткіштер қонақ үй активтерін, өздерінің қаржы-қаражаттар есебінен қалыптастырған-ын көрсетеді. Берілген мәліметтер "Риджент Алматы" қонақ үйінің қаржы мүмкіншілігішің тұрақты екендігін растайды.
Енді "Риджент Алматы" қонақ үйінің экономикалық қызметіне талдау жасайық. "Риджент Алматы" қонақ үйінің қаржылық жағдайы бойынша сипаттамасы, тұрақты кәсіп орындар қатарында және өзінің басты талабында қонақ үйде тұратын қонақтарға сапалы қызмет көрсетуден көреді. Сол үшін қонақ үйдің алдында келесі мақсаттар қойылған:
қонақтардың қауіпсіздігін сақтау;
комфортабелді тұрмыспен қамтамасыз ету;
толу дегейін жоғарлату;
5-жұлдызды әлемдік қонақ үйлер стандартына сай болу.
Кәсіп орын шығынымен қорының қай бөліктерінің өз айналым құралдары есебінен жабылатынын көрсетеді. Қонақ үйдің қаржылық тұрақтылығы 7 – кестеде көрсетілген.
7 кесте – «Риджент Алматы» 2003 -2005жж қонақ үйінің қаржылық тұрақтылығын талдау
Көрсеткіштер
|
2003ж.
|
2004жыл
|
2005жыл
|
Ауытқулар
|
1. Меншікті қаражат көзі
|
15744
|
395955
|
411699
|
15744
|
2. Негізгі құралдар және айналымнан тыс активтер
|
251135
|
246273
|
241411
|
-4862
|
3. Меншікті айналым құралдары
|
129076
|
149682
|
170288
|
20606
|
4.Ұзақ мерзімді несиелер және заемді құралдар
|
-
|
-
|
-
|
-
|
5. Шығын және қор қалыптасуының көздері (меншікті және заем құралдары)
|
129076
|
14982
|
170288
|
20606
|
6. Қысқа мерзмді несиелер және заемді құралдар
|
20407
|
25132
|
29857
|
4725
|
7. Шығын және қор қалыптасуының жалпы көздерінің мөлшері
|
149483
|
174814
|
200145
|
25331
|
8. Қор мен шығынның жалпы көлемі
(ағ. активтер)
|
149483
|
174814
|
200145
|
25331
|
9. Меншікті айналым құралдарының тапшылығы немесе артығы
|
-20407
|
-25132
|
-29857
|
-4725
|
10. Шығын және қор қалыптасу көздерінің ұзақ мерзімді заемінің жетіспеуі немесе артығы
|
20407
|
25132
|
29857
|
4725
|
11. Шығын және қор қалыптасуының негізгі көздерінің жалпы көлемінің тапшылығы немесе артығы
|
0
|
0
|
0
|
0
|
Сонымен "Риджент Алматы"- Қазақстанның оңтүстік астанасында орналасқан іскер қонақ үйінің экономикалық талдау көрсеткіштері және қаржылық коэффициенттер кәсіп орынның бүгінгі таңда тұрақты екендігін, бірақта рентабелділік деңгейімен, оның толу мөлшерінің төмендеуі қауіпі бар екенін көрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: |