Қазақстан республикасының білім жәНЕ

18 

 

18. 

Ӛндіріс 

құралдарына 

мемлекеттік 

меншік, 

орталықтандырылған  экономикалық  жопарлау  тән  болатын 

экономикалық жүйе: 

а) әкімшіл-әміршіл жүйе 

б) дәстүрлі 

в) нарықтық 

г) аралас 

д) құл иеленуші 

 

Есептер мен жаттығулар: 

1.  Тропикалық  климаттағы  аралда  бес  адам  тұрады.  Олар 

кокостар  мен  тасбақа  жұмыртқаларын  жинаумен  шұғылданады. 

Әрбір  күні  олар  не  20  кокос,10  тасбақа  жұмыртұасын 

жинайды,осы  арал  экономикасының  ӛндірістік  мүмкіндіктер 

қисығын сызындар. 

2.  Әскери  ӛнім  мен  азаматтық  тауарларды  ӛндірудің 

ӛндірістік мүмкіндіктері 1 кестеде келтірілген. 

 

1-кесте 

Ӛнім 

Ӛндірістік баламалар 

а 

б 

в 

с 

д 

Автомобильдер, млн дана 

0 

2 

4 

6 

8 

Басқарылатын ракеталар, мың дана 

30 

27 

21 

12 

0 

 

а)  Ӛндірістік  мүмкіндіктер  туралы  осы  мәліметтерді  график 

түрінде  бейнелендер.Қисықтағы  нүктелер  нені  кӛрсетеді? 

Жүктелген шығындардың арту заңы қисықта қалай бейнеленеді? 

Егер  экономика  осы  сәтте  С  нүктесінде  болса,қосымша 

миллион  автомобильдердің  (қосымша  мың  бақарылатын 

ракеталардың) ӛндіріс шығыны қандай болатынын анықтаңдар. 

б)  Ӛндірістік  мүмкіндіктер  графигінде  қисық  пен  шектелген 

аймақ  ішінен    К  нүктесін  белгілеңдер.Ол  нені  кӛрсетеді?  Осы 

аймақтан  тыс  Н  нүктесін  белгілендер.  Н  нүктесі  нені  кӛрсетеді? 

Экономика  Н  нүктесі  кӛрсететін  ӛндіріс  деңгейіне  жеткенше  не 

болуы тиіс? 

в)  Ӛндірістік  мүмкіндіктер  қисығын  құру  қандай  нақтылы 

шектерге  негізделеді?Бұл  шектердің  әрқайсысы  ақталғанда  не 

болады? 

19 

 

3.  Әлдебір  экономикалық  қоғам  тек  екі  экономикалық—

астық пен ракетаны ӛндіре алады. Егер тек астық ӛндірсе, онда 5 

млн,  тонна  ӛндіріледі,егер  тек  ракеталарды  ӛндірсе,  онда 

олардың  ӛндірісі  6  дананы  құрайды.  Бұл  қоғамның  ӛндірістік 

қисығы тік сызық екендігін белгілі.1,2,3,4,5 млн. Тонна астықтың 

ракетабірлігімен балама құны қандай? 

4.  Олардың  ӛндірісіне  данасы  үшін  2  және  3  доллар 

шығындала  отырып,фирма  теннис  доптарының  екі  түрін 

дайындайды. Олардың ӛндірісіне фирма 90 доллар жұмсамақшы. 

Осы  фирманың  ӛндірістік  мүмкіндіктер  графигін  салындар. 

(График тік сызық екендігі белгілі.) 

5.  «Қажеттіліктерді  толық  қанағаттандыру  емес  деген 

қате.Мен таңертең таңғы ас үстінде ӛзіме қажетті кофе мӛлшерін 

ішемін» деген тұжырымды талдаңдар. 

6.Экономиканың  негізгі  мәселерін  түрлі  экономикалық 

жүйелер қалайша шешеді? 

7.  Дерексіз  (абстрактілі)  экономикалық  жағдай:  1  кг 

алюминий ӛндірген кезде 10 қыш фазасы алынбады. Бұл ӛндірістік 

мүмкіндіктердің қай вариантына сәйкес келеді (2.2-кесте)? 

 

2-кесте 

Ӛнім 

Вариант 

А 

В 

С 

Д 

Алюминий, кг 

5         7 

6            5 

3             4 

1            2 

Ваза, дана 

10       20 

20         30 

10         20 

30            10 

 

8.  Ӛндірістік  мүмкіндіктер  қисығы  (ӚМҚ)  берілген.  ӚМҚ 

мен не болады, егер: 

а)  Х  тауардан  ӛндіретін  салада  ҒТП  Х  ӛнімінің  санын  60 

бірлікке шейін арттыруға мүмкіндік береді; 

б)  Ү  тауарын  ӛндіретін  салада  қосымша  ресурстарды 

қатыстыру  Ү  санын  20  бірлікке  дейін  арттыруға  мүмкіндік 

береді; 

в) бұл процестерге екі салада да болады. 

 

 

20 

 

 

Y 

50 

              ӚМҚ 

                                    

              10             Х               

                                              1-сурет 

 

9.  Әлдебір  қиялдағы  елде  тек  екі  тауар  –  велосипед  пен  кір 

жуғыш машиналар ғана ӛндіріледі, сонымен қатар барлық қолда 

бар  ресурстар  толық  пайдаланылады.  Ӛндірістік  комбинациалар 

варианттары 

2.3-кестеде 

келтірілген.балама 

шығындарды 

табыңдар. Олардың динамикасы нені кӛрсетеді? Графиктен М (80 

велосипед пен 30 кір жуғыш машина) және N (30 велосипед және 

20  кір  жуғыш  машина)  нүктелерін  табыңдар.  Бұл  нүктелер 

білдіреді? 

3-кесте 

Таңдау 

варианттары 

Велосипедтер (дана) 

Кір жуғыш 

машиналар (дана) 

Балама 

шығындар 

А 

В 

С 

Д 

Е 

100 

90 

75 

55 

0 

0 

10 

20 

30 

40 

 

 

10.  Шұжықтар  мен  роботтарды  ӛңдірудің  ӛндірістік 

мүмкіндіктер  кестесі  (4-кесте)  берілген  ӚМҚ  сызындар. 

Анықтандар: 

а) шұжықтың 3 бірлігінің балама шығындарын 

б) шұжықтың 3 бірлігін ӛндірудің жалпы шығындарын  

4-кесте 

Варианттар  Шұжық (мың) 

Роботтар (дана) 

Балама шығындар 

А 

В 

С 

Д 

Е 

0 

1 

2 

3 

4 

 

10 

9 

7 

4 

0