56
3 деңгейдің айрығында е-денсаулық сақтауды дамыту бойынша іс-
шараларды
қарастырып,
мынадай
негізгі
жұмылдырылған
жақтарды
айқындауға болады:
ұлттық деңгейде: ҚР ДСМ, ДСДРО, ДСАО, е-денсаулық сақтауды
басқаруға және іске асыруға жұмылдырылған басқа органдар;
өңірлік деңгейде: қалалар мен облыстардың әкімдері, денсаулық
сақтау басқармалары;
жергілікті деңгейде: медициналық ұйымдар.
Осы құжатта е-денсаулық сақтаудың шеңберінде әрбір компонент
және/немесе
іс-шаралар
үшін
көрсетілген
мүдделі
жақтар
үшін
(жауапкершіліктің) 3 негізгі рөлі бөлінді:
1) Сапаны қаржыландыру мен мониторингілеу;
2) Іске асыру (орындалу, оның ішінде келісімшарттар жасасу);
3) Енгізу және қолдау.
Қаржылық қаражатты бөлу кезінде «кім бірдеңе сатып алуға қаражат алса,
сол оны қалай пайдалануға шешім қабылдайды, бірақ осы шешім мен оның
нәтижесі үшін жауапты болады» қағидаты қолданылады.
Сапаны қаржыландыру және бақылау саясаты мемлекетке қалады. ҚР
ДСМ қаржыландыру үлгісін, сондай-ақ нәтижелердің сапасын бақылайтын
жауаптыларды айқындайтын регламенттерді және заң актілерін әзірлейді.
Регламенттердің бірі сапа мониторингін нақты кім жүргізетінін (ДСДРО,
ДСАО) анықтайды. Осы регламент сапа критерийлерін, сапаны мониторингілеу
және бағалау ережесін, сапаны басқару бойынша шараларды көздейтін болады.
2.6.3. Е-денсаулық сақтауды іске асыру құрылымдарын қаржыландыру
Қазақстан
Республикасы
Денсаулық сақтау
министрлігі
ұлттық
стандарттарды айқындайтын е-денсаулық сақтаудың интероперабелділік,
қауіпсіздік, пациенттердің құқықтарын қорғау сияқты маңызды компоненттерін
әне іс-шараларын және барлық ел үшін жалпы элементтерді инвестициялау
құқығын өзіне қалдырады. Жалпы ереже: ұлттық деңгейде барлық жүйелердің
жұмысы үшін қажетті, сондай-ақ ДСМ өзіне қажетті компоненттер ғана
(мысалы: ДЭП стандарттары, жүйелері) қаржыландырылады, және әзірленеді,
ал басқалары өңірлерге және МҰ-ға беріледі.
Ұлттық
деңгейде
мынадай
компоненттер
мен
іс-шаралар
қаржыландырылып, әзірленеді:
- Ұлттық ЭДП;
- Әртүрлі жүйелерді интеграциялауға арналған Ұлттық деректер шинасы
(ESB);
- Аналитикалық деректер қоймасы;
- Ұлттық индекстер (пациенттердің, МҰ, медицина қызметкерлерінің);
57
-
Ұлтттық
тіркелімдер
(диспансерлік,
ауруларды
есепке
алу,
пациенттердің санаттарын есепке алу);
- Стандарттар және регламенттер (интероперабельділіктің, қауіпсіздіктің,
және т.б.);
- Жіктеуіштер және анықтамалықтар;
- Қолданыстағы ұлттық ақпараттық жүйелер (ДБАЖ және порталдар);
- Жаңа ұлттық АЖ (Емхана, Стационар, Жедел жәрдем – базалық
функционал);
- Ұлттық (статистикалық) ақпараттық жүйелер;
- Деректерді өңдеу орталықтары;
- е-денсаулық сақтау бұлттары;
-
Бірлескен
жұмысқа
арналған
ортақ
сервистер
(логиндеу,
аутентификация және сәйкестендіру, нотификация, электрондық төлемдер,
сандық қолтаңбалардың инфрақұрылымы);
-
Жоғарыда
келтірілген
компоненттер
бойынша
тренингтердің
материалдары;
- Сертификаттау және лицензиялау;
- Зерттеулер және аудиттер.
Өңірлік деңгейде мынадай аспектілерді қаржыландыруды және іске
асыруды қалдыруға болады:
- компьютерлік жабдықтарды сатып алу;
- орталықтандырылып әзірленген АЖ-ді енгізу;
- медициналық персоналды ақпараттық жүйелерді пайдалануға үйрету;
- АКТ әкімшілерін жүйелерді қолдауға үйрету;
- деректерді беру арналарына қол жеткізу.
Осы мақсаттар үшін ҚР Денсаулық сақтау министрлігімен ақпараттық-
коммуникациялық жабдықтарға, ҚКЖ және деректерді беру арналарына
арналған тетіктер, нұсқаулықтар мен ең төменгі талаптар топтамасы әзірленетін
болады.
Жергілікті деңгейде (МҰ), мүмкіндік берілетін болады:
- елімізде пайдалану үшін Министрлікпен сертификатталған басқа
жақтың АЖ таңдауға және сатып алуға; немесе
- е-денсаулық сақтау шеңберінде орталықтандырылып әзірленген (үлгілік
базалық функционал) және тегін қолдануға берілетін АЖ-ді таңдауға;
- компьютерлік жабдықтар алуға;
- ҚКЖ және серверлік ғимараттар монтажына;
- жүйенің қолданушыларын базалық компьютерлік дағдыларға үйрету
(қажеттілік болғанда).
Дұрыс сатып алуларды қамтамасыз ету үшін МҰ менеджменті тендерлер
өткізу ережелеріне оқытылатын болады. Сондай-ақ жекелеген тұлғалардың
шешім қабылдау билігін теңдестіретін арнайы байқау кеңестері құрылатын
болады.
58
2.6.4. Сәтті іске асыру үшін ынталандыру тетіктері
Е-денсаулық сақтауды
табысты
енгізіп
жатқан
кәсіпорындарға
бонустардың көмегімен ынталандыру тетігі енгізілетін болады. Бұл жүйені
енгізу кезінде МҰ-дың инерттілігін болдырмау үшін қажет. Бұл үшін
критерийлер
әзірленіп,
соларға
сәйкес
ынталандыру
туралы
шешім
қабылданатын болады. Медициналық қызметтерді ұсыну үдерісі үшін ҚР ДСМ-
де ынталандыру тетігі жеткілікті түрде жақсы жасалған. Бұл тетік е-денсаулық
сақтау үдерістері үшін де сыналатын болады. Ынталандыру критерийлерін
әзірлеуде АҚШ-тағы АКТ мақсатты пайдаланудың (Meaningful use) тәжірибесі
басшылыққа алынатын болады. Ынталандыру үшін қаржылық қаражат пулы
қарастырылатын болады.
Ынталандыру үдерісін іске асырудың бір мысалын барынша толық
қарастыру
7-суретте
келтірілген.
Е-денсаулық
сақтауды
дамытуды
ынталандыру үшін
қаражат бөлуге бірнеше медициналық ұйым үміттене
алады, бірақ барлық үміткерлердің ішінен арнайы критерийлер бойынша
таңдалып алынатын медициналық ұйымдардың саны қарастырылған ресурсқа
орай таңдалады. Сонымен қатар тек сертификатталған ақпараттық жүйелері бар
компаниялар ғана қатыса алатын конкурс жарияланады. Сертификаты жоқ
компаниялар ақпараттық жүйелерін ҚР ДСМ стандарттарына сәйкестендірген
жағдайда, тиісті комитетте қаралуы мүмкін. Бұдан әрі мемлекеттік сатып алу
туралы ҚР заңнамасына сәйкес әдеттегі тендер өткізіледі, мұнда тендерлерді
МҰ өздері өткізеді.
7-сурет. МҰ ынталандыру үдерісін БҚ сертификаттауымен бірлестіру.
ДСМ іске асыратын шаралар
МҰ іске асыратын шаралар
Дамытуды
ынталандыру
(бірлесіп
қаржыландырудың
қаражаты)
МҰ
1
МҰ
2
МҰ
3
МҰ
2
ДСМ
қаражаты
+
МҰ бюджеті
Сертификат
(бағалау
критерийлері,
өзара іс-қимыл
стандарты
МҰ 2 үшін
БЖ
БЖ
1
БЖ
2
БЖ
3
БЖ
1
БЖ
3
Достарыңызбен бөлісу: |
