Ќазаќстан республикасы ѓылым жєне білім министірлігі

Бағдарламаларды автоматты түрде синтездеу (Автоматический синтез программ; automatic synthesis of the programs) — мәселелерді шешу программаларын осы мәселелердің сипаттамасы бойынша даярлау. Ол бағдарламалаудың интелектілік жүйесінің негізгі қызметі болып саналады.

Бағдарламаларды бөлу (Разделение программ; program sharing) — сол бір бағдарламаны бірнеше компьютердің немесе абоненттердің бір мезгілде пайдалану мүмкіндігі.

Бағдарламаларды қайта аудару (Ретрансляция программ; program retranslation) — аударуға кері процесс-объектілік модульдерді алғашқы тілдегі бағдарламаға автоматтық түрлендіру.

Бағдарламаларды түрлендіру (Преобразование программ; program transformation) — жүйелілік әдістерді қолдану негізінде алғашқы программалардан жаңа бағдарламалар алу.

Бағдарламалардың байланыс блогы (Блок связи программ; program communication block) — IMS и OKA мәліметтер базасын басқару жүйесінде мәліметтер базасының ішкі схемасының сипаттамасы.

Бағдарламалардың сипаттама блогы (Блок спецификации программ; program specification block) - IMS и OKA мәліметтер базасын басқару жүйесінде бағдарламаның байланыс блоктарының жиынтығы болып саналатын модуль. Бағдарламадағы пайдаланылатын әрбір мәліметтер базасы үшін бір блоктан келеді.

Бағдарламалардың үйлесімділігі (Совместимость программ; compatibility of the programs) — аса күрделі мәселелерді шешу үшін бағдарламалық кешендер мен автоматтандырылған жүйелерді бір-бірімен біріктіру тұрғысынан бағдарламалардың жарамдылығы.

КОМПАС – бұл графикалық әмбебап жүйе. Жұмыс үстеліндегі пиктограмманы немесе бағдарламаның – ПУСК кнопкасын басу арқылы іске қосуға болады.

КОМПАС-тың жұмыс үстелі келесі бөліктерден тұрады:

1. 
   Түсіру мәзірі – жоғарғы жолдар (файл, редактирование, вид, вставка, фор­мат, рисование, размеры, помощь);
   
2. 
   Аспаптардың стандартты панелі – екініші жол;
   
3. 
   Нысаналар қасиеттерінің жолы – үшінші жол;
   
4. 
   Жағдай жолы – төменгі жол;
   
5. 
   Бұйрық жолының терезесі – жағдай жолының алдында орналасқан;
   
6. 
   Сызба аймағы –жұмыс үстелінің қалған бөлігі.
   

Келесі функционалды басқыштарды қолдануға болады:

Мәзірді және аспаптар панелін таңдау үшін «тышқан» («мышь») деп аталатын құрылғыны қоданады. Сол жақтағы түймеше таңдауға және экрандағы нүктені көрсетуге, ал оң жақтағы түймеше ENTER тәрізді әрекетті іске асыруға арналған. Егер <SHIFT> клавишасын басып тұрып «тышқанның» оң түймешесін бассақ, онда нысана байланыстарының тізімі шығады.

AutoCAD-та координаталарды абсолютті немесе салыстырмалы координат түрінде енгізуге болады. Абсолютті координаттар келесі форматтарда енгізіледі: тікбұрышты (декартты) координат (X, Y); полярлы координат r < А, мұнда r — радиус, ал А — сағат тіліне қарсы бағыттағы градус түрінде берілген, алғашқы нүктенің бұрышы. Салыстырмалы кординаттар соңғы енгізілген нүктенің ығысуын көрсетеді. Салыстырмалы координаталарды енгізу барысында абсолютті кординаттарды жазудың кез-келген форматын қолдануға болады: @ds, dy — тікбұрыштар үшін; @r

1. Динамикалық абсолютты координаттар – ағымдағы жағдайды көрсететін абсолютты координаттар.

2. Статикалық абсолютты координаттар – есеп моментінде ғана өзгеретін абсолютты координаттар

3. Динамикалық полярлық координаттар – курсордың ағымдағы жағдайын көрсететін полярлық координаттар.

AutoCAD – бұл графикалық әмбебап жүйе. Жұмыс столындағы пиктограмманы немесе бағдарламаның – ПУСК кнопкасын басу арқылы іске қосуға болады.

AutoCAD-тың жұмыс столы келесілерден тұрады:

1. 
   Түсу менюі – жоғарғы жол (файл, редактирование, вид, вставка, фор­мат, рисование, размеры, помощь);
   
2. 
   Аспаптардың стандартты панелі – екніші жол;
   
3. 
   Нысаналардың қасиеттерінің жолы – үшінші жол;
   
4. 
   Жағдай жолы – төменгі жол;
   
5. 
   Бұйрық жолының терезесі – жағдай жолының алдында;
   
6. 
   Графикалық аймақ –жұмыс столының қалған бөлігі.
   

Файл – файлдармен жұмыс істеу менюі.

Редактирование – жұмыс столының графикалық аймағының бөлігін редакциялау менюі

Вид – экранды басқару бұйрықтарынан, бет кеңістігі мен моделдер кеңістігінің тәртібін өзгертуінен, көз қаратуды орнатудан, көрінбейтінсызықтарды жоюдан, бояудан, өңін өзгертуден тұрады.

Вставка – блоктарды, сыртқы нысаналарды, басқа қосымшаларды қоюды қамтамасыз етеді.

Формат – қабаттармен, түстермен сызық түрлерімен, текст түрін басқарумен, сызу шекараларымен өлшем бірліктерін қоюмен жұмыс істеду қамтамасыз етеді.

Рисование – сурет салу бұйрықтарын іске қосады.

Размеры - өлшемдерді қою бұйрықтарын құрап, өлшем параметрлерін басқарады.

Келесі функционалды клавишаларды қолдануға болады:

Менюді және аспаптар панелін таңдау үшін «мышь» деп аталатын құрылғыны қоданады. Сол жақтағы кнопка таңдауға және экрандағы нүктені көрсетуге, ал оң жақтағы кнопка ENTER тәрізді әрекетті іске асыруға арналған. Егер <SHIFT> клавишасын басып тұрып «мыштың» оң клавишасын бассақ, онда нысана байланыстарының тізімі шығады.

		- объектіні тасымалдау командасы
		- объектіні көшіру командасы (COPY)
		- объектіні бұру командасы (ROTATE)
Мысалы: Command: ROTATE Select objects: Объектіні көрсету Select objects: <Enter> Бәрі алынды Base point: INT of бұрылу ортасын көрсету /Reference: 90 - бұрыш. +90 – сағат тіліне қарсы – 90 – сағат тілі бойынша
	- сурет өлшемдерін өзгертуге мүмкіндік береді (SCALE)

Мысалы