Қазақстан республикасы ғылым және білім министрлігі павлодар мемлекеттік педагогикалық институты

 
119 
№ 7 сабақ. Тақырып: «Көкөністер мен жемістер қандай?» 
Мақсаты мен міндеттері: Көкөністер мен жемістердің түрін, дәмін айтуға 
дағдыландыру.  Шартты  белгілерді,  тірек  суреттерді  пайдаланып,  сөйлем 
құрастыруға  үйрету.  Балалардың  ойлау  қабілетін  дамыту.  Сөздерді  буынға 
бөлуге  үйрету.  «Ұзын»,  «қысқа»  сөздерінің  шартты  белгілерімен  таныстыру. 
Балалардың есту, көру қабілетін арттыру (ребус шешу). 
Сөздік жұмысы: Алмұрттың дәмі, жүзім тәтті, лимон қышқыл. 
Көрнекі  құралдар:  жұмыс  дәптері,  тақта,  схемалар,  шартты  белгілері, 
сюжетті сурет. 
Әдіс-тәсілдер:  
1.  «Бау-бақшада  не  өседі?»  ойыны.  Мұғалім  балаларға  үлестірмелі 
материал (көкөністер) таратып, бау- бақшаның суретін көрсетеді:  -Бау-бақшада 
не  өседі?-  деп  сұрайды.  Давайте  посадим  огород.  И  произносит:  -Бау-бақшада 
қияр өседі.(шалқан, кәді).  
2.  Тапсырма:  Посмотрите  на  задание  №1  .-  Назовите  овощи.  Слова  со 
звуком «Қ» обведите в кружок. 
3.  В  каком  слове  нет  звука  «Қ»  (пияз).  В  каких  словах  есть  звук  «Қ». 
Шалқанды сары түспен боя. Сары шалқан.  
4.  «Дәмі  қандай?»  -  ойын-жаттығу.  Сұрақтар:  Алмұрттың  дәмі  қандай, 
қышқыл  ма?  (кислая)  Түсіндіру:  Қышқыл-кислый  как  лимон,  слово  кислый 
можно  обозначить  секретным  знаком  в  виде  лимона.  Жүзім  қышқыл  ма?  Жоқ, 
жүзім тәтті. (Проведите стрелкой к слову-знаку тәтті.) Алма қышқыл ма? Жоқ, 
алма  тәтті.  Мұғалім  бұрыштың  муляжін  көрсетіп:  -Бұрыш  ащы  ма  тәтті  ме?-
Найдите «ащы бұрыш», «тәтті бұрыш». Балалар тапсырмаларды орындайды.  
5.  Мұғалім  сюжетті  сурет  көрсетіп  әңгімелеседі:  Мынау  бақша.  Ағашта 
жемістер  өседі.  Жемістер  тәтті.  Балалар  алма,  өрік,  жейді.  Күн  жылы.  Гүлдер, 
шөптер өседі. Көбелектер ұшады. 
6.  Тапсырма:  Теперь  вы  составьте  рассказ  по  картинке  (в  рабочих 
тетрадях). «Буынға бөл» ойын-жаттығу. Қарбыз, қызанақ, жапырақ, гүл сөздерін 
буынға  бөлу.  Артық  торды  сызып  таста.  -  Зачеркни  лишний  квадрат.  Мұғалім 
түсіндіреді:  -  Дети,  овощи  и  предметы  бывают  по  длине,  длинные  и  короткие 
(Ұзын-қысқа) -ұзын, -қысқа белгілерін түсіндіру. 
Посмотрите на задание: - Не ұзын, не қысқа? Балалардың жауабы:  (ұзын 
қарындаш,  ұзын  сәбіз,  қысқа  қарындаш,  қысқа  қияр).  Кроссворд  шешу  (жеміс, 
көкөністерді атап жазу) 
Қорытынды: Өзін-өзі бағалау. 
 
№ 8 сабақ. Тақырып: «Саяжайда». 
Мақсаты мен міндеттері: Тірек суреттерді, шартты белгілерді пайдаланып, 
балаларды  әңгіме  құрастыруға  дағдыландыру.  Сурет  бойынша  «Не 
сыйлаймыз?»  деген  сұраққа  жауап  бергізу.  Сөйлемде  сөздердің  орын  тәртібін 
сақтау. «Жейді» деген етістік пен сөйлем құрастырып, көкөністердің түсін бояп 
көрсету.  Сөздерді  буынға  бөлу  (2-3  буынды  сөздер).  «Ұшады»  деген  етістіктің 
шартты  белгісін  балалардың  естеріне  салып,  сурет  бойынша  толымды  сөйлем 
құрастыру (түстерін айту).  

 
120 
Сөздік жұмысы: қарбыз, анар, ағаш; Тәтті, жасыл қарбыз. Қышқыл, қызыл 
анар.  
Көрнекі  құралдар:  Шартты  белгілермен  жасалған  сызба-суреттер,  «Не 
жейді?»  деген  ойынның  құралы.  «Саяжайда»  деген  сюжетті  сурет,  жұмыс 
дәптері, түрлі түсті қарындаштар. 
Пайдаланатын  әдіс-тәсілдер:  «Түлкіге  не  сыйлаймыз?»,  .«Не  ұшты?» 
дидактикалық ойындары, әңгіме үлгісі. 
1.  Мұғалім  балаларға  түлкінің  суретін  көрсетіп,  оның  туған  күні  екенін 
айтады.  «Не  сыйлаймыз?»деп  сұрайды.  Балалардың  жауабы:  (қарбыз,  анар, 
ағаштың суретін). 
- Давайте, посмотрим на  «секретные знаки» и составим предложения. 
- Тәтті, жасыл қарбыз. 
- Қышқыл, қызыл анар. 
- «Что еще можно подарить, нарисуйте в квадратах»  
2.  Мұғалім:  «К  нам  пришли  гости»  Қандай  қонақтар?  Какие  гости  (қоян, 
мысық, аю, түлкі)  «Не жейді?» Что они будут есть? Қоян қызыл сәбіз жейді. т.б.   
– Сәбізді боя! 
3.  Мұғалім  Дымбілместің  атрибутын  (суретін)  көрсетіп:-Незнайка  учит 
казахские слова. Ему дали задание: Раздели слова на слоги (қы-за-нақ - 3 буын ) 
т.б.  Тапсырма:  -Найди  слова,  состоящих  из  2-х  слогов,  из3-х,  покажите 
стрелкой. 
4  .«Не  ұшты?»  ойын-жаттығу.  Мұғалім  «ұшты»  деген  етістіктің  шартты 
белгісін көрсетіп, «Кто или что может летать», придумайте предложение дейді. 
«Ұшақ  ұшады»,  «Көбелек  ұшады»,  «Сағат  ұшады  ма?»-  Часы  летают?  -«Жоқ, 
сағат  ұшпайды»деп  балалар  дәптер  бойынша  жауап  береді.  «Қуыршақ  ұшады 
ма?» - «Жоқ, қуыршақ ұшпайды» 
5. Сергіту сәті: «Тербеледі ағаштар...» мәтініне сәйкес қимылдар жасату. 
6.  Мұғалім  сюжетті  суретті  көрсетіп:  «Мы  составим  рассказ  о  том,  что 
растет  на  даче.  Дача  на  казахском  «саяжай».  На  даче  -  «саяжайда»,  растет  - 
«өседі», собирали - «жинады». Мұғалім үлгі беріп, әңгіме құрастырады. 
 «Мынау  саяжай.  Саяжайда  жемістер  өседі.  Көбелектер  ұшады.  Балалар 
алма, алмұрт жинады. Жемістер тәтті.» 
  А, теперь,  ребята,    вы  составьте  рассказ  по  своим  тетрадям.  Балалардың 
жауабы.  
7.Нарисуйте слова, которые вы отгадаете. 
-ма-ма,тәтті ...(алма) 
біз-біз, ектік...( сәбіз) 
топ-топ, сары...(картоп) 
-ді-ді, дәмді ...(кәді) 
-е-е, өседі...(шие). 
8.Мұғалім:-Кто  правильно  выполнил  задание,  без  ошибок  составлял 
предложение,  участвовал    в  рассказе  ,  подумайте,  какой  кружочек  поставите 
себе. А у кого есть ошибки не правильно, показал стрелками или разукрасил не 
правильно, поставьте себе синий кружок. 
 

 
121 
№ 9 сабақ. Тақырып: «Не? Қашан? Қандай?» 
Мақсаты  мен  міндеттері:  Сөздерді  байланыстыра  сөйлетіп,  балалардың 
сөздік  қорын  дамыту,  етістік,  сын  есім,  зат  есім  сөздерін  бекіту.  Жатыс  септік 
жалғауын  дұрыс  айтқызып,  күрделі  сөйлем  құрастыру.  Артикуляция 
жаттығутарын  жүргізіп,  балалардың  қазақ  тіліне  тән    дыбыстарды  анық,  таза 
айтқызу.  Есту,  көру  қабілеттерін  арттыру.  Өз-өзін  бақылау  және  өзі  істеген 
жұмыстарын бағалау. 
Сөздік жұмысы: Себетте, дөңгелек, қызыл, тәтті, сатып алды. 
Көрнекі  құралдар:  Себет,  жеміс,  көкөністердің  муляждары,  шартты 
белгілермен  сөйлем  құрастыруға  арналған  сызбалар,  түрлі-түсті  қарындаштар, 
үлестірмелі карточкалар, жұмыс дәптері. 
Пайдаланатын әдіс-тәсілдер: 
1. Мұғалім сабаққа 2 себет әкеледі:- Посмотрите, дети, в одну корзину мы 
соберем жемістер-фрукты, в другую көкөністер-овощи. 
Сұрақ-жауап:- Саша, себетте не бар? –Себетте алма бар. 
-Алма  қандай?    -  Алма  дөңгелек,  қызыл,  тәтті.  Тапсырма:  -Дорисуйте  в 
корзине  овощи  и  фрукты  и  назовите  «қазақша»  в  единственном  и 
множественном числах. 
2. «Оля не сатып алды?» ойын-жаттығуы. 
Мұғалім «сатып алды» етістігімен таныстырады (2-3 рет қайталау) . 
Мұғалім: Оля была в магазине и купила овощи , фрукты. Подумайте,  
- Оля не сатып алды? – Что купила Оля?  
Тапсырма:- Оля не сатып алды ?(суретін сал.) Балалардың жауабы (Оля қарбыз 
сатып алды. Алмұрт сатып алды.) 
3. Мұғалім тақтаға карточкалар мен сызбаларды іледі.  «Қандай?» - сұрақ. 
-Давайте,  дети,  расшифруем  это  предложение:  Үлкен  аю  жатыр.  Қатты 
кітап әдемі. Сары жастық жұмсақ. 
4. Сергіту сәті: Ойын «Балабақшада» (2-3 рет қайталау) 
 
 
- Алақай, қайда балақай: 
Кім балақай? 
Оля балақай 
- Оля қайда? 
- Оля балабақшада. 
5.  Мұғалім  балаларға  үлестірмелі  текшелер  таратады:  «Қызда,  балада  не 
бар?» деп сұрайды. Тақтада жұмыс: «Қызда екі қызанақ бар. Балада бес қауын 
бар.»  Тапсырма:  -  Посмотрите  в  тетради  на  4-ое  задание  и  составьте 
предложение,  правильно  проговаривая  окончание.  Оляда  тоғыз  сәбіз  бар. 
Сашада жеті алма бар  
6. Дыбыстарға арналған ойын-жаттығулар. 
- быз, -быз, жасыл қарбыз, 
- зім, -зім, тәтті жүзім. 
- ша, -ша, қызыл қызылша, 
- нақ,-нақ, дәмді қызанақ. 
6.  Өзін-өзі бақылау және бағалау.