Параграф 4. Ұшу аппараттарының радио және арнаулы жабдықтарын монтаждаушы, 6-разряд
256. Жұмыс сипаттамасы:
күрделі радиолокациялық және тану жүйелерін монтаждау;
байланыс және радио навигациялық жабдықтарды тексеру бойынша жетілдіру жұмыстарын орындау; оның ақаулықтарын анықтау және жою;
бақылау-өлшеу аспаптары мен қондырғылардың көмегімен радио навигациялы жабдықтарын тексеру және теңшеу;
жөнделген жоғары жиілікті кабельдердің қума және шағылысқан толқындардың толқындық кедергі - коэффициенттері аспаптарының көмегімен жүйелердің электр магниттік сыйымдылығын тексеру;
бортты есептеуіш жүйелердің блоктарын демонтаждау;
радио биіктік өлшегіштерін және ұшақтағы сөйлесу құрылғыларын тексеру бойынша жетілдіру жұмыстарды орындау;
радиолокациялық және тану жүйелерінің монтаждау және демонтаждау;
өлшеу аспаптарының көмегімен кабельдердің электр бұрауларын сылдырату;
техникалық құжаттаманы толтыру және рәсімдеу.
257. Білуге тиіс:
ұшақты сөйлесу құрылғыларының жетілдіру жұмыстарының технологиясы;
радиолокациялық жабдықтар мен тану жүйелерінің монтаждау жұмыстарының технологиясы;
электр бағандарының аэродромды қоректендіру көздерінің құрылғысы, қызмет принципі және пайдалану ережесі;
байланыс жабдықтарының және ұшақтағы сөйлесу құрылғыларының қызмет принципі және пайдалану ережесі;
радио байланыс және радионавигациялық жабдықтардың принципті тәсімі көлемінде, радиолокациялық жабдықтардың функционалдық тәсімі көлемінде қызмет принципі;
радио биіктігін өлшегіштерінің ұқсағыштарын пайдалану ережесі;
техникалық құжатты рәсімдеу ережесі;
сертификатталған бұйымдарға қойылатын талаптар, радиотехника мен электр техника негіздері.
258. Орта кәсіптік білімді талап етеді.
259. Жұмыс үлгілері:
1) жабдықтардың блоктары, толқынды тракттар, антенналар, жүйелердің таратып-бөлгіш қораптары – монтаждау;
2) ұқсатқыштар - монтаждау, сынау;
3) қараңғы қондыру жүйелерінің радиоаппаратурасы – ұшу аппараттарды монтаждау, бақылау-өлшеу аппараттары бойынша сынау, монтаждаудың анықталған ақауларын жою;
4) аспаптары бар радиостанциялар – тексеру;
5) аспаптары бар радио биіктікті өлшегіштер – тексеру.
Параграф 5. Ұшу аппараттарының радио және арнаулы жабдықтарын монтаждаушы, 7-разряд
260. Жұмыс сипаттамасы:
бортты есептеуіш машиналар мен радиотехникалық кешендерді монтаждау;
бақылау-өлшеу аспаптарының көмегімен радиолокациялық жабдықтарды және тану жүйелерін жетілдіру, анықталған ақауларды жою;
радиостанцияның жабдықтарын реттеу, арналарды теңшеу және оның эфирдегі жұмысын тексеру;
беруші градуирлеуді тексеру;
белгіленген жабдықтардың параметрлерін өлшеу;
арнаулы мақсаттағы радио жабдықтарды, ұшу зертханаларды, ретрансляторларды, ауа класстарын, штурман класстарын монтаждау;
РЭО жаңа жүйелерін орнату бойынша жетілдірулерді орындау;
арнаулы пульттерді пайдалана отырып, берілген бағдарлама бойынша электронды шағын процессорларлы блоктардың есте сақталатын құрылғыларын бағдарламалау;
кабельді желілер үшін күрделі плазалар, күрделі аспаптарға және әр түрлі жүйедегі станцияларға шаблондар жасау.
261. Білуге тиіс:
байланыс және навигациялы жабдықтардың жетілдіру және сынау жұмыстарының технологиясы;
радиотехникалық кешендер мен бортты есептеуіш машиналарды монтаждау технологиясы;
радионавигациялық жабдықтарды және тану жүйелерін тексеру әдістемес;
радиостанциялардың қабылдағыштары мен таратқыштарын теңшеу және олардың параметрлерін өлшеу ережесі;
радионавигациялық және радиолокациялық жабдықтардың ұшу аппараттарының басқа да жүйелерімен өзара әрекеттесу ережесі;
радионавигациялық және радиолокациялық жабдықтарды тексеруге арналған бақылау-өлшеу аппаратураларының міндеті және құрылғысы;
принципті тәсімдер көлемінде радиолокациялық жабдықтардың қызмет принципі;
әр түрлі микропроцессорлы кешендер базасында құрылғылардың жұмыс істеу принциптерінің негізі;
микропроцессорлық блоктарды бағдарламалау және есте сақтау құрылғыларында жазу тәсілдері;
микропроцессорлық блоктарды теңшеу әдістемесі және ЭЕМ персоналдық пайдалану жүйелері;
радиостанциялардың монтажды - фидерлік тәсімдері;
телемеханика жүйелерін теңшеу принципі.
262. Орта кәсіптік білімді талап етеді.
263. Жұмыс үлгілері:
1) орталық процессордың аспаптық платы – қызметін тексеру, адрестік шиналардың электрлік сигналдарын және шина деректерін тексеру;
2) аэрофототүсірілім жүйелері – сызба және монтажды тәсімдер бойынша монтаждау;
3) радиодатчиктердің жүйелері – токқа қосылу кезінде өңдеу;
4) ГАММА аппаратурасы базасында ақпараттарды жинау және өңдеу жүйесі;
5) «Қараңғы қондыру» типтегі станция – баптау, реттеу, теңшеу, радиолокациялық көздеулерді суықтай атып сынау, анықталған ақауларды жою, функциялауға тексеру.
Параграф 6. Ұшу аппараттарының радио және арнаулы жабдықтарын монтаждаушы, 8-разряд
264. Жұмыс сипаттамасы:
электронды аппаратура үлгілерін, блоктары мен аспаптарын, өлшеу жүйелерін кешенді баптау, пайдалануға тапсыру, микропроцессорлы техниканы және перифериялы жабдықталған дербес ЭЕМ қолдана отырып, ұшу аппараттарды басқару және радио жабдықтау;
ұшу аппараттарда бортты есептеуіш кешендерді, радио жабдықтардың жиынтықтарын жетілдіру, радиостанциялардың эксперименталды үлгілерін, арнаулы электронды аппаратураны, эскиздер және конструктордың нұсқауы бойынша күрделі блоктар мен аспаптарды монтаждау;
байланыстың талшықты оптикалық желілерінде ақауды іздеу және жою;
техникалық шарттарға сәйкес токпен лазерлік жабдықтарды өңдеу;
құрастырылатын аппаратурада конструктивтік, технологиялық және пайдалану кемшіліктерін диагностикалау және анықтау;
ұшу - сынау станцияларында және ауада күрделі радио жабдықтарды жетілдіру.
265. Білуге тиіс:
радионавигациялық және радиолокациялық жабдықтардың күрделі жүйелерін, тану жүйелерін жөндеудің, жетілдірудің және реттеудің технологиясы;
бақылау-өлшеу аппаратурасы мен ұқсатқыштарды сынау технологиясы;
құрастырылатын жабдықтардың барлық кешенін теңшеу, реттеу әдістері;
өлшеу жүйесін түзудің негізгі принциптері, микропроцессорлық техника мен дербес ЭЕМ пайдаланып, ұшу аппараттарды басқару және радио жабдықтау;
микропроцессорлық техника мен дербес ЭЕМ пайдаланатын блоктарды, аспаптарды және жүйелерді баптау және ақауларын іздеу бойынша объектімен жанасудың принципті құрылғысы;
бапталатын жабдықтарда пайдаланылатын бағдарламалаудың негізгі тілдері;
автоматтық басқарудың негізгі заңдары;
қорытынды тексерулер мен үлгі және полигон жағдайлары кезінде зауыт жағдайларында радио жабдықтардың кешенін сынау ережесі;
бортты есептеуіш кешендермен жұмыс істеу жөніндегі нұсқаулық.
266. Орта кәсіптік білімді талап етеді.
267. Жұмыс үлгілері:
1) электронды-радиолокациялық, тәжірибелі аппаратура (жетекші, бақылаушы) – техникалық шарттарға, нұсқауларға сәйкес параметрлерді теңшеу және толық жұмыстау және жұмыс істеу қабілеттілігін тексеру;
2) байланыстың талшықты-оптикалық желілері – монтаждау және жұмыс істеуін тексеру;
3) ұқсас сигнал ұқсатқыштары – кешенді тексеру және кешенді сигналдарды тіркеу жүйесінің актісі бойынша тапсыру;
4) жинау жүйесі және ақпаратты өңдеу – басып шығаратын құрылғыны теңшеу, тестерді айдамалау.
16. Тензорезисторларды монтаждаушы
Параграф 1. Тензорезисторларды монтаждаушы, 2-разряд
268. Жұмыс сипаттамасы:
тензорезисторларды монтаждау үшін сымдарды, бұрауларды, кабельдерді, клеммниктер мен ажыратқыштарды даярлау;
тензорезисторлардың шығарушы сымдарын екі, төрт қадалықты клеммниктерге дәнекерлеу;
клеммниктерді бекіту;
бөлшектерде, конструкцияларда және табиғи объектілерге жалғастырғыш кабельдерді төсеу;
тензорезисторлар бөлшектерінің бетін монтаждауға алдын ала даярлау (тазалау, жуу, майсыздандыру және тағы басқа);
нұсқаулық бойынша флюстарды даярлау;
сымдарды дәнекерлеумен жалғастыру.
269. Білуге тиіс:
сымдардың, кабельдердің, ажыратқыштардың, желімдердің, еріткіштердің, дәнекерлегіштердің маркалары;
бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану ережесі;
сымдарды дәнекерлеу технологиясы.
270. Жұмыс үлгілері:
1) динамометрлер, қысым датчиктері – тазалау, жуу, дымқылдан қорғағыш жағындыларды жағу;
2) жалғастырғыш кабельдер – профилактикалық жөндеу.
Параграф 2. Тензорезисторларды монтаждаушы, 3-разряд
271. Жұмыс сипаттамасы:
зертханалық жағдайда бір-екі компонентті өлшеу құрылғыларына және табиғи объектілердің жекелеген агрегаттарына тәсім бойынша монтаждау, жарық датчиктерін, босаңсыған датчиктерді жапсыру;
тензорезисторларды дәнекерлеумен монтаждау және күрделі емес өлшеу тәсімдерінен дәнекерін қопару;
термостаттарда немесе пештерде ысттықтай кептіру желімдерін қолдана отырып, динамометрлі және термоберік тензорезисторларды, алдын ала жағылған және термоөңделген лак қабатына тензорезисторларды жабыстыру;
тензорезисторларға ылғалға төзімді жағындыларды жағу;
тензорезисторларды тәсімдер бойынша қол жетімді жерлердегі объектілерге монтаждау.
272. Білуге тиіс:
тензорезисторлардың, жарық датчиктерінің, босаңсыған датчиктердің міндеті және жұмыс істеу принципі;
ақпаратты электрондық өлшегіштің жұмыс істеу принциптері;
айнымалы және тұрақты токтардың электр техникасының негіздері;
электрлік шамалар туралы негізгі мәліметтер;
бөлшектерді, аспаптарды орнату ережесі және оларды жалпы тәсімге қосудың жүйелілігі;
датчиктердің зақымдануын айқындау тәсілдері;
қолданылатын ток өткізгіш және оқшаулағыш материалдардың технологиялық және электрлік қасиеті;
кестелерді түзе отырып, деформацияның шамасын жазу және өлшеу тәртібі;
пайдаланылатын монтаждау құралдарын, құрылғыларын, бақылау-өлшеу аспаптарын қолдану міндеті және шарттары.
273. Жұмыс үлгілері:
1) қысым датчиктері – тензорезисторларды жабыстыру және монтаждау;
2) тіксызықты контурлардың бөлшектері – дірілді стендте сынауға арналған тензорезисторларды монтаждау;
3) ұшу аппараттар қанаттарының панельдері – зертханалық жағдайда тензорезисторларды жабыстыру және монтаждау;
4) тензорезисторлар – бір компоненті өлшеу құрылғыларында жабыстыру және монтаждау.
Параграф 3. Тензорезисторларды монтаждаушы, 4-разряд
274. Жұмыс сипаттамасы:
үш компонентті өлшегіш құрылғыларда тәсімдер бойынша тензорезисторларды монтаждау және жабыстыру;
тәсімдердің дәнекерін қопару, аспаптарды, тораптарды немесе тәсім бөліктерін одан әрі реттей отырып ауыстыру;
өлшеудің көп нүктелі жүйесі кезінде коммуникациялық құрылғыларды монтаждау;
алаң шарттарында тензорезисторларды және жарық әрі босаңсу датчиктерін, үлгі және табиғи объектілерде қылдың 1 мм артық ілеспе қадамымен көп қылды датчиктерді монтаждау және жабыстыру;
кернеу диаграммасын түсіру және серпімділік модулін айқындау;
өлшегіш блоктарды қорытынды сынау;
табиғи объектілерді статикалық, динамикалық және климатикалық сынауларға дайындау.
275. Білуге тиіс:
тензорезисторлардың негізгі өлшегіш сипаттамалар;
тензометрлік, өлшеу және жазу аппаратурасын монтаждау тәсімдері,
құрылғысы және жұмыс істеу принципі;
амплитуданы және діріл жиілігін өлшеу тәсілі;
сымдарды дайындауға, төсеуге қойылатын техникалық талаптар және тензометрлік әрі жазу аппаратурасын монтаждау;
монтаждау тәсімдерін түзу принциптері;
сыналатын бұйымдардың жұмыс істеу шарттары.
276. Жұмыс үлгілері:
1) қуатты балкалар – тензорезисторларды монтаждау;
2) қанаттар, фюзеляждар – тәсім бойынша тензорезисторларды жабыстыру және монтаждау;
3) ток түсіру құрылғылары – монтаждау.
Параграф 4. Тензорезисторларды монтаждаушы, 5-разряд
277. Жұмыс сипаттамасы:
монтаждау аймағын сырттай бақылау үшін қосымша құралдарды қолдана отырып, табиғи объектілерде қол жетуі қиын жерлерде тензорезисторларды (тензодатчиктер) шағын габаритті құрылғыларға монтаждау;
көп компоненті прецизиялы динамометрлік құрылғылардың берік бөренелеріне тензорезисторларды, әр түрлі температуралық режим кезінде статикалық және динамикалық сынауларды жүргізу үшін әр түрлі типті сым тензорезисторларды жабыстыру;
өлшеу тәсімдерінде тәсімдерінде ақауларды анықтау және жою;
«Беріктік», «Ресурс» «Бимс», СИД және ЦВС типтік автоматты өлшеу жүйелерінің көмегімен авиациялық техниканың тәжірибелі бұйымдарында деформацияны және температура өрістерін көп нүктелі өлшеуге арналған тәсімдерін монтаждау.
278. Білуге тиіс:
тиісті қолданылатын аппаратура үшін монтаждау тәсімдерін таңдау шарттары мен ережесі;
тензорезисторлардың қолданылатын типтердің сипаттамасын айқындау тәсілдері:
монтаждау тәсілі мен сапасының өлшеудің дәлдігі мен сенімділігіне әсері;
динамометрлік құрылғылар үшін конструкциялардың жекелеген элементтерінің жұмысы туралы негізгі мәліметтер.
279. Жұмыс үлгілері:
1) тензорезисторлар – цифрлық көпірлердің көмегімен топтық теңгеру;
2) тензорезисторлар – көп компоненті прецизиялы динамометрлік құрылғылардың элементтеріне жабыстыру және монтаждау.
Параграф 5. Тензорезисторларды монтаждаушы, 6-разряд
280. Жұмыс сипаттамасы:
арнаулы тензодатчиктер мен аппаратуралардың көмегімен жарықтардың таралу жылдамдығын айқындау және өлшеу үшін авиациялық техниканың тәжірибелі және сирек кездесетін бұйымдарына тәсімдерді монтаждау;
арнаулы шағын клеммниктер мен ажыратқыштарды пайдалана отырып өлшегіш тәсімдерді, әр түрі термокомпенсациясы бар тәсімдерді монтаждау;
массалық өлшеуге арналған тәсімдерді теңгеру;
өлшегіш тәсімдерге шағын базалы тензорезисторларды, бір негіздегі шағын өлшегіш көпірлерді жабыстыру және монтаждау.
281. Білуге тиіс:
конструкция элементтерінің және көп компонентті динамометрлік құрылғылардың құрылғысы және қызмет принципі;
автоматты өлшеу жүйесіне кіретін аспаптардың міндеті;
тензорезисторларды жасау және монтаждау үшін қолданылатын материалдардың қасиеті және оларға қойылатын талаптар;
температура әсерінің монтаждау шарттарына айқындау ережесі, термокомпенсация тәсілдері;
қолданылатын барлық датчиктердің сипаттамасын айқындау әдістемесі.
282. Жұмыс үлгілері:
1) жарық датчиктері – жабыстыру және монтаждау;
2) тензорезисторлар – термокомпенсациямен тәсімдер бойынша жабыстыру;
3) шағын базалық және шағын көпірлердің тензорезисторлары – күрделі және тәжірибелі бұйымдарын жабыстыру және монтаждау.
17. Ұшу аппараттарының электр жабдықтарын
монтаждаушы
Параграф 1. Ұшу аппараттарының электр жабдықтарын
монтаждаушы, 2-разряд
283. Жұмыс сипаттамасы:
ұшу аппаратуралардың күрделі емес электр жабдықтарын монтаждау және демонтаждау;
жоғары жиілікті кабельдер мен қуатты сымдарды жасау кезінде дайындық жұмыстарын орындау: электр бұрауларды дайындау, таңбалау, жапқыштарды орнату, тазалау, оқшаулау, жуу, ұштардың шеттерін бітеу және тағы басқа;
электр сымдардың барлық маркасын қимасын өлшеу және айқындау, штепсельдік ажыратқыштарды электр агрегаттарына қосу, оларды контрлау және пломбылау;
термотөзімді электр сымдардан жасалған электр бұрауларды төсеу және бекіту, аккумуляторларды монтаждауға қол жетімді жерлерге орнату және бекіту;
жоғары білікті ұшу аппараттар электр жабдықтарын монтаждаушының басшылығымен фидерлі тәсімдерді сылдырату және оқшаулардың кедергілерін тексеруге қатысу.
284. Білуге тиіс:
монтаждау және демонтаждау жұмыстардың технологиясы және күрделі емес электр жабдықтарын монтаждауға, демонтаждауға қойылатын техникалық талаптар;
сымдардың маркалары және қималары, олардың номенклатурасы, механикалық және физикалық қасиеттері;
монтаждау тәсімі бойынша шығарылатын бұрауларды жазу және байлау тәсілдері;
стандартты электр өлшегіш аспаптардың міндеті және пайдалану ережесі;
электр техника және материалтану негіздер;
қарапайым монтажды және жартылай монтажды электр тәсімдер және олармен жұмыс істеу ережесі.
285. Жұмыс үлгілері:
1) электр бұраулар және кабельдер – төсеу және бекіту, кесу және ұштарын тазалау;
2) клемма қалыптары – ауыстыру;
3) контакторлар, сигнал беру лампалары, жарық бергіш патрондар, реостаттар – орнату және бекіту;
4) автоматика өораптары, май радиаторларының қалқалағышы, триммерлер, басқару рульдері – электр агрегаттар мен электр бұрауларды демонтаждау;
5) БАНО, АНО оттары, электр жабдықтарын бекіту тұғырықтары, жеке және жалпы жарықтандырудың қалқаншалары – орнату және бекіту;
6) ШР типтік ажырағыштар – құрастыру және бөлшектеу, ажырату және өшіру;
7) электр жетектер – кабинаның ашық учаскелерінде және ұшақтың техникалық отсектерінде демонтаждау.
Параграф 2. Ұшу аппараттарының электр жабдықтарын
монтаждаушы, 3-разряд
286. Жұмыс сипаттамасы:
күрделілігі орташа электр жабдықтарын монтаждау;
ұштаманы бітеп және штепсельді ажыратқыштарды дәнекерлеп күрделілігі орташа электр бұрауларды жасау;
5-6 өлшемі бар электр бұраулардың электр монтажды тәсімдері бойынша жасау;
нормаларға және электр монтаждау тәсімдеріне сәйкес электр бұрауларды бөлшектеу және қосу;
кабельдер мен бұрауларды орталық таратқыш құрылғыларға, аспаптарға және электр агрегаттарға төсеу;
күрделілігі орташа электрлік бұрауларды дайындау;
электр өткізгіштерді, электр бұрауларды, жалғастырғыштарды таңбалау, жиектеу;
жер үстіндегі жабдықтар үшін ажыратқыштарға электр бұрауларды дәнекерлеу;
сымдарды ажыратқыштарға, контакторларға, сигнал беру және жарықтандырғыш аппаратураларға дәнекерлеу;
күрделілігі орташа электр бұрауларды демонтаждау;
электрмен өлшеу аспаптардың көмегімен ұшу аппараттарының қосу және мұздатуға қарсы жүйелерінің электр өткізгіштерінің жағдайын айқындау.
287. Білуге тиіс:
герметикаланған отсектерде электр жабдықтарды монтаждау және демонтаждау технологиясы, аталған жұмысты орындауға қойылатын техникалық шарттар;
электр өткізгіштерін оқшаулау кедергілерін тексеру ережесі;
қарапайым өлшегіш және монтаждау аспаптарының құрылғысы және қызмет принципі;
металл коррозиясының процессі, оның пайда болу себептері және сақтандыру тәсілдері;
аэродромды қоректендіру көздерін пайдалану ережесі;
құрастырылатын электр жабдықтарын жетілдіру жөнінде қолданыстағы нормативтік құжаттар;
сызбаларды және электр жүйелерін сызу ережесі;
электр техника және материалтану негіздері.
288. Жұмыс үлгілері:
1) электр желілерді қорғау автоматтары – түйістіру;
2) автоматика қораптары – монтаждау;
З) қуатты және басқарушы реле – монтаждау және қосу;
4) кабиналарды ішкі жарықтандыру фаралары – монтаждау және қосу; 5) қуатты қондырғылардың электр бұраулары – демонтаждау;
6) электр бұраулар – этажеркаларға салу, ернелеу, бекіту;
7) кабина және шыныларды қыздыру электр жабдықтары – монтаждау және сымдарды төсеу.
Параграф 3. Ұшу аппараттарының электр жабдықтарын
монтаждаушы, 4-разряд
289. Жұмыс сипаттамасы:
жартылай монтаждау тәсімі бойынша электр аспаптар мен электр агрегаттарды аспаптық тақтаға, пульттерге, ажыратқыш қораптар мен қалқаншаларға монтаждау;
эталондар, электр монтаждау тәсімдері және сызбалар бойынша сегізден артық ажыратқыштары бар көп әр түрлі диаметрлі және маркалы электр өткізгіштерден күрделілігі орташа электр бұрауларды жасау;
күрделі электр монтаждау тәсімі бойынша таңбалауды жасау;
электр жетектерді арнаулы және күміс дәнекерлермен, қуатты электр өткізгіштердің ұштарын дәнекерлеу;
штепсельдік ажыратқыштарды дәнекерлеу және бітеу;
экрандалған және өрілген электр өткізгіштерін бөлшектеу және дәнекерлеуге дайындау;
бұрауларды электр беріктікке өлшеу;
электр өткізгіштерді шағын габаритті штепсельдік ажыратқыштарға бітеу және оларды ұшу аппараттардағы ыңғайсыз жерлерге дәнекерлеу;
бұйымның қуатты конструкциялары арқылы магистраль тас жолын төсеу;
монтаждық жүйелердің және электрлік аспаптардың дұрыстығын тексеру, сондай-ақ электр өткізгіштердің оқшаулау кедергілерін тексеру; жартылай монтажды және фидерлік жүйелерге сәйкес құрастырылған жүйелерді сылдырату.
290. Білуге тиіс:
құрастырылатын электр жабдықтарының конструкциясы, міндеті және қызметін тексеру ережесі, оның монтаждауға және қоректендіру көздеріне әрі басқару жүйесіне қойылатын техникалық шарттар;
электр жабдықтар агрегаттарының ақауларын жою тәсілдері;
электрлік оқшаулауды қорғау жүйесі;
электр жабдықтарының принципті, жартылай монтажды және монтажды тәсімдері;
тұрақты және айнымалы токтардың аэродромды көздерінің, фарларды реттеуге арналған ұқсатқыштардың құрылғысы, қызмет принципі;
электр техника, материалтану негіздері;
шақтамалар мен қондырмалардың жүйесі.
291. Жұмыс үлгілері:
1) ұшу аппараттарының генераторлары – монтаждау;
2) гермоқосулар, гермоөткізгіштер – дәнекерлеу;
3) антенналардың бағытталу диаграммалары – тексеру;
4) отын өлшегіш кабельдер – принципті және жартылай тәсімдер бойынша монтаждау;
5) қозғалтқыштың жер үсті және бортты қоректендіру көздерінен автоматты қосу қораптары – демонтаждау;
6) өрт сөндіру құрылғыларының, сигнал беру және қыздыру жүйелері – электр монтаждау және қоректендіру көздеріне қосу;
7) жүктерді лақтыру жүйелері – электр монтаждау және қоректендіру көздеріне қосу;
8) орталық, таратып-бөлгіш тұрақты және айнымалы токтардың энергетикасының құрылғысы – демонтаждау;
9) шассиді көтеру және тежегіш электр агрегаттары, жарақтандыру жүйелерінің электр агрегаттары – электромонтаж және қоректендіру көздеріне қосу;
10) электр қалқаншалар – монтаждау.
Параграф 4. Ұшу аппараттарының электр жабдықтарын
монтаждаушы, 5-разряд
292. Жұмыс сипаттамасы:
ұшу аппараттарының күрделі электр жабдықтарын күрделі монтаждау және принципті тәсімдер мен сызбалар бойынша монтаждау;
қозғалып тұрған механизмдер арасындағы күрделі трасса бойынша электр бұрауларды, электр өткізгіштер мен шлангтарды төсеу;
аэрофототүсіру, геологиялық барлау және ауыл шаруашылық жұмыстарын жүргізу үшін сызбалар мен электр монтаждау тәсімдері бойынша арнаулы мақсаттағы сериялы электр жабдықтарды монтаждау;
күрделілігі орташа құрастырылған жүйелерді (жарықтандыру, мұздауға қарсы және тағы басқа жүйелер) реттеу және жұмыс істеу қабілеттілігіне тексеру;
аралық кедергілерді өлшеу;
ұшу аппараттарының корпустарына қатысты электр өткізгіштердің оқшаулаудың кедергілерін тексеру;
қуатты электр энергиясын тұтынушыларды қосу және электрмен басқаруды стабилизатормен, жапқыштармен, рульдермен жұмыстау.
293. Білуге тиіс:
электрлік машиналар мен жартылай өткізгіш аспаптарының жұмыс істеу принципі;
күрделі электр жабдықтардың техникалық талаптары және монтаждау шарттары, оның құрылғысы және жұмыс істеу принципі;
негізгі техникалық параметрлердің нормалары және құрастырылатын электр жабдықтарды ток астында тексеру және жетілдіру әдістемесі;
электрлік тізбектерді тексеруге арналған ұқсатқыштардың құрылғысы, міндеті, қызмет принципі және қолдану ережесі;
ұшу аппараттарының сериялары бойынша электр жабдықтардың айырмасы;
электр жабдықтардағы ақаулардың пайда болу себептері, оларды айқындау ережесі және жою әдістемесі;
тұрақты және айнымалы токтардың аэродромды көздерінің қызмет принципі және құрылғысы;
сымдарды оқшаулау кедергілерін тексеру ережесі;
құрастырылған электр жабдықтарын жетілдіру жөніндегі нормативтік құжаттар;
қолданылатын электрлік машиналардың құрылғысы мен қызмет принциптері;
орындалатын жұмыс көлемінде электр техника, материалтану негіздері.
294. Жұмыс үлгілері:
1) отын жүйесінің автоматикасы – электрлік бөлікті монтаждау және қоректендіру көздеріне қосу;
2) сериялық бұйымдардың автопилоттары – электрлік бөлікті монтаждау және қоректендіру көздеріне қосу;
3) электр қозғалтқыштардың коллекторлары, аккумуляторлық отсектердің электр бұраулары – жөндеу;
4) импульсті маяктар – жетілдіру, тексеру және блоктарды реттеу;
5) навигациялық оттар, әскери оттар, жалтылдаған маяктар – токқа қосылған кезде тексеру;
6) іске қосу жүйелерінің жабдықтары – монтаждау;
7) жарықтандыру және сигнал беру жүйелері - токқа қосылған кезде жетілдіру;
8) бортты желілердің аэродромды көздерден қоректену жүйелері – электрлік жүйелерді монтаждау;
9) ұшу аппараттарының сериялық типтерінің өртке сөндіру және мұздауға қарсы жүйелері – жұмыстарды баптау, тексеру, реттеу;
10) жүктерді лақтыру жүйелері – баптау және жұмыс істеу қабілеттілігін тексеру;
11) ауыр ұшу аппараттарының шассилерін жинау және шығару тәсімі – жұмыс істеу қабілеттілігін тексеру және баптауға қатысу;
12) кабиналардың іштен жарықтандыру фаралары – монтаждау және қосу;
13) кабиналар мен шыныларды қыздыратын электр жабдықтар – монтаждау және электр өткізгіштерді төсеу;
14) отын жүйесінің электр бұраулары – монтаждау.
Параграф 5. Ұшу аппараттарының электр жабдықтарын
монтаждаушы, 6-разряд
295. Жұмыс сипаттамасы:
қол жетуі қиын жерлерде орналасқан орталық бөліп - таратқыш құрылғыларға, аспаптарға, электр агрегаттарға кабельдер мен электр бұрауларды монтаждау;
күрделі электр жабдықтардың демонтаждау жұмыстарын орындау;
ток астында реттеу әрі жұмыстау және ұшу аппараттарының электр жабдықтарының күрделі жүйелерін жұмыс істеу қабілетіне тексеру, анықталған ақауларды жою;
өндірістік бюллетень бойынша күрделі монтаждау жұмыстарын орындау;
электр жабдықтарды жоғары температура және агрессиялы орта аймақтарында монтаждау;
айнымалы және тұрақты токтардың электр энергияларын таратып - бөлу фидерлерін жұмыстау, айнымалы тоқтың екі генератордан қос фазалығын, ротор қадамын көрсеткіштерді және тағы басқа реттеу;
электр жабдықтарын жетілдірумен және реттеумен байланысты орындау;
арнаулы ұқсатқыштардың және қондырғылардың көмегімен ұшу аппараттарда құрастырылған электр жүйелерін тексеру.
296. Білуге тиіс:
ұшу аппараттарының күрделі электр жабдықтарын толық жұмыстауға және реттеуге қойылатын техникалық шарттар;
сызбалар мен электрмен монтаждау тәсімдерінің ережесі;
электр жабдықтарын жетілдіру және тексеру кезде қолданылатын электр жабдықтары мен ұқсатқыштарды пайдаланудың нұсқаулығы және ережесі, жұмыс істеу принципі;
монтаждау үшін қолданылатын бөлшектердің, материалдардың электр жабдықтардың техникалық жағдайын және монтаждау үшін олардың жарамдылық дәрежесін айқындау тәсілдері;
электр жабдықтарды тексеру және сынау үшін арнаулы қондырғылар мен стентдердің конструкциясы және пайдалану ережесі;
электр техника негіздері;
қолданылатын жартылай өткізгіш аспаптар мен электрлік машиналардың құрылғысы және қызмет принципі.
297. Орта кәсіптік білімді талап етеді.
298. Жұмыс үлгілері:
1) отын жүйелерінің автоматикасы – толық жұмыстау, токта реттеу және жұмыс істеу қабілетін тексеру;
2) сериялық ұшу аппараттарының автопилоттары және авто штурмандары – толық жұмыстау, реттеу және жұмыс істеу қабілетін тексеру 3) дистанциялық басқару пульттері - толық жұмыстау, токта реттеу және жұмыс істеу қабілетін тексеру;
4) кернеуді реттеу – жұмысты тексеру және реттеу;
5) жер үсті көздерінен қозғалтқыштарды іске қосу жүйесі – жетілдіру;
6) ауыр ұшу аппараттарының шассилерін жөндеу және шығару жүйелері – баптау, реттеу және жұмыс істеу қабілетін тексеру.
Параграф 6. Ұшу аппараттарының электр жабдықтарын
монтаждаушы, 7-разряд
299. Жұмыс сипаттамасы:
ұшу аппараттарының барлық электр жабдықтарын реттеу, токта жұмыстау және жұмыс істеу қабілетін тексеру, анықталған ақауларды жою;
тәжірибелі, эксперименталды және аэродинамикалық ұшу аппараттарына күрделі және сирек кездесетін жабдықтарды монтаждау және реттеу;
барлық бақылау-өлшеу аппаратураларын, ұқсатқыштарды және электр қондырғыларды баптау, реттеу және монтаждау кезінде пайдалану.
300. Білуге тиіс:
ұшу аппараттарының барлық электр жабдықтарын толық жұмыстауға, реттеуге және істеп тұрған жағдайда өтінім берушіге тапсыруға қойылатын техникалық шарттар;
құрастырылатын және реттелетін электр жабдықтарының конструктивтік ерекшеліктері;
әр түрлі типті ұшу аппараттарының электр жабдықтарын пайдалану және жөндеу ерекшеліктері;
әр түрлі типті электр жабдықтарын реттеу және баптау әдістері;
электр жабдықтарын монтаждау ақауларын анықтау және жою тәсілдері;
ұшу аппараттарының конструкциясының жұмыс істеу жағдайына және электр жабдықтарын монтаждауға әсері;
қолданылатын жартылай өткізгішті аспаптардың, құрастырылатын электрлік машиналардың, есептеуіш машиналар мен автоматиканың құрылғысы және қызмет принципі;
электр техника негіздері.
301. Орта кәсіптік білімді талап етеді.
302. Жұмыс үлгілері:
1) тәжірибелі конструкциялардың отын жүйелерінің автоматикасы – толық жұмыстау және токта реттеу;
2) тәжірибелі және сирек кездесетін ұшу аппараттарының автопилоттары мен автоштурмандары – тексеру, толық жұмыстау және реттеу;
3) флюгирлеу жүйелері, жүктерді лақтыру жүйелері – токта реттеу, жетілдіру.
18. Лазерлік голографиялық қондырғылардың
операторы
Параграф 1. Лазерлік голографиялық қондырғылардың
операторы, 4-разряд
303. Жұмыс сипаттамасы:
электронды аппаратураны (дыбыс генераторлары, осциллографтар, электр оптикалық модуляторлар және тағы басқа) қолдана отырып, лазерлік голографиялық қондырғыларда ұшу аппараттарының қарапайым және күрделілігі орташа бөлшектер мен тораптарды қорытынды және үлгілік сынау;
бір әдіспен голограммаларды алу;
оптикалық кванттық генераторды іске қосу;
голографиялық үстелде ұшу аппараттарының сыналатын бөлшектері мен тораптарын монтаждауға дайындау, монтаждау және демонтаждау;
лазерлік голографиялық қондырғыларды және бақылау-өлшеу аспаптарын жұмысқа дайындау.
304. Білуге тиіс:
лазерлік голографиялық қондырғылардың және қолданылатын бақылау-өлшеу аппаратурасының құрылғысы, жұмыс істеу принципі және пайдалану ережесі;
электр жабдықтардың, автоматика мен сигнал берудің электрлік тәсімдері;
фотоаппараттардың құрылғысы және пайдалану ережесі;
қарапайым және күрделілігі орташа бөлшектер мен тораптардың техникалық шарттары және сынақтар жүргізуге арналған нұсқаулықтар;
ұшу аппараттарының сыналатын бөлшектері мен тораптарын монтаждау және демонтаждау ережесі;
голограммаларды жазу әдісі туралы негізгі мәліметтер (нақты уақыттың орталау, строб - голография және тағы басқа әдістер) және оларды өңдеу әдістері.
Параграф 2. Лазерлік голографиялық қондырғылардың
операторы, 5-разряд
305. Жұмыс сипаттамасы:
лазерлік голографиялық қондырғыларда ұшу аппараттарының күрделі бөлшектері мен тораптарын қорытынды және үлгілік сынау;
оптикалық кванттық элементтердің қондырғыларын сәулелендірудің параметрлерін өлшеу және реттеу;
қондырғылардың оптикалық элементтерін монтаждау және түзету;
оптикалық кванттық генераторлардың түзету;
голограммаларды жазудың режимдерін айқындау және таңдау;
голограммаларды әр түрлі әдістермен жазу;
аспаптар көрсеткішін сынақтар нәтижесінің журналына жазу.
306. Білуге тиіс:
оптикалық кванттық генератордың және электр оптикалық жапқыштардың құрылғысы;
ұшу аппараттарының күрделі бөлшектері мен тораптарын сынауға қойылатын техникалық шарттар мен нұсқаулықтар;
голографиялық, физикалық және геометриялық оптикалардың, кванттық электрониканың, фотометрияның негіздері;
газ және қатты дене лазері жұмысының ерекшеліктері;
өлшеу аспаптарының техникалық сипаттамасы және реттеу тәсілдері;
голограммаларды жазудың негізгі әдістері және оларды алуға қажетті шарттар;
пайдаланылатын фото материалдардың сипаттамаларын айқындау тәсілдері.
Параграф 3. Лазерлік голографиялық қондырғылардың
операторы, 6-разряд
307. Жұмыс сипаттамасы:
лазерлік голографиялық қондырғыларда күрделі бөлшектер мен тораптарды қорытынды сынау;
голограммаларды жазудың қажетті тәсімін таңдау, монтаждау және түзету;
оптикалық кванттық генератордың разрядты түтіктерін, резонатор айналарын және электр оптикалық жапқыштарды түзету;
үздіксіз және импульсті лазерлерге қызмет көрсету;
голограммаларды әр түрлі әдістермен жазу кезінде қолданылатын лазерлік голографиялық қондырғылардың, оптикалық кванттық генераторлардың, электронды аппаратуралардың жұмысындағы ақаулар мен кемшіліктерді анықтау және жою.
308. Білуге тиіс:
монтаждаудың конструкциясы, технологиясы, қызмет көрсетілетін жабдықтарды теңшеу және жетілдіру;
бақылау - сынау аппаратураларының түрлері;
ұшу аппараттарының күрделі бөлшектері мен тораптарына сынақ жүргізудің техникалық шарттары және нұсқаулығы;
лазерлік голографиялық қондырғылардың жұмысындағы ақаудың түрлері және оларды жоюдың тәсілдері;
лазерлік технологиялардың негіздері.
19. Құбыр қысатын станоктардың операторы
Параграф 1. Құбыр қысатын станоктардың операторы, 4-разряд
309. Жұмыс сипаттамасы:
500° С температураға дейін қысатын матрицаны электрмен қыздырып, төмен және орташа қысымда жұмыс істейтін ұшу аппараттарының ауа, гидравликалық және отын жүйелері құбырларының шеттерін қысу процесін басқару пультінен жүргізу;
станоктарды өңдеудің берілген өлшемдеріне теңшеу, жұмыс процесінде олардың жекелеген тораптары мен механизмдерін баптау;
қолданылатын құралдың техникалық жағдайын, майлау және салқындату жүйелерін қадағалау;
ұшу аппараттар бұйымдарының қысылған бөлігінің ішкі бетінің тазалығын тексеру;
құбырлардың өлшемдердің дұрыстығын бақылау-өлшеу құралдарымен тексеріп, түзету;
қызмет көрсетілетін жабдықтарды теңшеу және баптау.
310. Білуге тиіс:
қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылғысы және жұмыс істеу принципі;
бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының міндеті және қолдану ережесі;
бұйымды қысу және түзету процесінің технологиясы және техникалық шарттар;
қолданылатын материалдардың маркалары және негізгі қасиеттері;
қызмет көрсетілетін жабдықтарды өңдеу режимдері, теңшеу және баптау тәсілдері;
қысу ақауларынң негізгі түрлері.
Параграф 2. Құбыр қысатын станоктардың операторы, 5-разряд
311. Жұмыс сипаттамасы:
500° С температурадан артық қысатын матрицаны электрмен қыздырып, әр түрлі құбыр қысатын станоктарда жоғары қысымда жұмыс істейтін ұшу аппараттарының құбырларының шеттерін, басқару тартымдарын қысу және шөгу (жуандату) процесін басқару пультінен жүргізу;
режимдердің оңтайлы параметрлерін іріктей отырып, әр түрлі диаметрлі және ұзындықты құбырларды қысу және шөктіру;
құбырларды және басқару тартымдарын калибрлеу, одан кейін бақылау-өлшеу құралдарымен олардың өлшемін тексеру;
ұшу аппараттар бұйымдарының қысылған бөлігі қабырғаларының қалыңдығын бақылау;
ұшу аппараттары бұйымдарын қысуда және шөктіруде ақауларды анықтау және жою;
құбыр қысатын станоктарды баптау.
312. Білуге тиіс:
құбыр қысатын станоктар жұмыстарының кинематикалық, гидравликалық және электрлік тәсімдері;
металдарды қысу технологиясы; материалдардың кедергілері; шақтамалар мен қондырмалар;
ұшу аппараттарының бөлшектерін қысуда және шөктіруде ақауларды анықтау, жою және ескерту тәсілдері;
құбыр қысатын станоктарды баптау ережесі мен тәсілдері;
өңдеудің оңтайлы ережелері.
Достарыңызбен бөлісу: |