Мысал 4.2. Үш қабатты үйде сатылы дәлiз жалғыз жалпы лампочкамен жарықтандырылады. Әр бiр этажда : S1, S2, S3 ажыратып қосқыштар бар. Қалғандарына тәуелсiз, кез-келген ажыратып қосқыжпен ажыратып қосу құрылғысын жобалау.
Айталық А, В және С – құрылғының логикалық бөлiмнiң кiрiсiндегi сигналдар (Ажыратып қосқыштың тұйықталған жанаспасына логикалық 0 деңгейi сәйкес,ал тұйықталмағанға – логикалық 1 деңгейi), F - құрылғының логикалық бөлiмнiң шығысындағы сигнал (F=0, лампа жанып тұрғанда). Осы айнымалыларды бiрiктiретiн ақиқат кестесiн толтырамыз (сур.4.2,а). Шығыс функциясын ЖДҚФ-да жазып және оны қарпайым түрлендiру жасау арқылы минимизация жасауға тырысамыз:
Сур. 4.2
Құрылғының логикалық бөлiмi (сур.4.2,б) DD1 (К155ЛП5) микросұлбасымен жүргiзiледi. Бұл микросұлба корпусында төрт “Ерекше НЕМЕСЕ ” элементi орналастырылған.
Мысалы 4.3. Бір период үшін уақыттық диаграммасы 4.3 а. сур. көрсетілген F сигналын формаға келтіру.
Шығысында A, B, C, D сигналдары тұзілетін екілік-ондық санауыш және шығысындағы жиілігі 1 кГц (t=1 мс) импульс генераторын қолданамыз (сур.4.3,а). Онда есебіміз функционалдық сұлбада сұрақ белгісімен көрсетілген, құрылғының комбинационды бөлігін жобалауға әкеледі (сур. 4.3,б).
Әр бір Т период кезінде екілік- ондық санауыш, әрқайсысына төртразрядты екілік код сигналдары A, B, C, D сәйкес келетін 10 жағдайд өтеді (нөлден бастап тоғызға дейін) (сур.4.3,г).
Сур. 4.3
Жалпы жағдайда төрт айнымалының логикалық функциясы, кіріс айнымалыларының 16 теріміне анықталған. Берілген мысалда 10 ғана қолданылады. Бульдік функцияны минимизациялау кезінде ол бұл терімдерде өз қалауы бойынша анықталуы мүмкін (сур.4.3,в). Бірлік бойынша блокты ұйымдастыра отырып (бұл жағдай үшін блоктар Карно картасында белгіленген), 4.4 сур. көрсетілген іске асыру варианты сәйкес келетін, логикалық функция үшін теңдікті мына түрде жаза аламыз.
Сурет.4.4
Бақылау тасырмасы
1. Кіріс сигналының 16 терімінде сіздің туған жылыңыздың екілік-ондық кодымен анықталған төрт айнымалылы бульдік функцияны жүзеге асыратын сандық құрылғыны жобалаңыз.
2. Ақиқат кестесі 7АВСН санына сәйкес келетін, төрткірісті сандық құрылғыны анықтаңыз.
3. Карно картасында берілген логикалық функцияны жүзеге асырыңыз.
4. Логикалық функцияны жүзеге асырыңыз
6. Бульдік функциясы 1996 санының екілік-ондық кодына сай келетін, К1564 серияның логикалық элементінде құрылғыны орындаңыз.
7. Ақиқат кестесі 01ABCDEFH оналтылылық санының еілік кодына сай келетін, К153 сериялы микросұлбаның логикалық элементінде бес кірісті құрылғыны жүзеге асырыңыз.
4-дәріс.
Тақырыбы. Дешифраторлар және мультиплексорлар.
Дәріс сабағының құрылымы:
Дешифратордың анықтамасы.
Шифратордың айырмашылығы неде?
Мультиплексордың анықтамасы.
Демультиплексордың айырмашылығы неде?
Дешифратор деп - екілік кодты унитарлыға түрлендіргішті айтады. Мысалға 3-разрядты санның екілік унитарлы коды сегіз разрядты болып табылады, оның ішінде біреуі активті деңгейлі болады.
Екі кірісінде толық дешифраторда (сур.5.1) адресі А және В кірісінің екілік сигнал теріміне сәйкес келетін шығысында логикалық бірлік түзіледі. Бұндай дешифратордың унитарлы кодының “төрттен бірі” деген атауы бар.
Рис.5.1
Рұқсат ететін Е кірісі болғанда (сур.5.2) дешифраторды бір кірістен бірнеше шығысқа сигнал демультиплексор – коммутаторы ретінде қолдануға болады. Е кірісіне берілетін сигнал, адресі А және В кірісіне берілген Yi шығысында қайталанады. Е=0 болғанда дешифратор жұмысы рұқсат етілмейді (құрылғының барлық шығысында логикалық 0).
Сур.5.2
Достарыңызбен бөлісу: |