Қазақстан республикасы білім жəНЕ

 
50
 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ 
ПРОБЛЕМАЛАРЫ
  
Оқу құралы
 
тәжірибелері  жинақталады.Ұзақ  жылдар  бойы  (70  жыл 
шамасы)  пестицидтерді  қолдану  адам  баласына  мол  өнім 
сыйлаумен  қатар,ұрпақтан-ұрпаққа  жалғасып  жатқан 
моральдық,материалдық  және  денсаулыққа  көп  зиян 
келтірді.Бізді  қоршаған  табиғат  ортасы  түрлі  химиялық 
қосылыстардың  қоймасына  айналды.Химиялық  заттар 
адамның өмір сүріп отырған ортасын ластай отырып,оның 
барлық 
тіршілік 
аясына 
тарады.Табиғаттағы 
зат 
айналымының  заңына  байланысты  улы  химикаттар 
ауа,су,азық-түлік  арқылы  жер  бетіне  кең  тарады.Ең 
қауіптісі улы химикаттар «ауа-су-топырақ-өсімдік-жануар-
адам»  жүйесі  бойынша  айналымға  еркін  түсіп  тіршілік 
атаулыға  зардап  шектіріп  отырғаны.  Бірақ  адам  баласы 
ауыл шаруашылығында химияны қолдануға тәуелді болып 
келеді.  ДДТ-ны  қолдану  арқылы  адам  баласы  өмір  бойы 
зардап  шеккен  індеттер-  сүзек,  безгек,  тиф,  малярия 
ауруларынан  құтылған  болатын.  Кейінгі  жылдары  ДДТ-
ның тигізген зардабы пайдасынан асып кететіні дәлелденіп 
оны  өндірістен  алып  тастауға  тура  келді  (1970).  Мәселен,  
ДДТ-ның табиғаттағы айналым ұзақтығы 50 жыл. Ал, одан 
соң оның ыдырап одан да қауіпті химиялық қосылыстарға 
айналатыны  анықталған.  Бұл  заттар  өз  кезегінде  өте 
қауіпті зардап әкелді. 
Ғалымдардың  зерттеуі бойынша пестицидтердің жиі 
қолдану қауіпті ісік, тұқым қуалау, мутациялау ауруларын 
еселеп көбейтудің бірден-бір себебі екенін дәлелдеп берді. 
Қазіргі  кезде  пестицидтердің  зияны  кеңейіп  оның  кері 
әсері  де  көбейе  түсті.  Айталық,  аллергия,  жүрек 
қантамыры, өкпе-тыныс жолдары, ашық жаралар, т.б. осы 
пестицидтерге 
тікелей 
байланысты. 
Қазақстанда 
пестицидтерді  өте  көп  қолданған  аймақтарда  (Оңтүстік 
Қазақстан,  Жамбыл,  Алматы,  Қызылорда,  т.б.)  бұл 

 
 
51 
факторлардың мысалы көптен саналды. БҰҰ-ның мәліметі 
бойынша  пестицидтерден  улану  арқылы  500  мың  адам 
өліп, 5 мың әр түрлі зардеп шеккені тіркелген. 
Пестицидтерден  сақтанудың  бірден-бір  жолы  оны 
экологиялық  сауатты  пайдалану.  Көкөністерге  т.б. 
дақылдарға  қолдануды,  шектеу  немесе  тез  ыдырайтын 
зияндылығы  төмен  препараттарды  өміршең  ету.  Ең  басты 
пестицидтерді 
пайдаланудың 
жаңа 
технологиясын 
практикаға  ендіре  және  оған  мемлекеттік,  қоғамдық 
мониторингтік  жүйесін  енгізе  отырып  қатаң  бақылауға 
алу. 

жүктеу 7,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: