Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағы мемлекеттік

 

 

ПОӘК 042-18-12.1.47/03-2013 

 

Баспа № 1  18.09.2013ж. 

57 беттің 12-сі   

 

3.  Компоненттер  қайда  орналасады?  Олар  қандай  топтарға  бөлінеді?  Формаға 

компоненттерді қалай орнатуға болады? 

4.  Компоненттің қасиетін қалай өзгертуге болады? 

5.  Оқиға  өңдеуіш  дегеніміз  не?  Рет  бойынша  қандай  атауға  оқиға  өңдеуіш 

процедурасы ие? 

Әдебиеттер: (1) 22-51, 274-302, 408-417 б. 

 

4 апта 

5 тақырып. Standard бетінің компоненттері: Label, Edit, Button,GroupBox, Panel 

Дәріс жоспары 

1. Standard беті компоненттерінің міндеті: Label, Edit, GroupBox,Panel 

2. Қасиеттері. Оқиғалары. Әдістері. 

Дәрістің қысқаша мазмұны 

1. Label (метка, этикетка) компоненті 

 

 

 

 

Бұл компонент TLabel класына жатады. Label компоненті формада әртүрлі мәтіндік 

жазбаларды орналастыру үшін арналған. 

 

Label компонентінің кейбір қасиеттері 

AutoSize 

Метка  оның  Caption  қасиетіне  мәтін  енгізілгендігіне 

байланысты өз өлшемдерін өзгертеді ма екендігін көрсетеді: 

True - өзгертеді. 

Caption 

Шығарылатын мәтіннен тұрады. 

Layout 

Метка  шекарасына  қатысты  вертикаль  бойынша  мәтінді 

түзетуді  анықтайды:  tlTop  –  мәтін  жоғарыда  орналасады; 

tlCenter  –  мәтін  вертикаль  бойынша  ортада  орналасады; 

tlBottom –мәтін төменде орналасады. 

Transparent 

Метка  фонының  ашықтығын  анықтайды.  Егер  False,  онда 

фон  өзінің  Color  түсімен  боялады,  кері  жағдайда  аналық 

компоненттің фоны пайдаланылады. 

WordWrap 

Сөздің 

шекарасында 

жол 

айырымын 

(разрыз) 

болдырады/болдырмайды.  Көпжолды  жазбалар  енгізу  үшін 

AuroSize=False,  WordWrap=True  беріңіз  және  метканың 

сәйкес өлшемін қойыңыз. 

 

2. Edit компоненті (енгізу өрісі, біржолды редактор) 

 

 

 

 

 

 

 

ПОӘК 042-18-12.1.47/03-2013 

 

Баспа № 1  18.09.2013ж. 

57 беттің 13-сі   

 

 

Бұл  компонент  TEdit  класына  жатады.  Edit  компоненті  мәтіннің  біржолды 

редакторын көрсетеді. Оның көмегімен жеткілікті ұзын мәтіндік жолдарды енгізуге және 

көрсетуге болады. 

 

Edit компонентінің кейбір қасиеттері 

AutoSelect 

Енгізу  фокусының  компонентімен  алу  моментінде  барлық 

мәтін ерекшеленеді ма екендігін көрсетеді. 

AutoSize 

Егер  True  және  BorderStyle=bsSingle,  компонент  биіктігін 

автоматты  түрде  Font.Size  қасиетінің  өзгеруі  кезінде 

ауыстырылады. 

BorderStyle 

Компоненттің  шекара  стилін  анықтайды:  bsNone  –  шекара 

жоқ; bsSingle – компонент бір сызықпен ғана шекараланады. 

CharCase 

Әріптердің 

биіктігін 

автоматты 

түрде 

түрлендіруді 

анықтайды:  ecNormal  –  түрлендіру  жоқ;  ecUpper-Case  – 

барлығы бас әріптер: ecLowerCase – барлық әріптер жолдық. 

Кириллицамен дұрыс жұмыс істейді.  

HideSelection 

Егер False, мәтіннің ерекшеленуі енгізу фокусының жоғалуы 

кезінде сақталады.  

MaxLength 

Мәтіндік жолдың максималды ұзындығын анықтайды. Егер 0 

мәнін ие болса, жол ұзындығы шектеусіз.  

OEMConvert 

Егер 

мәтінді 

MS-DOS 

кодировкасынан 

Windows 

кодировкасына және кері қайта кодтау қажет болғанда,  True 

болады.  

PasswordChar 

Егер  PasswordChar  символы  белгілі  болса,  онда  терезеде 

көрсету  кезінде  өзімен  мәтіннің  кез  келген  символын 

алмастырады.   

ReadOnly 

Егер True болса, мәтін өзгере алмайды. 

Text 

Шығарылатын немесе енгізілетін мәтіннен тұрады.  

 

Компонент әдістері: 

Clear 

Бүкіл мәтінді жояды. 

ClearSelection 

Ерекшеленген мәтінді жояды. 

ClearUndo 

Undo әдісімен буферді тазалайды. 

CopyToClipboard 

Ерекшеленген мәтінді Clipboard-қа көшіреді. 

CutToClipboard 

Ерекшеленген  мәтінді  Clipboard-қа  көшіреді,  одан  кейін 

компоненттен ерекшеленген мәтінді жояды.  

GetSelTextBuf 

Буферге  Buffer  BufSize  символдан  кем  емес  ерекшеленген 

мәтінді көшіреді.  

PasteFromClipboard 

Ерекшеленген  мәтінді  Clipboard-ғымен  алмастырады,  ал  егер 

ерекшеленген  мәтін  жоқ  болса,  мәтіндік  курсор  позициясына 

Clipboard-ны көшіреді. 

SelectAll 

Бүкіл мәтінді ерекшелейді. 

 

 

ПОӘК 042-18-12.1.47/03-2013 

 

Баспа № 1  18.09.2013ж. 

57 беттің 14-сі   

 

SetSelTextBuf 

Ерекшеленген  мәтінді  Buffer-гімен  алмастырады,  ал  егер 

ерекшеленген  мәтін  жоқ  болса,    мәтіндік  курсор  позициясына 

Buffer-ні көшіреді.  

Undo; 

Мәтінді соңғы өзгерісі алдындағы түрінде қалпына келтіреді.  

 

3. Button (кнопка) компоненті 

 

 

 

 

 

Button  компоненті  TButton  класына  жатады.  Button  кнопкалары  программаны 

басқару үшін кең қолданылады. 

 

Button компонентінің кейбір қасиеттері 

Cancel 

Егер  True  мәніне  ие  болса,  OnClick  кнопкасының  оқиғасы 

Esc батырмасын басқан кезде туындайды. 

Caption 

Кнопкада шығарылатын мәтіннен тұрады. 

Default 

Егер  True  мәніне  ие  болса,  OnClick  кнопкасының  оқиғасы 

Enter батырмасын басқан кезде туындайды. 

 

4. Компонент GroupBox (контейнер) 

 

 

 

 

 

 

 

 

GroupBox  компоненті  TGroupBox  класына  жатады.  Бұл  компонент  аналық 

компоненттерді  орналастыру  үшін  арналған  контейнер  қызметін  атқарады.  Көбінесе 

оның  көмегімен  функционалды  міндеті  бойынша  біріктірілген  басқармалы  элементтер 

тобы ерекшеленеді.  

 

5. Компонент Panel (панель) 

 

 

 

 

 

 

Panel компоненті TPanel класына жатады. GroupBox қарағанда онда тақырып жолы 

жоқ,  сондықтан  элементтерді  функционалды  топтастыруда  ыңғайлы  емес.  Екінші