Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағы мемлекеттік

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 32-сі   

 

5.  PARADOX драйверінің параметрін қалай орнатуға болады? 

 

№4 практикалық жұмыс 

4 тақырып. ADO құралдарымен деректерге қол жеткізу. ADO байланысын 

баптау 

Практикалық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  ADO құралдарымен деректерге қол жеткізу  

2.  ADO байланысын баптау. 

3.  ДБ-ның деректер модулін қолдану 

СӨЖ сұрақтары 

1.  ADO құралдарымен деректерге қалай қол жеткізуге болады? 

2.  ADO байланысын қалай баптау керек? 

3.  ДБ-ның деректер модулін қалай қолдану керек? 

 

№5 практикалық жұмыс 

5  тақырып.  Delphi  ортасында  деректер  базасының  қосымшасын  құрудың 

жалпы принциптері 

Практикалық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  ADOTable, ADOQuery , DataSource компоненттерімен жұмыс. 

2.  Деректер базасымен жұмыс істеуге арналған визуальды компоненттермен жұмыс 

(Data Controls беті). 

3.  Өрістермен жұмыс. 

4.  Есептік өрістерін құру. 

СӨЖ сұрақтары 

1.  ADOTable,  ADOQuery,  DataSource  компоненттерінің  міндеті,  негізгі  қасиеттері 

және әдістері қандай? 

2.  Деректер базасымен жұмыс істеуге арналған визуальды компоненттердің міндеті, 

негізгі қасиеттері қандай (Data Controls беті)? 

3.  Өріс мәніне қалай қатынауға болады? 

 

№6 практикалық жұмыс 

6 тақырып. Локальды деректер базасымен жұмыс 

Практикалық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  Деректерге навигациялық тұрғыдан қол жеткізу 

2.  Деректер жинағын сұрыптау 

3.  Жазуларды фильтрлеу, іздеу,  модификациялау,  редактрлеу,  қосу,  өшіру 

4.  Жазуларды фильтрлеу 

5.  Жазуларды іздеу 

6.  Деректер жинағын модификациялау 

СӨЖ сұрақтары 

1.  Деректерге навигациялық тұрғыдан қалай қол  жеткізуге болады? 

2.  Деректер жинағын қалай сұрыптау керек? 

3.  Жазуларды  фильтрлеу,  іздеу,    модификациялау,    редактрлеу,    қосу,    өшіру  үшін 

қандай деректер жинағын пайдаланамыз? 

4.  Жазуларды қалай фильтрлеуге болады? 

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 33-сі   

 

5.  Жазуларды қалай іздеуге болады? 

 

№7 практикалық жұмыс 

7 тақырып. SQL тілі жайлы негізгі мағлұматтар 

Практикалық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  Кестенің жеке өрістеріне деректер енгізу 

2.  Басқа кестедегі деректерді кестеге енгізу 

3.  Кестеде сақталатын деректерді өзгерту 

4.  Кестенің бір өрісіндегі деректерді түрлендіру 

5.  Кестенің бірнеше өрістеріндегі мәндерді өзгерту 

6.  Кестеден деректерді өшіру 

СӨЖ сұрақтары 

1.  Сұраныс дегеніміз не? 

2.  ADOQuery компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеті, әдістері? 

3.  Сұранысты қалай орындау керек? 

4.  SQL дегеніміз не? 

5.  SQL қандай операторлары бар? 

 

№8 практикалық жұмыс 

8 тақырып. Отчеттармен жұмыс, отчет компоненттері 

Практикалық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  Отчет компоненттері 

2.  Отчетта деректерді топтау 

3.  Текстік файлдарды баспалау 

СӨЖ сұрақтары 

1.  DBChart компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеттері, оқиғалары, әдістері? 

2.  QuickRep компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеттері, оқиғалары, әдістері? 

 

№9 практикалық жұмыс 

9 тақырып. "Клиент-сервер" технологиясына кіріспе 

Практикалық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  "Файл-сервер" және "клиент-сервер" архитектурасы. 

2.  InterBase SQL-сервері және оның негізгі компоненттері. 

3.  InterBase: кейбір техникалық сипаттамалары. 

4.  InterBase деректер базасын физикалық ұйымдастыру. 

5.  Delphi және InterBase. 

СӨЖ сұрақтары 

1.  «Файл-сервер» және «клиент-сервер» архитектурасының түсінігін беру. 

2.  InterBase SQL-сервері және оның негізгі компоненттері не үшін арналған? 

3.  InterBase серверінің техникалық сипаттамасы қандай? 

4.  InterBase деректер базасын физикалық ұйымдастыру қандай? 

5.  Клиент-сервер архитектурасында программалар қандай ерекшеліктерге ие? 

 

 

 

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 34-сі   

 

ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ САБАҚТАР 

№1 лабораториялық жұмыс 

1 тақырып. Деректер базасына кіріспе 

Сабақтың мақсаты: 

1.  Негізгі түсініктермен танысу 



 

ДБ 



 

ДББЖ 



 

Деректер моделі 



 

Өріс 



 

Жазба 



 

Кілттік өріс 



 

Бастапқы кілт 



 

Екінші реттегі кілттер 



 

ДБ кестелері арасындағы реляциялық қатынастар 



 

Сілтемелі бүтіндік 



 

Қарапайымдау 



 

Транзакция 



 

Локальды және бөлшектелген ДБ 

2.  Borland Delphi ортасында жұмыс істеу ережелері қайталау. 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  Деректер базасы дегеніміз не? 

2.  Деректер базасын басқару жүйесі дегеніміз не? 

3.  Деректер моделінің қандай негізгі типтері бар? 

4.  Деректердің иерархиялық моделі дегеніміз не? 

5.  Деректердің желілік моделі дегеніміз не? 

6.  Деректердің реляциялық моделі дегеніміз не? 

7.  Өріс дегеніміз не? 

8.  Жазба дегеніміз не? 

9.  Кілттік өріс дегеніміз не? 

10. Бастапқы кілт дегеніміз не? 

11. Екінші реттегі кілт дегеніміз не? 

12. Кестелер  арасында  реляциялық  қатынастың  қандай  түрі  бар  және  олар  нені 

білдіреді? 

13. Қандай жағдайда деректер базасының бүтіндігі бұзылуы мүмкін? 

14. «Сілтемелі бүтіндік» түсінігі нені білдіреді? 

15. Қарапайымдау дегеніміз не? Қарапайымдау мақсаты неде? 

16. Қандай қарапайым формалар бар және олар нені білдіреді? 

17. Транзакция дегеніміз не? 

18. Орталықтандырылған деректер базасы дегеніміз не? 

19. Бөлшектелген деректер базасы дегеніміз не? 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1.  COM технологиясы. 

2.  COBRA технологиясы. 

3.  Қосымша құру. 

Сабақтың жүру барысы: 

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 35-сі   

 

1.  Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2.  Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

№2 лабораториялық жұмыс 

2  тақырып.  Деректер  базасын  пайдаланатын  қосымшалар  құруға 

арналған  DELPHI құралдары  

Сабақтың мақсаты: 

1.  Деректер  базасымен  жұмыс  істеуге  арналған  құралдардың  жалпы  көрінісімен 

танысу. 

2.  ДБ-мен жұмыс істеуге арналған программалар ерекшеліктерімен танысу. 

3.  Delphi-де қолдайтын ДБ типтермен танысу. 

4.  Borland Delphi ортасында жұмыс істеу ережелері қайталау. 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  ДБ  пайдаланатын  қосымшаларды  құру  және  эксплуатациялау  үшін  қандай 

құралдар Delphi құрамына кіреді және олар қандай функцияны орындайды? 

2.  ДБ-мен  жұмыс  істеу  үшін  Delphi  көмегімен  құрылған  программалардың  тән 

ерекшелігі не болып табылады? 

3.  Қандай ДБ типтері Delphi-де қолданылады және олар нені білдіреді? 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1.  «Қосымша серверімен архитектура» түсінігінің мағынасын ашу. 

2.  Қосымша құру. 

Сабақтың жүру барысы: 

1. Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2. Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

№3 лабораториялық жұмыс 

3 тақырып. Database Desktop, BDE Administrator утилиттерімен жұмыс 

Сабақтың мақсаты: 

1.  BDE Administrator міндетімен танысу. 

2.  ДБ псевдонимін құрумен танысу. 

3.  STANDARD типті деректер базасының параметрлерімен танысу. 

4.  PARADOX драйверінің параметрлерін орнатуды үйрену. 

5.  Database Desktop міндетімен танысу. 

6.  PARADOX типті деректер базасының кестесін құруды үйрену. 

7.  Кесте өрісінің типтері мен қасиеттерімен танысу. 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  BDE Administrator программасының міндеті қандай? 

2.  ДБ псевдонимі дегеніміз не? 

3.  BDE Administrator программасында ДБ псевдонимін қалай құруға болады? 

4.  STANDARD типті деректер базасы параметрін қалай өзгертуге болады? 

5.  PARADOX драйверінің параметрін қалай орнатуға болады? 

6.  Database Desktop міндеті қандай? 

7.  DBD программасын пайдаланатын PARADOX типті деректер базасының кестесін 

қалай құруға болады? 

8.  PARADOX типті деректер базасы кестесінің өрістері қандай типі болуы мүмкін? 

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 36-сі   

 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1.  Деректер  модулі  терезесінде  ДБ  кестелері  арасында  байланысты  қалай  орнатуға 

болады? 

2.  Қосымша құру. 

Сабақтың жүру барысы: 

1. Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2. Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

№4 лабораториялық жұмыс 

4 тақырып. ADO құралдарымен деректерге қол жеткізу. ADO байланысын 

баптау 

Сабақтың мақсаты: 

1.  ADO құралдарымен деректерге қол жеткізу  

2.  ADO байланысын баптауды үйрену. 

3.  ДБ-ның деректер модулін қолдануды үйрену. 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  ADO құралдарымен деректерге қалай қол жеткізуге болады? 

2.  ADO байланысын қалай баптау керек? 

3.  ДБ-ның деректер модулін қалай қолдану керек? 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1.  Жүйелік стартты орнатулар. 

2.  Форматтарды орнату. 

3.  Қосымша құру. 

Сабақтың жүру барысы: 

1. Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2. Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

№5 лабораториялық жұмыс 

5  тақырып.  Delphi  ортасында  деректер  базасының  қосымшасын  құрудың 

жалпы принциптері 

Сабақтың мақсаты: 

1.  ADOTable, ADOQuery , DataSource компоненттері жұмысымен танысу. 

2.  Деректер  базасымен  жұмыс  істеуге  арналған  визуальды  компоненттер 

жұмысымен танысу (Data Controls беті). 

3.  Өрістер жұмысымен танысу. 

4.  Есептік өрістерін құруды үйрену. 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  ADOTable,  ADOQuery,  DataSource  компоненттерінің  міндеті,  негізгі  қасиеттері 

және әдістері қандай? 

2.  Деректер базасымен жұмыс істеуге арналған визуальды компоненттердің міндеті, 

негізгі қасиеттері қандай (Data Controls беті)? 

3.  Өріс мәніне қалай қатынауға болады? 

4.  Есептік өрісті қалай құруға болады? 

5.  Сілтемелі бүтіндікті қалай анықтауға болады? 

6.  Индексті қалай орнатуға болады? 

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 37-сі   

 

7.  Деректер жиынында жазбаны іздеуді қалай іске асыруға болады? 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1.  Конфигурацияны жеке файлда сақтау. 

2.  Конфигурация файлдарын біріктіру. 

3.  Қосымша құру. 

Сабақтың жүру барысы: 

1. Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2. Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

№6 лабораториялық жұмыс 

6 тақырып. Локальды деректер базасымен жұмыс 

Сабақтың мақсаты: 

1.  Деректерге навигациялық тұрғыдан қол жеткізу 

2.  Деректер жинағын сұрыптау 

3.  Жазуларды  фильтрлеу,  іздеу,    модификациялау,    редактрлеу,    қосу,    өшіруді 

үйрену 

4.  Жазуларды фильтрлеуді үйрену 

5.  Жазуларды іздеуді үйрену 

6.  Деректер жинағын модификациялауды үйрену 

7.  Жазуларды редактрлеуді үйрену 

8.  Жазуларды қосуды үйрену 

9.  Жазуларды өшіруді үйрену 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  Деректерге навигациялық тұрғыдан қалай қол  жеткізуге болады? 

2.  Деректер жинағын қалай сұрыптау керек? 

3.  Жазуларды  фильтрлеу,  іздеу,    модификациялау,    редактрлеу,    қосу,    өшіру  үшін 

қандай деректер жинағын пайдаланамыз? 

4.  Жазуларды қалай фильтрлеуге болады? 

5.  Жазуларды қалай іздеуге болады? 

6.  Деректер жинағын қалай модификациялау керек? 

7.  Жазуларды  қалай редактрлеу керек? 

8.  Жазуларды қалай қосу керек? 

9.  Жазуларды қалай өшіру керек? 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1. Қосымша құру. 

Сабақтың жүру барысы: 

1. Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2. Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

№7 лабораториялық жұмыс 

7 тақырып. SQL тілі жайлы негізгі мағлұматтар 

Сабақтың мақсаты: 

1.  Кестенің жеке өрістеріне деректер енгізуді үйрену 

2.  Басқа кестедегі деректерді кестеге енгізуді үйрену 

3.  Кестеде сақталатын деректерді өзгертуді үйрену 

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 38-сі   

 

4.  Кестенің бір өрісіндегі деректерді түрлендіруді үйрену 

5.  Кестенің бірнеше өрістеріндегі мәндерді өзгерту 

6.  Кестеден деректерді өшіруді үйрену 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  Сұраныс дегеніміз не? 

2.  ADOQuery компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеті, әдістері? 

3.  Сұранысты қалай орындау керек? 

4.  SQL дегеніміз не? 

5.  SQL қандай операторлары бар? 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1. Қосымша құру. 

 

Сабақтың жүру барысы: 

1. Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2. Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

№8 лабораториялық жұмыс 

8 тақырып. Отчеттармен жұмыс, отчет компоненттері 

Сабақтың мақсаты: 

1.  Отчет компоненттерімен танысу 

2.  Отчетта деректерді топтауды үйрену 

3.  Текстік файлдарды баспалауды үйрену 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  DBChart компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеттері, оқиғалары, әдістері? 

2.  QuickRep компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеттері, оқиғалары, әдістері? 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1. Қосымша құру. 

Сабақтың жүру барысы: 

1. Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2. Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

№9 лабораториялық жұмыс 

9 тақырып. "Клиент-сервер" технологиясына кіріспе 

Сабақтың мақсаты: 

1.  "Файл-сервер" және "клиент-сервер" архитектурасымен танысу. 

2.  InterBase SQL-сервері және оның негізгі компоненттерімен танысу. 

3.  InterBase: кейбір техникалық сипаттамаларымен танысу. 

4.  InterBase деректер базасын физикалық ұйымдастыруды үйрену. 

5.  Delphi және InterBase танысу. 

 

Лабораториялық сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар 

1.  «Файл-сервер» және «клиент-сервер» архитектурасының түсінігін беру. 

2.  InterBase SQL-сервері және оның негізгі компоненттері не үшін арналған? 

3.  InterBase серверінің техникалық сипаттамасы қандай? 

4.  InterBase деректер базасын физикалық ұйымдастыру қандай? 

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 39-сі   

 

5.  Клиент-сервер архитектурасында программалар қандай ерекшеліктерге ие? 

СӨЖ және СОӨЖ сұрақтары 

1. Қосымша құру. 

Сабақтың жүру барысы: 

1. Сабақ тақырыбы бойынша теориялық сұрақтарды қарастыру. 

2. Сабақ тақырыбы бойынша практикалық тапсырмаларды орындау. 

 

4. СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ 

Студенттер  өздік  жұмысын  реферат  түрінде  жазу  керек.  Орындалған  өздік 

жұмыс нәтижесінің есебі А4 форматында терілген болу керек.   Шрифт Times New 

Roman, өлшем -12 пн., аралық интервал – 1,5, мәтінді түзету – беттің ені бойынша. 

Бет параметрі: жоғарғы өріс (см.)  – 2, төменгі – 2, сол жақ – 2,5, оң жақ – 1,5 

см. Бетті нөмірлеу – беттің жоғарғы, оң жағында.  

Төменгі  колонтитулға  өз  Фамилияңызды  Атыңызды  Отчествоңызды  және  топ 

нөмірін қойыңыз. 

1.  Деректер базасы дегеніміз не? 

2.  Деректер базасын басқару жүйесі дегеніміз не? 

3.  Деректер моделінің қандай негізгі типтері бар? 

4.  ДБ  пайдаланатын  қосымшаларды  құру  және  эксплуатациялау  үшін  қандай 

құралдар Delphi құрамына кіреді және олар қандай функцияны орындайды? 

5.  ДБ-мен  жұмыс  істеу  үшін  Delphi  көмегімен  құрылған  программалардың  тән 

ерекшелігі не болып табылады? 

6.  Қандай ДБ типтері Delphi-де қолданылады және олар нені білдіреді? 

7.  BDE Administrator программасының міндеті қандай? 

8.  ДБ псевдонимі дегеніміз не? 

9.  BDE Administrator программасында ДБ псевдонимін қалай құруға болады? 

10. STANDARD типті деректер базасы параметрін қалай өзгертуге болады? 

11. PARADOX драйверінің параметрін қалай орнатуға болады? 

12. ADO құралдарымен деректерге қалай қол жеткізуге болады? 

13. ADO байланысын қалай баптау керек? 

14. ДБ-ның деректер модулін қалай қолдану керек? 

15. ADOTable,  ADOQuery,  DataSource  компоненттерінің  міндеті,  негізгі  қасиеттері 

және әдістері қандай? 

16. Деректер базасымен жұмыс істеуге арналған визуальды компоненттердің міндеті, 

негізгі қасиеттері қандай (Data Controls беті)? 

17. Өріс мәніне қалай қатынауға болады? 

18. Деректерге навигациялық тұрғыдан қалай қол  жеткізуге болады? 

19. Деректер жинағын қалай сұрыптау керек? 

20. Жазуларды  фильтрлеу,  іздеу,    модификациялау,    редактрлеу,    қосу,    өшіру  үшін 

қандай деректер жинағын пайдаланамыз? 

21. Жазуларды қалай фильтрлеуге болады? 

22. Жазуларды қалай іздеуге болады? 

23. Сұраныс дегеніміз не? 

24. ADOQuery компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеті, әдістері? 

25. Сұранысты қалай орындау керек? 

ПОӘК 042-18-12.1.89/03-2013 

№ 1 басылым 

18.09.2013ж. 

40 беттің 40-сі   

 

26. SQL дегеніміз не? 

27. SQL қандай операторлары бар? 

28. DBChart компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеттері, оқиғалары, әдістері? 

29. QuickRep компонентінің міндеті қандай, негізгі қасиеттері, оқиғалары, әдістері? 

30. «Файл-сервер» және «клиент-сервер» архитектурасының түсінігін беру. 

31. InterBase SQL-сервері және оның негізгі компоненттері не үшін арналған? 

32. InterBase серверінің техникалық сипаттамасы қандай? 

33. InterBase деректер базасын физикалық ұйымдастыру қандай? 

34. Клиент-сервер архитектурасында программалар қандай ерекшеліктерге ие?