- Пән мұғалімі: Д. Дүйсембеков
- Сабақтың мақсаты:
- Оқушыларға металдардағы электр тогының табиғатын, заңдылықтарын меңгерту
- Оқушылардың логикалық ойлауын, танымдық қабілетін дамыту, теориялық білімін практикада қолдана білетін тұлға қалыптастыру
- Оқушыларды ұжымшылдыққа, дербестікке-өз бетімен жұмыс істей алуға тәрбиелеу
- Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгерту
- Сабақтың әдісі: СТО стратегиялары, топтық жұмыс
- Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, компьютер, слайдтар.
- Пән аралық байланыс: Тарих, математика, орыс тілі
- Металдардағы электр тогының табиғатын меңгеру
- Металдар– Электр тогы мен жылуды жақсы өткізетін, пластикалық қасиеті жоғары, жылтыр заттар.
- Металдармен электр тогын тасымалдау ең қарапайым және кең тараған әдіс.Электр тогын ең жақсы өткізетін мыс және алюминий.
- Тіпті сұйық күйінде де маталдар жақсы өткізгіш болып табылады.
- Әртүрлі ортадағы электр тогы
- Жартылай өткізгіштердегі электр тогы
- 1901 жылы Э. Рикке тәжірибе жасады. Ғалым беті тегістелген үш цилиндрден тұратын(біреуі алюминий, екеуі мыстан жасалған) электр тізбегін құрады. Осы тізбек арқылы бір жыл бойы электр тогын жібереді. Осы уақыт ішінде цилиндрден3,5*10^6 Кл ға тең заряд өтеді, бірақ бұл цилиндрдің химиялық құрамын өзгеткен жоқ. Электр зарядын тасымалдаушы бөлшек мыс пен алюминийге ортақ электрон болып табылады
- 1901 жылы Рикке металдардың электрондық өткізгіштігін іргелі тәжірибелермен дәлелдеді.
- Материалдың электр өткізгіштігінің теориясын 1900 жылы алғаш жасаған П. Друде болғанымен, оны жетілдірген Г.А. Лоренц болды. Әр түрлі заттардың электрлік қасиетін олардағы электрондардың қозғалысы арқылы түсіндіру электрондық теорияның мазмұнын құрайды.
- Классикалық электрондық теория мынадай қағидаларды басшылыққа алады:
- 1) Электрондардың қозғалысы классикалық механика заңдарына бағынады.
- 2) Электрондар бір-бірімен әсерлеспейді.
- 3) Электрондар тек кристалдық тордағы иондармен әрекеттеседі, әрекеттесуі – олардың тек соқтығысуы ғана.
- 4) Соқтығысулар аралығында электрондар еркін қозғалады.
- 5) Денедегі еркін электрондар идеал газ тәрізді электрондық газ түзеді, электрондық газ да энергияның еркіндік дәрежесіне қарай бір қалыпты таралу заңына бағынады.
- электр тогының таралу жылдамдығы (v),
| - электрондардың реттелген қозғалысының дрейфтік жылдамдығы (vд)
| - электрондардың жылулық қозғалысының жылдамдығы (vж)
| - Металдағы электрондардың қозғалысына байланысты мынадай үш түрлі жылдамдықтың бір-бірінен айырмашылығын білу қажет болады,
- электр өрісінің таралу жылдамдығы өте үлкен, ол шамамен жарық жылдамдығына тең болады (300000 км/с).
| - Электр өрісінің әсерінен өткізгіштегі электрондар дереу реттелген, бағытталған, баяу қозғалысқа түседі. Бұл қозғалыстың жылдамдығы (дрейфтік жылдамдық) өткізгіштегі ток күшін (І) анықтайды:
- І=neSvд ,
| - Электронның жылулық қозғалысының орташа жылдамдығы ,
| - Сұрақ-жауап: Әр топ өздері дайындаған сұрақтарын екінші бір топқа қояды
- Металдардағы электр тогы – еркін электрондардың реттелген
- қозғалысы.
- Металдардағы еркін электр зарядын тасымалдаушылар электрондар болып табылады.
- Электр өрісінің әрекетіненметалдардағы электрондардың
- қозғалыс жылдамдығы онша үлкен емес. Ал өткізгіш ішіндегі электр өрісінің таралу жылдамдығы өте үлкен, ол шамамен жарық жылдамдығына тең болады (300000 км/с).
- Металдардың жақсы электр өткізгіштігі олардағы еркін электрондар санының орасан зор болуында
- Электрондар бір-бірімен әсерлеспейді.
- Соқтығысулар аралығында электрондар еркін қозғалады.
- Электрондардың қозғалысы классикалық механика заңдарына бағынады.
- Металдар– Электр тогы мен жылуды жақсы өткізетін, пластикалық қасиеті жоғары, жылтыр заттар
- сұйық күйінде де маталдар жақсы өткізгіш болып табылады
- Металдардағы электр өткізгіштіктің классикалық теориясының негізгі қағидалары:
- Металдардың жақсы электр өткізгіштігінің сыры неде?
- Электр тогы қалай пайда болады?
- Металдардың қандай физикалық қасиеттері бар?
- Металдардағы электрондардың қозғалысының қандай жылдамдықтары бар?
- Өткізгіш кедергісі температураға қалай тәуелді?
- Маған сабақ ұнады, түсінікті болды
- Маған сабақ ұнамады, мен үшін бұл тақырып маңызды емес
- Металдардағы еркін электр зарядын
- тасымалдаушылар электрондар
- болып табылады.
- Металдардағы электр тогы –
- еркін электрондардың реттелген
- қозғалысы.
- Электр өрісінің әрекетінен
- металдардағы электрондардың
- қозғалыс жылдамдығы онша үлкен
- емес. Ал өткізгіш ішіндегі электр
- өрісінің таралу жылдамдығы
- өте үлкен, ол шамамен жарық
- жылдамдығына тең болады
- (300000 км/с).
- Үйге тапсырма:
- Асқынөткізгіштік деп қандай құбылысты атайды? Оны кім ашты?
- Асқынөткізгіштік құбылысын қалай түсіндіруге болады?
Достарыңызбен бөлісу: |
