40
жадынама, тренинг, тақырыптық баяндамалар арқылы ата-аналарға
психологиялық білім беріледі.
Әр бағытқа жеке-жеке тоқталар болсақ, педагог-психологтің жинақ
қоржынында баланы псхологиялық-диогностикалық тексеруге арналған
құралдар, логикалық ойлауға, зейінді және есте сақтауға арналған әр түрлі
әдістемелік құрал-жұмыстары сатылы жүргізіледі.
Зерттеу барысында психолог зерттеу хаттамасын жүргізіп, тіркеп
отырады: берілген тапсырманы түсінуі және оны орындау деңгейі; балаға
көрсетілген көмек пен оның білімділік дәрежесі; өз бетімен қателіктерін
түзете алуы; үлкендермен қарым-қатынас ерекшелігі; тапсырманы
орындауға қарым-қатынасы; тапсырманы орындаудағы белсенділігі.
Мысалы, мүмкіндігі шектеулі балалардың зейін қасиеттерін зерттеу
үшін зейіннің көлемін, ауысуын, шоғырлануын, тұрақтылығын зерттеу
әдістемелерін қолдануға болады. Бұған сынып жеткешісінің немесе пән
мұғалімдерінің көмегін пайдалануға болады.
Есте сақтауын зерттеу үшін «фигураларды есте сақта», «10 сөз»,
«Сан қатары» т.б. әдістемелерді, ойлау процесін зерттеу үшін «Артығын
тап», «Қандай фигура жетіспейді» т.б. әдістемелерді қолдануға болады.
Психологиялық түзету - бұл баланың жеке тұлғалық психикалық
дамуында, оқу барысында білігі мен дағдысында қандай да бір
ауытқушылықтар, психологиялық қиыншылықтарды түзетіп, дамытуға
арналған жұмыс жүйесі болып табылады. Әр психолог үйден оқитын
балаға барғанда біріншіден баланың көңіл-күйіне қарап, динамикалық
бақылау күнделігін жүргізіп отырады. Баланы мектепшілік іс-шараға
қатыстырады немесе көрермен ретінде көруге шақырады. Екіншіден,
баланың үйіне барғанда ата-анасымен сөйлеседі, пікірлеседі, кеңес беріп
отырады.
Психологиялық кеңес беру жұмыстары ата-аналарға, пән мұғалімдеріне,
оқушылардың өздеріне жеке жүргізіледі. Ата-аналарға жиналыстарда
топтық кеңес беру, әр баланың үйіне барғанда, мектепке шақырып жеке
кеңес беру жүзеге асса, пән мұғалімдеріне кеңес беру жұмысы
педагогикалық кеңесте, әдістемелік кеңесте, педагогикалық консилиум
барысында жүргізіледі.
Келесі жұмыс бағыты бұл - психологиялық алдын алу мен ағарту
жұмыстары. Әрбір сынып бөлмесінде, мектеп дәлізінде, ТДО сыныбы
бөлмелерінде, ата-аналарға арналған бұрыштарда ата-аналарға арналған
ағартушылық материалдар мен кеңестер үнемі жаңартылып отырады.
Мектеп психологінің мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмысының
негізгі педагогикалық консилиумда көрінеді. Жалпы және арнаулы
(түзету)
білім
беру
мекемелерінің
психологиялық-дәрігерлік-
педагогикалық консилиум жағдайлары негізінде мектепте мектеп
директорының бұйрығымен психологиялық-дәрігерлік-педагогикалық
консилиум құрылады. Консилиум құрамына мектеп директоры, оқу ісі
мегерушісі, психолог, әлеуметтік педагог, медбике, сынып жетекшісі, ТДО
41
сыныбы мұғалімі, тәрбиешісі, және оқыту мұғалімі қатысады.
Консилиумға әр маман өз зерттеулері мен ұсыныстарын жазып, даярлап
келеді.
1. Педагогикалық қорытынды (сынып жетекшісі)
2. Психологиялық қорытынды (педагог-психолог)
3. Медициналық қорытынды (медбике)
4. Әлеуметтік педагог қорытындысы
5. Логопедиялық қорытындысы (логопед).
Бұған қосымша балалардың жұмыс дәптерлері, бала дамуын бақылау
күнделігі, сабақ үлгерімін тіркеу журналдары әкелінеді.
Қорыта келгенде, ең бастысы кемтар балаларға деген қоғамның
көзқарасын, пікірін өзгерту керек, олар үшін кедергісіз орта қалыптастыру
қажет және мүмкіндігі шектеулі баламен бір сыныпта отырған дені сау
бала әлдеқайда мейірімді, қайырымды болып өсетінін халықаралық
тәжірибе көрсетіп отыр. Енді сол тәжірбиенің біздің елімізде де қанат
жайып, өркендеуіне педагогтар қауымы зор үлес қосуы қажет деп
ойлаймын. Мүмкіндігі шектеулі балалардың сыртқы ортамен қарым-
қатынасқа түсіп, өзін әлеуметтік ортада жеке тұлға санап, олардың
тағдырын ел болып реттейтін уақыт келді. «Бала тағдыры - ел тағдыры»
деп қарап, ұрпақтың өмірге келген сәтінен бастап, тәлім-тәрбиені
бойларына сіңіріп, мүмкіндігі шектеулі балалардың әлеуметтік өмірге
даярлап, еліміздің дамуына өз үлесін қоса алатын азамат тәрбиелейтін кез
келді.
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1.
«Кемтар
балаларды
әлеуметтік
және
медициналық-
педагогикалық түзеу арқылы қолдау» туралы заң. - 2002 ж. - 23 шілде.
2.
Искакова А.Т., Мовкебаева З.А. Основы инклюзивного
образования. - Алматы, 2013.
3.
Специальная педагогика / Под ред. Н.М. Назаровой. - М., 2001.
4.
Мендалиева Р.Т. Организационно-педагогические условия
функцирования психологической службы в школе. - Алматы, 2003.
Лаврентьева Марина Геннадьевна
директор КППК
Камзина Әйгерім Мейрғалиқызы
методист КППК
КГУ «Кабинет психолого-педагогической коррекции» УО ВКО
г.Усть-Каменогорска
ВОЗМОЖНОСТИ КАБИНЕТА ПСИХОЛОГО-ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ
КОРРЕКЦИИ В СОПРОВОЖДЕНИИ ДЕТЕЙ С ОСОБЫМИ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫМИ ПОТРЕБНОСТЯМИ
В УСЛОВИЯХ ИНКЛЮЗИВА
