•
кейіпкерлердің сөздеріне, мінез-құлықтары мен іс-әрекеттеріне
талдау жасай алады.
Оқушы оқу мақсатына талпынды, себебі:
•
мәтіннің негізгі идеясын анықтайды және түсіне алатынын
көрсете алады;
•
кейіпкерлердің сөздеріне, мінез-құлықтары мен іс-әрекеттеріне
талдау жасауда қиналады [3].
Жоғарыда айтылған артықшылықтарды іс-жүзінде жүзеге асырып, оқу
үдерісін жүйелі ұйымдастыру үшін қазақ тілі пәнінің мұғалімдеріне бір
жүйемен дайындалған төмендегідей әдістемелік құжаттар ұсынылады:
1.
Оқу бағдарламасы. Мұнда пән бойынша оқу мақсаттары мен
құндылықтар белгіленген және мұғалімге қажетті педагогикалық тәсілдер
қысқаша сипатталған.
2.
Пән бойынша әр сыныпқа арналған оқу жоспары. Мұнда әр
сыныпта қамтылатын тақырыптарға оқу мақсаттары алдын-ала ұсынылған
және соған негізделген іс-әрекеттер мен ресурстар, дереккөздер берілген.
3.
Критериалды бағалау нұсқаулығы. Мұнда оқу мақсаттарына
сәйкес оқушының сабақ уақытындағы жетістіктерін бағалауға қатысты
критерийлер айқындалған.
Әр құжаттың өзіндік мазмұны және функциясы болғанымен, оқу
мақсаттарын аталған осы 3 құжаттан да табуға болады, әрі осы арқылы олар
өзара тығыз байлынысты. Мұғалім қазақ тілі сабақтарын жоспарлау кезінде
бұл 3 құжаттың үшеуін де басшылыққа алып, пайдалануы керек.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.
Букенов Ж.К., Куанышов С.С. «Инновации в образовании в условиях
современных педагогических технологии», Қарағанды: «Карагандинская
Полиграфия», 2001.
2.
Мұғалімге арналған бағдарлама, І басылым. «НЗМ» ДББҰ, 2015 ж.
3.
Критериалды бағалау нұсқаулығы, І басылым. «НЗМ» ДББҰ, 2015 ж.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ОРТА БІЛІМ БЕРУ
МАЗМҰНЫН ЖАҢАРТУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДЫҢ
ӘДІСТЕМЕСІ
Сулейменов Мұратбек Балтинович
«Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы «Қарағанды облысы бойынша ПҚ БАИ»,
Тұлғаны әлеуметтендіру және тәрбие кафедрасының аға оқытушысы
Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Әлеуметтік - экономикалық жаңғырту -
Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында
мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту бойынша
ұлттық жоспарды қабылдау жөнінде нақты міндет қойған болатын.
131
Аталған міндет Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті елдердің
қатарына кіру үрдісінде маңызды болып табылады. Еліміз үшін маңызды
болып табылатын аталған стратегиялық міндетті шешу жағдайында тұлғаның
ең басты функциялық сапалары белсенділік,шығармашыл тұрғыдан ойлауға
және шешім қабылдай алуға, кәсіби жолын таңдай алуға қабілеттілік, өмір
бойы білім алуға дайын тұруы болып табылады. Бұл функционалдық
дағдылар мектеп қабырғасында қалыптасады.
Функционалдық сауаттылығы дегеніміз - адамдардың әлеуметтік,
мәдени саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуы, яғни
бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман ағымына жасына қарамай ілесіп отыруы,
адамның мамандығына жасына қарамай үнемі білімін жетілдіріп отыруы
ондағы басты мақсат жалпы білім беретін мектептерде Қазақстан
Республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан дамыған
азаматын қалыптастыру, оның әлемде әлеуметтік бейімделуі болып
табылады [1].
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуда оқу
бағдарламасындағы әрбір пәннің рөлі зор. Соның ішінде қазақ тілі мен
әдебиетінің алатын орны ерекше. Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының
мемлекеттік тілі. Мемлекеттік тіл – барлық Қазақстан азаматтарын
біріктіретін негізгі фактор. Қазақстандық патриотизмнің негізін қалаушы
мемлекет тіл. Мемлекеттік тілді құрметтеу және өзге ұлт өкілдерімен қарым-
қатынасты нығайту – Қазақстандағы ұлтаралық келісім кепілі.
Білім беру сапасын арттыру барлық әлем қауымдастағы үшін маңызды
мәселелердің бірі болып табылады. Еліміздің білім саласында білім беру
сапасын арттыруға және оқу мен оқытуды жан-жақты жетілдіру бағытында
көптеген бастамалар орын алды. Соның бірі- мұғалімдердің біліктілік
арттыру соңғы жылдары өз мүмкіндіктерінің аясын кеңейтуде. Отандық және
шетелдік ең озық үлгідегі ғылыми-теориялық бағдарламалар педагогтар
тарапынан туындайтын кешенді проблемаларды көтеріп, жалпы орта білім
беретін мектептердегі педагог қызметкерлердің кәсіби құзырлығы мен
зияткерлік әлеуетін дамытуға және критериалды бағалау жүйесін енгізуде
педагогикалық шеберлікті жетілдіруге бағытталады.
Бұдан соң мұғалімдер білім беру бағдарламасының нақты пәндік
аспектілерін меңгеруге кіріседі. Мұғалімдер білім беру бағдарламасына негіз
болған теориямен танысып қана қоймай, бұл теорияны тәжірибе жүзінде іске
асыруға қабілетті болуын қамтамасыз ету үшін оқыту тәжірибе жүзінде және
белсенді өтеді.
Біліктілігін арттыру курс кезеңінде мұғалімдер оқу бағдарламасы мен
сабақ жоспарын талдай отырып, қазақ тілін оқытудың жаңа әдістемесімен
танысады.
Оқудың аяғында мұғалімдер өзара рефлексия және метатану
тапсырмаларын араластыра отырып, біліктілікті арттыру курсының оқу
мақсаттары тұрғысынан өздерінің алға ілгерілеуін қарастырады.
Ересектерді оқытуда қолданылатын пәрменді тәсілдердің бірі –
Колбтың оқу циклі арқылы іске асырылады. Дэвид Колб әзірлеген бұл тәсіл
132
эмпирикалық оқу теориясына негізделген. Циклде төмендегі мәселелер
қамтылған:
1-
сурет
Курс барысындағы ықшамсабақтар өздерінің оқыту тәжірибесіне
«эксперимент» жасау болмақ, ол рефлексия және талқылау кезеңдерімен
ұласады. Пәннің ерекшеліктері қарастырылатын сабақтар кезінде жаңа
теория «абстрактілі ұғыну» ұсынылып, ол ықшамсабақтардың келесі
сатысында іс жүзінде қолданылады.
Қазақстандық білім беруді модернизациялау міндеттері, оның ішінде
білім беру сапасын арттыруда тұлғаның талап-тілегін, сонымен бірге
қауымдастық сұранысын ескере отырып, құзыреттілік тәсілді іске асыру
қажеттілігі айқындалды. Бүгінде тек белгіленген білімді ғана меңгеріп қою
ғана емес, өзіндік даму, өзіндік іске асыру, болашақта жетілдіруде тұлғаға
бағытталуы шарт. Қазіргі кезеңде білімділік деңгей өзінің және
мақсаттылығын жоғалта бастады. Білім беру парадигмасы: ортақ-білімнен
құзыреттіліке ауысуда тәжірибелік-бағытталған оқытуға көшу қажеттілігі
туындауда, ал кұзыреттілік тәсіл негізгі және басқа да құзыреттіліктер
жиынтығын қалыптастыру көзделеді. Табысты болу үшін оқушыларға білім
қандай қажет болса, дағды да сондай қажет. Сондықтан оқушылар ақпаратты
есте сақтап, алған білімдерін ұғынуын, түсінуін және әртүрлі салада қолдана
білуін талап етеді. Білімді қолдану XXI ғасыр дағдыларымен деп
қарастырылатын кең ауқымды құзыреттіліктерді меңгеруге мүмкіндік береді.
Оқушылар табысты оқу үшін мұғалімдер білім беру бағдарламасы,
оқыту тәсілдері мен бағалау жүйесін өзара үйлестіруді іске асыру маңызды.
Бұл білім беру бағдарламасы мен бағалау моделі белгіленген деңгейде ғана
емес, әр сыныпта, әр сабақта қолданылады.
Тәжірибе
•
Белсенді
оқу
•
Нақтылау
Рефлексия
•
Болған
жағдайды
шолу
•
Талқылау
Абстрактілі
ұғыну
•
Теория
•
Түсінік
беру
Эксперимент
•
Басқа
тәсілмен
орындау
•
Жаңа
түсінікті
қолдану
133
Достарыңызбен бөлісу: |
