261
Е1201
Поливинилпирролидон
(Polyvinylpyrrolidone)
қоюландырғыш,
тұрақтандырғыш,
мөлдірлендіргіш,
дисперсиялаушы
агент
Е1202
Поливинилполипирролидон
(Polyvinylpolypyrrolidone)
түсті
тұрақтандырғыш,
коллоидалды
тұрақтандырғыш
Е1203
Поливинил спирті (Polyvinyl alcohol)
ылғалсақтағыш
агент, əйнекелегіш
Е1204
Пуллулан (Pulliulan)
əйнекелегіш,
қоюландырғыш
Е1400
Декстриндер, термиялық əдіспен
өңделген
крахмал, ақ жəне сары (Dextrins, roasted
starch white and yellow)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1401
Қышқылмен өңделген крахмал, (Acid-
treated starch)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1402
Сілтімен өңделген крахмал (Alkaline treated
starch)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1403
Ағартылған крахмал (Bleached starch)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1404
Қышқылданған крахмал (Oxidized starch)
эмульгатор,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1405
Ферментті препараттармен өңделген
крахмал, (Starches enzime-treated)
қоюландырғыш
Е1410
Монокрахмалфосфат
(Monostarch phosphate)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1411
«Тігілген» дикрахмалглицерин (Distarh
glicerol)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
262
Е1412
дикрахмалфосфат
тринатрийметафосфатпен
этерифицирленген жəне фосфордың
хлортотығымен этерифицирленген
(Distarch phosphate esterifi ed with sodium
trimetasphosphate; esterifi ed with phosphorus
oxychloride)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1413
Фосфатталған дикрахмалфосфат «тігілген»
(Phosphated distarch phosphate)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1414
Дикрахмалфосфат ацетилденген «тігілген»
(Acetylated distarch phosphate)
эмульгатор,
қоюландырғыш
Е1420
Ацетатты
крахмал сірке ангидридімен
этерифицирленген, (Starch acetate esterifi ed
with acetic anhydride)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш
Е1421
Ацетатты крахмал, винилацетатпен
этерифицирленген (Starch acetate esterifi ed
with vinyl acetate)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш
Е1422
Ацетилденген дикрахмаладипат
(Acetylated distarch adipate)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1423
Ацетилденген дикрахмалглицерин (Acety-
lated distarch glycerol)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1440
Оксипропилденген крахмал
(Hydroxypropyl starch)
эмульгатор,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш
Е1442 Дикрахмалфосфат
оксипропилденген
«тігілген» (Hydroxypropyl distarch phos-
phate)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш
Е1443
Дикрахмалглицерин оксипропилденген
(Hydroxypropyl distarch glycerol)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш
Е1450
Крахмал жəне
октенилянтар қышқылы
натрий тұзының эфирі (Starch sodium octe-
nyl succinate)
тұрақтандырғыш,
қоюландырғыш,
байланыстырғыш,
эмульгатор
Е1451
Ацетилденген тотықтырылған крахмал
(Acetilated oxydised starch)
эмульгатор,
қоюландырғыш
Е1452
Крахмал жəне октенилянтар қышқылы
алюминий тұзының эфирі (Starch alumini-
um octenyl succinate)
тұрақтандырғыш,
əйнекелеуіш
263
Е1503
Майсана майы (Castor oil)
бөлгіш агент
Е1505
Триэтилцитрат (Triethyl citrate)
көбікжасағыш
Е1518
Триацетин (Triacetin)
ылғалсақтағыш
агент
Е1520
Пропиленгликоль (Propylene glycol)
ылғалсақтағыш
агент,
жұмсартқыш жəне
майдалағыш агент
Полиэтиленгликоль (Polyethylene glycol)
көбік басушы
Аллилқыша майы
консервант
N-Лауроилглутамин қышқылы
консервант, ұн
мен
нан сапасын
жақсартқыш
N-Лауроиласпарагин қышқылы
консервант, ұн
мен нан сапасын
жақсартқыш
N-Лауроилглицин
консервант, ұн
мен нан сапасын
жақсартқыш
Дигидрокверцетин
тотығуға қарсы
заттек
Имбрицин
консервант
Кверцитин
тотығуға қарсы
заттек
Күрішті қызыл (Red rice)
бояғыш
Сабынгүл тамырының қайнатпасы (Acanto-
phyllum sp.), ρ1,05
тұрақтандырғыш
Стевия, жапырақтарының ұнтағы жəне
содан жасалған шəрбат (Stevia rebaudiana
Bertoni)
тəттілеуіш
Натрий, калий, кальций сукцинаттары
қышқылдықты
реттеуіш
Калий формиаты (Potassium formate)
консервант
Хитозан,
хитозония гидрохлориді
толықтырғыш,
қоюландырғыш,
тұрақтандырғыш
Темір хлориді
ұнды мен
нан сапасын
жақсартқыш
Юглон
консервант
264
8 - қосымша
Консервіленген тағам өнімдерінің қауіпсіздігіне
қойылатын гигиеналық талаптар
Консервіленген тағам өнімінің (консервілер)
құрамына,
белсенді қышқылдылықтың мөлшеріне (рН) жəне құрамындағы
құрғақ заттарына қарай консервілеу: А, Б, В, Г, Д, Е топтарына
бөлінеді.
А, Б, В, Г жəне Е топтарының қалбырға салынған өнімдері толық
консервілер, ал Д тобы жартылай консервілер тобына жатады.
Ыстықпен əсер етудің əртүрлі тəсілдері арқылы өңделген жəне
асептикалық жолмен құйылған сұйық сүт өнімдері (сүт, кілегей, де-
серттер жəне басқалар) стерилизациядан өткізілген өнімдердің жеке
тобын құрайды.
Балалар тағамдары жəне емдəмдік тамақтануға арналған
консервілерді жоғарыда көрсетілгенге топтардағыдай етіп бөледі.
Тұмшаланған, жылумен
өңделген қалыпты жағдайда
(мұздатқышқа емес) сақтағанда жəне сатқанда микробиологиялық
тұрақтылықпен жəне қауіпсіздігін қамтамасыз ететін тағамдық
өнімдер толық консервілерге жатады.
Тұмшаланған, спора түзбейтін, жылумен өңдеу барысында
өлетін микрофлоралараның жойылуын қамтамасыз ететін, спор
түзейтін микрофлораның санын азайтатын,
жылу арқылы өңделген
жəне 6 °С температурада шектеулі жарамдылық мерзімі ішінде
микробиологиялық тұрақтылығын жəне қауіпсіздігін қамтамасыз
ететін тағамдық өнімдер жартылай консервілерге жатады.
Консервілер мынадай топтарға бөлінеді:
- А тобына – рН 4,2 жəне одан жоғары қалбырға салынған
тағамдық өнімдер, сонымен бірге қышқылдық деңгейі шектелмеген,
қышқыл қоспай дайындалған көкөністен, еттен, ет
- өсімдікті, балық
өсімдікті жəне балықтан жасалған қалбырға салынған өнімдер;
рН 3,8 жəне одан жоғары өріктен, шабдалыдан жəне алмұрттан
дайындалған нəрсу; шырындар жəне пюре; қойылтылған стери-
лизациядан өткізілген сүт консервілері; шикізат құрамы күрделі
консервілер (жеміс-жидек,
жеміс-көкөніс, құрамына сүт қосылған
көкөністен жасалған) жатады;
- Б тобына – консервіленген томат өнімдері:
