Қазақстан республикасы білім және ғылым министірлігі

129 
 
в)  мұғалімнің  оқытудың  қазіргі  ақпараттық  технологияларын  қолдана  білуі, 
қарастырып 
отырған 
мәселеге 
байланысты 
педагогикалық 
талдау 
іс 
-әрекеті. 
Болашақ мұғалімдердің технологиялық мәдениетінің орта деңгейіне - оқыту барысында 
қазіргі  ақпараттық  технологиянықолдануға  ынталы,  олардың  оқушыларға  білім  берудегі 
қажеттілігін, маңызын түсінетін, алайда ақпараттық технологияларды сабақтың ерекшелігіне 
қарай  іріктеу,  қолдану  дағдысы  тұрақты  емес,  теориялық  білімдерін  тәжірибеде  және 
ғылыми - әдістемелік жұмыстарда пайдалана алмайтынтындар жатады. 
Жеткілікті  деңгейіне  –  оқытудың  қазіргі  ақпараттық  технологиясының  даярлығы 
жеткілікті, оларды оқу-тәрбие процесінде қолдана білетін, теориялық білімі мен практикалық 
дағдысын ғылыми – әдістемелік жұмыстарында мүмкіндігінше пайдалануға талпынатындар 
жатады. 
Жоғары  деңгейіне  -  оқытудың  ақпараттық    технологияларының  теориялық  негіздерін 
толық      меңгерген,       оларды оқу  – тәрбие процесінде қолданудың маңызын, қажеттігін 
терең түсініп, шеберлікпен жүзеге асыра алатын, ӛзінің және ӛзгенің іс-әрекетіне сын кӛзбен 
қарап,  бағалай  білетін,  ақпараттық  технологияны  сыныптағы  жағдайға  қарай  икемдеп, 
мүмкіндігінше 
ӛзгертіп, 
жаңалық 
енгізіп, 
мұғалімдердің 
ақпараттық 
технологияларданқаншалықты  хабардарлығын,  ынтасын,  қолдану  дәрежесін  анықтауға 
пайдалана алатындар. 
Жалпы  білім  беретін  мектеп  мұғалімдерінің  оқу-тәрбие  процесінде  ақпараттық 
технологияларды  қолдануға  дайындығын  зерттеп,  анықтау  барысында  біз  алға  қойған 
міндеттерді  әңгімелесу,  сауалнама,  байқау,  бақылау,  эқсперимент,  іс  -әрекет  нәтижесін 
талдау, тест тағы басқа әдістерді пайдалана отырып шешуге тырыстық. 
Экономикалық күшті дамыған елдердің тәжірибесі білім беру жүйесін ақпараттандыру 
экономика,  ғылым  және  мәдениеттің  қарқынды  дамуының  негізгі  кілті  екендігін  кӛрсетіп 
отыр.  Ендеше  қазіргі  заманның  ақпараттық  технологиясын  игеру  міндетіміз.  Ол  үшін 
болашақ  мұғалімдерді  даярлауда  жоғары  оқу  орындары  тӛмендегідей  жұмыстар  атқаруға 
тиіс: 
1)  Мұғалімдерді  ақпаратты қоғам жағдайында оқып білім алуға, ӛмір сүруге бейімдеу; 
2)  Жаңа  ақпараттық  және  телекоммуникациялық  технологияға  бейімделген  білім    
берудің ғылыми-әдістемелік базасын жасау, білім саласын басқарудың жаңа формалары мен 
әдістерін пайдалана отырып жоғары білім беру жүйесін жаңарту; 
3)  Дүниежүзілік  ақпараттық  білім  кеңістігіне  орта  білім  беру  мен  жоғары  білім  беру 
жүйесін сәйкестендіре отырып кіріктіру; 
4)  Білім  берудің иллюстративтік түсіндірмелі жүйесінен дамыта оқыту жүйесіне кӛшу. 
Оқыту  үрдісінде  оқушы  шығармашылығына  негізделген  оқытуәдістерін  пайдалануға 
түбегейлі кӛшу. 
Жалпы білім беретін мектептерде бүгін белең алып отырған кемшіліктер: 
•  білім сапасының тӛмендігі; 
•  білім  саласына  мемлекет  тарапынан  реформалар  жүргізілгенімен  оқудың 
нәтижесінің болмауы; 
•  директивтік   құжаттар   кӛптеп   шығарылғанымен оның мардымсыздығы; 
•  оқушылардың   ӛздігінен   білім   алу  дағдысының болмауы; 
•  оқушылардың және оқытушылардың бірлескен шығармашылық еңбегінің болмауы 
[4,51б]. 
Елде  болып  жатқан  саяси,  әлеуметтік,  экономикалық  және  басқадай  ӛзгерістер  білім 
беру  жүйесіне  де  әсерін  тигізді.  Бұл  ӛзгерістер  оқу  орындарында  жаңа  пәндер  енгізіп  қана 
қоймай,оқыту  әдістемесінің  де  ӛзін  ӛзгерту  қажеттігін  туғызды.  Біздің  еліміздің  дамуының 
демократиялық  жолын  таңдап  алғандықтан  қазіргі  кезде  шешім  қабылдауға  халықты 
тартудың да маңызы зор. Бұл аудиториядағы жұмысқа да қатысты: оқушылар сабақ кезінде 
мейілінше  белсенділік кӛрсетуге  тиіс.  Сонымен  қатар  сабақ  үстінде оқушы  мен  мұғалімнің 
арасында  тығыз  қарым-қатынас  байқалса,  бұл  оқытуды  интерактивті  деп  атауға  болады. 

130 
 
Әдетте  мұндай  қарым-қатынаста    оқушылар  әлдебір  мәселені  талқылап  соның  шешімін 
табуға  талпынған  маңызды.  Себебі  интерактивті  оқытудың  басты  мақсатының  ӛзі-
оқушылардың ӛз бетінше ой қорытып жауап табуға үйрету. Интерактивті технология ӛзара 
қарым-қатынастың  мол  ауқымын  қамтиды.  Сабақ  барысында  оқушының  топпен  жұмыс 
жасауға қатыспауы мүмкін емес, топтық  жұмыс бірін-бірі  толықтыратын, сабақ барысында 
барлық оқушылардың қатысуын  ұйымдастыратын оқыту әдісі[5, 55б]. 
Интерактивті оқыту әдісімен оқытқанда оқушының: 
- ақыл-ойы дамиды; 
- еркін ойлауға мүмкіндік береді; 
- шығармашылық белсенділігі артады; 
- ұжымдық іс-әрекетке тәрбиеленеді; 
- тіл байлығы жетілдіріледі; 
- жан-жақты ізденушілігі артады. 
Кез  келген  оқыту  технологиясы  оқытушыдан  терең  теориялық,  психоло-гиялық, 
педагогикалық,  әдістемелік  білімді,  үлкен  педагогикалық  шеберлікті,  шәкірттердің  жан 
дүниесіне  терең  үңіліп  оны  ұғына  білуді  талап  етеді.  Сабақта  интерактивті  технологияны 
қолдану оқушының танымдық белсенділігін арттыруға, оқушы пікірін тыңдауға, белгілі бір 
идеяны қабылдауды, зерттеуді, салыстыруды үйретеді. 
Жаңа  технологияларды  күнделікті  сабақ  үрдісінде  пайдалану  үшін,  әр  ұстаз  алдында 
отырған  баланың  жас  ерекшелігін  ескеріп,  ӛзінің  шеберлігіне  орай  таңдап  алады.  Жаңа 
әдістерді  қолдануда  интерактивті  тақтаның  пайдасы  зор.    Интерактивті  тақта  арқылы 
кӛптеген тапсырмалар орындауға болады. Тапсырманы орындауға барлық оқушы қатысады. 
Әсіресе  тұйық,  ӛз  ойын  жеткізе  алмайтын,  ӛздеріне  сенімсіздеу  оқушылардың  ӛздері 
жазбаша  жұмысты  қызыға  орындайды.  Ӛйткені  интерактивті  тақтаның  келесі  бетінде  ол 
тапсырманың  дұрыс  жауабы  беріледі,  сол  арқылы  оқушы  ӛзінің  жауабын  салыстыра 
тексеріп,  ӛзін-ӛзі  бағалайды.  Топпен  жұмыстану  барысында  белсенділік  кӛрсете  отырып, 
топтау,  Венн  диаграммасына  түсіру,  сәйкестендіру  әдістерін  интерактивті  тақтада 
орындап,уақытты  үнемдеуге  болатынын  кӛруге  болады.  Сабақты  бекіту  бӛлімінде 
активпультті  пайдаланып,  уақытты  үнемдеу,  оқушының  шапшаңдық  қабілетін,  ӛз  білімінің 
нәтижесін кӛруді дағдыландыруға болады.  
Білім  беруді  ақпараттандыру  барысында  дидактикалық  және  оқыту  құралы  болып 
компьютер  саналады.  Сондықтан  кез  –  келген  білім  беру  саласында  мультимедиялық 
электрондық  оқыту  құралдары  барлық  пәндерді  оқытуға  пайдаланылады.  Бұл  бағытта 
ақпараттық  технологияны  оқыту  үрдісіне  екпінді  түрде  енгізу  бағытында  және 
қолданылатын  жаңа  құралдардың  бірі  –  бағдарламалық  –  техникалық  кешен  болып 
саналатын «Автивті экран»,  яғни, интерактивті тақта болып табылады.  
Бүгінгі  таңда  ӛскелең ұрпаққа  сапалы  білім беру  барысында  осы  аталмыш  технология 
оқу  үрдісіне  нәтижелі  жетістік  әкеліп,  оқытушыда,  білім  алушыда  интерактивті  тақтаның 
педагогикалық  мүмкіншіліктерін  аса  жоғары  бағалап,  оны  іс  жүзінде  тиімді  қолдану 
тәсілдерін зерттеу үстінде. Шынында да, интерактивтік тақта сабақты түрлендіруге кӛмегін 
тигізіп,  яғни  оқытудың  барлық  кезеңінде,  кез-келген  пәнді  оқытуды  қызықты  да  әсерлі 
ӛткізуге ықпалын тигізеді. 
Оқушыны  ойлау  мен  сӛйлеу  дағдыларына  жетілдіруде  мультимедиялық  құрылғылар, 
оның ішінде интерактивті тақта  арқылы интерактивті әдісті қолдану баланы тәрбиелеп, оған 
білім беруде үлкен жетістікке апарады. 
Ақпараттық-технологиялық  құзіреттілігі  қалыптасқан  мұғалімінің  оқушылардың 
ақпараттық  сауаттылықтарын  қалыптастыруда  рӛлі  зор.  Ӛйткені   бүгінгі  ақпараттық 
қоғамның   жас  ұрпағы  оқу-тәрбие  үрдісінің  мазмұнын  толық  жаңартуды,   озық 
технологиялар мен әдістерді қолдануды талап ететін ұрпақ екенін ескерсек, ол педагог маман 
дайындайтын оқу орындары, оқытушылары мен машықкер мұғалімдердің үнемі соңғы білім, 
ғылым  саласындағы  жаңалықтардан  хабардар  болып,  үздіксіз  білімдерін  жетілдіруді  қажет 
етеді.