«Қазақ тілі мен әдебиеті» және «Ұлағат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің ай сайын шығатын Республикалық

86
      Окажешь медвежью...        (услугу)
10. Өзге тілдің бәрін біл, ...
ІІІ кезең. Тіл өнері (Әр дұрыс жауапқа 30 ұпай беріледі).
Жұмбақтың  шешуін  тауып,  оның  орысша  және 
ағылшынша нұсқасын айту керек.
1. Балдан тәтті (ұйқы-сон-dream) 
2. Меня одну не едят, а без меня неохотно едят. (соль-тұз-
salt) 
3. Ерте тұрдым, алып ұрдым. (есік-дверь-door)  
4. В воде купался, сухим остался. (гусь-қаз-goose)
5. Аяғы жоқ жүреді, Ауызы жоқ сойлейді. (хат-письмо-
letter)
6. Два брата Через дорогу живут,
    А друг друга не видят. (глаза-көз-eyes)
7. Жаһанда бір нәрсе бар ауызы жабық,
    Ашылар мезгілінде бауырын жазып.
    Ішінде толып жатқан қазына бар,
    Қорек қып пайдаланар тәмам халық. (кітап-книга-book)
8. Сам алый, сахарный,
     Кафтан зелёный бархатный. (арбуз-қарбыз-watermelon).
IV кезең. Жеті жұмбақ.
20
40
20
30
30
40
40
20
30
Қазақ тілі мен әдебиет пәнінен:
20  ұпай:  «Тарланым»  өлеңінің  авторы  (Махамбет 
Өтемісұлы).
30  ұпай:  Сөз  тіркесінің  түрлерін  ата  (қиысу,  матасу, 
меңгеру, қабысу, жанасу).
40  ұпай:  Орхон  ескерткіші  жырларындағы  тұлғаларды 
ата (Күлтегін, Білге қаған, Тоныкөк).
Орыс тілі пәнінен:

87
20  ұпай:  Назовите  имя,  отчество  и  фамилию  автора 
повести  «Капитанская  дочка»  (Александр  Сергеевич 
Пушкин).
30 ұпай: С помощью этого предмета один из сказочных 
героев  нашел  себе  жену,  заколдованную  злыми  силами 
(Стрела).
40  ұпай:  Кто  из  русских  писателей  какое-то  время  жил               
и работал в городе Семипалатинск? (Достоевский).
Ағылшын тілі пәнінен:
20  ұпай:  Подобрать  вариант  для  пословицы  «Лучше 
поздно, чем никогда».
1. Better to do well than to say well
2. Better an egg today  than a hen tomorrow
3. Better Late than never
30 ұпай: Riddles
What con fly  but has no wings( time)
40 ұпай: What about Shakespeare
1.What is name of the town where William Shakespeare was 
born
A. Sheffield;   Б.  Coventry;  В. Stratford-on-Avon.
V кезең. Жорға (Әр сұраққа – 10 ұпай). Жедел сұрақтар:
1.  Есімдік  мағынасына  қарай  нешеге  бөлінеді?  (7).                            
2. Дауысты дыбыстар қанша? (12).  3.Етістің неше шағы бар? 
(3). 4. Шартты райдың жұрнақтары (-са, -се). 5.Жазамыз және 
көреміз (әріп). 6. Қой ауызынан шөп алмас (жуас). 7. 
Ба-ла 
қандай буынды сөз? (ашық). 8. Сөз мағыналарын зерттейтін 
сала  (лексика).  9.  «Ш»  дыбысы  қандай  дыбыс?  (қатаң).                                                                                                                  
10. Екпін қай буынға түседі? (соңғы). 11. Жұрнақтың неше 
түрі бар? (2). 12. Екі-үш қандай қос сөз? (қосарлама).
«Білекті  бірді  жығады,  білімді  мыңды  жығады»                    
демекші, ойынымыз өз мәресіне жетті. Сөз кезегін қазылар 
алқасына береміз.

88
Игілікті іс-шара
Жұмабақыт РАХМЕТОВА,
ұстаз.
Шығыс Қазақстан облысы,   
Жарма ауданы,
«Қалбатау» ауылы.
АҚЫНДАР ЕЛІНДЕ
Жылжып  жылан  жылы  да  келіп  жетті.  Жылан  жылы 
дегенде  бәрі  де  оның  түсінің  суықтығын  алдымен  еске 
алады, дегенмен, жыланның да жақсылықтары мен жағымды 
жақтарын ескеріп жатады.
Бұл  жылан  жылы  да  көптеген  жақсы  істермен  басталып 
кетті.  Соның  бірі  –  Абай  ауданының  Қарауыл  ауылында 
өткен «Қосымша білім беру арқылы оқушылардың ақындық 
қабілетін дамыту» (Қарауыл гимназиясы жанындағы Мерғали 
Ибраев  атындағы  ақындық  сынып  іс-тәжірибесінен)  атты 
өңірлік семинар. 
Шығыс Қазақстан облыстық білім басқармасы «Шығыс» 
өңірлік  орталығының  ұйымдастыруымен  өткен  семинарға 
Зайсан,  Тарбағатай,  Көкпекті,  Жарма,  Аягөз  аймақтарынан 
келген «Өнер мектебі» мен «Тәрбие жұмысы» орталығының 
мамандары  семинар  болатын  күннің  алдында  (9.01.2012) 
кештете  жеттік.  Ұлылар  топырағына  табанымыз  тигеннен-
ақ кеңдік пен бауырмалдықты байқаған біз 20 жасқа толған 
Қарауыл  гимназиясының  тарихымен  таныса  бастадық. 
Білім  бөлімінің  әдіскері  Гүлмира  Шайкенқызы,  оқу  ісінің 
меңгерушілері Гауһар Түсіпова, Мәрзия Абланбаева гимназия 
өмірі мен жетістіктері туралы мол мағлұмат берді.
10  қаңтар  күні  сағат    9-9  жарым  аралығында  Мерғали 
Ибраев атындағы «Ақсұңқар» ақындық сыныбының жетекшісі 
ақын  Төлеген  Жанғалиевтың  шығармашылығына  арналған 
композиция  көрсетілсе,  сағат  9  жарым-10  аралығында  осы 

89
ақынның  шығармашылық  есебі  тыңдалып,  10:45-  11:45 
аралығында «Ұстаз шеберханасынан 
–  шеберлік сынып» акт 
залын араладық.
Әрбір  жарқын  істің  жан  жадыратып,  өмірге  шуақ,  өзіңе 
қуат беріп, көңілді көтеретіні белгілі.
Қатысушыларымыздың  жаны  жайсаңданып,  көздері 
күлімдей түсті.
Ақынның  өлеңдерін  тыңдап,  оқушыларының  өнерлерін 
көріп, тапсырма арқылы оқушыларына өлең шығартып, көңіл 
көкжиегі кеңейіп отырғанда, әрі қарай «Үйірменің үйретері 
көп»  атты  үйірме  мүшелерінің  концерттік  бағдарламасы 
арқылы  (әнші, биші, күйші, термешілер) жандары жадырап, 
гимназия  мұғалімдері  мен  оқушыларының  өнерлеріне  разы 
бола түсті. 
12:15-13 аралығында семинар жұмысы қорытындыланып 
оңды  баға  берілді,  құтықтау  сөздер  айтылды.Зайсаннан 
келген Қазбек ақын домбырамен арнауын арнады.
Біз,  жармалықтар,  ''Өнер  мектебінің”  директоры 
Артамбаева  Элмира  Қапанайқызы  екеуіміз  ақырған  аяз  бен 
буырқаған  боранға  қарамай  келгенімізге  разы  екенімізді 
білдірдік, ерекше әсер алдық. Біздің Жарма ауданы 
– Абайдай 
ұлы  ақынның  әкесі  Құнанбайды  дүниеге  әкелген  алтын 
құрсақты  ана  Зере  апамыздың  елі,  сондықтан  екі  ауданның 
арасында  тарихи  мықты  көпір  бар.  Абай  елі 
– ақындар елі. 
Таңдана отырып мынадай жыр шумақтарын арнағам: 
Шалғай жатқан айдалада маң далам,
Маң далама қараймын да таңданам.
Ұрпақтарын ұлы етіп жаратқан 
Жаратушы Аллаға ырза бар ғалам!
Сол  таңдаулы  ұлылар:  Абай,  Шәкәрім,  Мұхтар,  Шәкір, 
Кәмендей  ақын-жазушылардың  жолын  жалғастырған 
ағайынды ақындар Мерғали Ибраев пен Төлеген Жанғалиев 
болса,  олардан  кейін  де  тәлімгер  Т.Жанғалиев  тәрбиелеген 
ақындар өсіп-өрбуде.