Аза дебие ті 7 ар ма н

81
Екі ға сыр дың куәсі бол ған Жам был елі міз де орын 
ал ған та ри хи оқи ға лар дың бар лы ғын жыр ла ры на ар-
қау ет ті. 1916 жыл ғы 25 маусымдағы 19 бен 43 жас 
ара лы ғын да ғы лар ды со ғыс қа алу ту ра лы пат ша жар-
лы ғы қа зақ хал қына қа сі рет әкел ген еді. Ре сей пат ша-
сы күш пен қа зақ ұл ты нан май дан ға әс кер жи нау ға 
кі ріс ті. Мұн дай қор лық қа шы да ма ған қа ра ха лық 
күй зе ліс ке ұшы ра ды. Осы қиын-қыстау заманда Жам-
был ақын жыр ға ке зек бе ріп, пат ша ның оз быр әре ке -
тіне 
«Зіл ді бй ры» («Июнь жар лы ы»),
«Пат ша 
әмірі та рыл ды», «Ха лы ке гі»
си яқ ты жыр ла рын 
ар на ды.
«Зіл ді бй ры» («Июнь жар лы ы»)
өле ңін де суық 
ха ба р ес ті ген ха лық тың қай ғы лы ха лі, бұйрыққа қар сы 
шық қан жас тар ды пат ша әс ке рі нің абақ ты ға қа мауы, 
көн бе ген де рін аяусыз жазалап, қа ру сыз ха лық тың 
азат тық жо лын да құр бан бо луы су рет те ле ді.
Қа ра ха лық пен би лік тің ара сын да ғы қақ ты ғыс тың 
бас та лу ын:
Прис тав ашу лан ды «ала мыз» деп,
Жі гіт тер тұр: «Бар май мыз, қа ла мыз, – деп. 
Егер де бұл тү рің ді өз ге рт пе сең,
Ба сы ңа бір ой ран ды са ла мыз!» –
деп су рет тей ді. Мұн да ел-ел бо лып әр бір сай ға жи нал ған 
ха лық тың ашу-ыза сын, ха лық ба сы на кел ген пә ле ні 
ба ян дай ды. 
«Вер ный дың» қа дам бас пай қа ла сы на,
Кем пір, шал жы лап жа тыр ба ла сы на.
Еш бір ем та был ма ды із де се де,
Ха лық тың жү рек те гі жа ра сы на, –
деп ха лық тың күй зе лі сін си пат тай ды. Патша өкіметі 
қар сы лық көр сет кен дер ді ті зі мі не тір кеп, жазалау 
шараларын одан ары күшейте түседі.
Жақ сы дан жақ сы қой май, ал ды са нап,
Қа мал ды абақ ты ға қыр ғыз, қа зақ.
Біл ме ді не бол ға нын сырт та ғы ел,
Қа мал ған дар ті рі дей тарт ты азап.
Қан ша қар сы лық көр сет се де, қа ру лан ған әс кер ге 
қар сы тұ ра ал ма ған қарапайым халық жер жас тан ды. 
Бұл ту ра лы ақын:
Ше­шен­кі­сі­сөз­бас­тар,
Адал­кі­сі­–­ел­бас­тар.
Жа­ман­ға­ұй­қы­–­жол­дас,­­
­
та­мыр­–­та­мақ,­
Бол­май­ды­кө­ңі­лін­де­­­
­
­ бас­қа­та­лап.
 Ж.Жа ба ев

жүктеу 7,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: