Атты VII халықаралық Ғылыми-əдістемелік конференция жəне қазақ психологиялық ҚОҒамының І қҰрылтай съезінің

109 

сонымен  қатар,  науқастың  өмір  сапасы  оның  өзінің  физикалық,  психологиялық,  эмоциялық  жəне 

əлеуметтік қызмет етуін субъективті қабылдауға негізделген көрсеткіш ретінде тəуелді [6, Б.48-52]. 

Онкологиялық  аурулар  кезінде  адам  тұлғасының  неғұрлым  маңызды  өзгерістері  дағдарысты 

ахуал  жағдайларында  даму  нəтижесі  болып  табылады.  Осындай  даму  жағдайын  қалыптастыра 

отырып,  ауыр  əрі  өте  қауіпті  аурудың  объективті  жағдайы  науқас  «ұстанымының»,  оның  дүниені 

сезуінің  өзгеруіне,  өмірлік  үміттерінің  күйреуіне  əкеледі.  Ауыр  ауру  жағдайы  онкологиялық 

науқастарда олардың қызметіндегі басты қозғаушы əрі өмірлік маңызды мотивке айналатын «өмірді 

сақтау»  мотивін  өзекті  етеді.  Қалған  барлығы  өзіндік  құны  жоқ  мəнсіз  болып  көрінеді.  Науқастар 

өздерінің  осы  уақытқа  дейін  ұмтылған,  қиындықпен  əрібар  күшімен  қол  жеткізген  барлық 

нəрсесініңнегізгі  тіршілік  қажеттіліктеріне  қатер  төнбеген  кезде  ғана  маңызды  екендігін  түсінеді. 

Емдеумен  байланысты  жəне  физикалық  тіршілік  ету  қажеттіліктеріне  жауап  беретін  қызмет 

формалары қажетті əрі саналы көрінеді. 

Онкологиялық  науқастың  емханалық  кезеңге  тəн  психологиялық  жəне  психопатологиялық 

ерекшеліктерін  ескере  отырып,  сондай-ақ,  науқастың  қазіргі  сəтте  қандай  кезеңде  екендігіне  сəйкес 

дəрігер  мен  мейірбике  өзінің  психотерапевтік  тактивкасын  түзетуі,  науқасқа  уақытылы 

психологиялық  көмекті  ұйымдастыру  жəне  көрсетуі  тиіс.  Сонымен  қатар,  дəстүрлі  медициналық 

емдеуден  басқа,  психологиялық  көмек  психологиялық  ресурстарды  белсендендіруге  көмектесетін 

қосымша қолдайтын əдіс ретінде болуы, оларды аурумен күресуге жəне науқастың өмір сапасының 

интегралды көрсеткіштерін арттыруға бағыттауы мүмкін [7, Б.160]. 

Онкологиялық көмекті дамыту Бағдарламасында [8, Б.92-94] ішкі мəселелердің бірі психологтар 

мен  əлеуметтік  жұмыскерлерді  онкологиялық  қызметке  енгізу  болса, 2017-2020 жылдарға  арналған 

Онкологиялық  қызметті  дамытудың  қазіргі  концепциясында  –Онкологиялық  науқастарға  оңалту, 

(психологиялық-əлеуметтік)  жəне  паллиативтік  көмек  көрсету  жүйесін  жетілдіру  негізгі 

мəселелермен бірге тұр. 

Психологиялық  көмек  онкологиялық  науқастарды  емдеу  мен  оңалту  үдерісінде  маңызды  кезең 

болып табылады. 

Паллиативтік,  оңалту  көмегін  (медициналық,  еңбек  жəне  психологиялық-əлеуметтік)  дамыту 

Алматы  қаласындағы  Қазақ  Онкология  жəне  радиология  ғылыми-зерттеу  институтының 

(ҚазОжРҒЗИ) негізгі стратегиялық жəне оперативтік қызметтерінде көрсетілген. 

Біздің  еліміздегі  барлық  онкологиялық  диспансерлерде  онкологиялық  науқастардың 

психологиялық  ерекшеліктері  мен  ауруға  жауап  беру,  осы  дағдарысты  ахуалда  өзін-өзі  ұстау 

тəсілдерінің  ерекшеліктерін  зерттеумен  айналысатын  психологиялық  жеңілдету  кабинеттері 

ашылған.  Мамандар  науқастарды  диагностикалаудың,  психотерапияның  жəне  кешенді  оңалтудың 

жаңа  əдістерін  жасап,  тəжірибеге  енгізіп  жатыр.  Сонымен  қатар,  онкологиялық  науқасты  емдеу 

үдерісіне  қамтылған  барлық  тұлғаларға  көмек  көрсетуге  акцент  жасалады:  туыстар,  дəрігерлер, 

мейірбикелер. 

Онкологиялық  қызметте  психологиялық-əлеуметтік  көмек  көрсетудің  жұмыс  жасауының 

кішігірім  мерзімі  үшінде  онкологиялық  науқастарға  көмек  көрсету  артықшылықтары  айқын  бола 

бастады (1-сурет). 

 

 

 

1 сурет – Онкологиялық қызметтегі психологиялық қолдауға салыстырмалы талдау (2015-2016 жж.) 

110 

 

2015-2016  жылдар  ішінде  психологиялық-əлеуметтік  сүйемелдеудің  нəтижесінде  келесілер  екі 

есеге  артты:  жеке  психодиагностикалық  жəне  психологиялық  түзету  іс-шараларды  жүргізу, 

əлеуметтік көмек көрсету үшін мақсатты топтарды анықтау [9, Б.276-282]. 

Психологиялық көмекті əрі қарай дамытудың қажеттілігі туындайды. Стационар жағдайларында 

науқастарға  психоəлеуметтік-медициналық  көмекті  ұйымдастырудың  əмбебаптылығы  олардың 

əлеуметтік, 

психологиялық 

жəне 

медициналық 

қажеттіліктерді 

неғұрлым 

толығырақ 

қанағаттандыруға мүмкіндік беретін неғұрлым тиімді форма болып табылады. 

 

Литература 

1.  Цейтлин  Г.Я.,  Сидоренко  П.В.,  Володин  Н.Н.,  Румянцев  А.Г.  Российский  журнал  детской 

гематологии и онкологии, 2014, №3.С.59-65 

2.  Бочаров  В.  В.,  Карпова  Э.  Б.  Психодинамика  профессионального  взаимодействия  при  оказании 

помощи в кризисных и экстремальных ситуациях // Актуальные проблемы клинической психологии и 

психофизиологии: Ананьевские чтения 2004: матер. научно-практ. конф. СПб.: СПбГУ, 2004. С.54-59. 

3.  Ткаченко  Г.А.,  Мирзоева  И.А.,  Хасьминский  М.И.,  Возможности  психологической  помощи  в 

онкологическом  стационаре//Российский  онкологический  научный  центр  им.  Н.Н.  Блохина  РАМН, 

Москва, 2010, C.45-48 

4.  Гнездилов А.В. Психические изменения у онкологических больных // Практическая онкология. 2001. 

№1. С. 5-11 

5.  Ивашкина  М.Г.  Возможности  психологической  коррекции  онкологических  больных  в  рамках 

интегративной  креативно-структурной  психотерапии  (ИКС-подход).  Материалы  тезисов  съезда 

Ассоциации  онкопсихологов, 2009 http://www.oncopsychology.ru/ru/congress-abstracts-2009/6-2009-11-

17-09-11-06. 

6.  Герасименко  В.Н.,  Артюшенко  Ю.В.,  Тхостов  А.Ш.  Вопросы  деонтологии  в  восстановительном 

лечении онкологических больных // Вопросы онкологии. 1982.Т. 28, №2. С. 48-52 

7.  Васютин  А.  М.  Спасение  есть – оно  в  тебе!  Рак  как  психосоматоз.  Ростов-на-Дону:  Феникс, 

2011,С.160 

8.  Хусаинова  И.Р.  Психосоциальная  помощь  в  онкологической  службе  Республики  Казахстан / 

Материалы  международной  научно-практической  конференции  «Психолого-социальная  работа  в 

современном  обществе:  проблемы  и  решения» – УДК: 159.9 – г.Санкт-Петербург,  Россия. – 2015 – 

С.92-94. 

9.  Каусова Г.К., Хусаинова И.Р. Организация и управление психосоциальной помощи в онкологической 

службе. «Вестник» КазНМУ №3-2016, С.276-282 

 

 

Чернобиль В., Мун М.В. 

(Республика Казахстан, г. Алматы,Казахский Национальный 

Университет имени Аль-Фараби)

 

 

ИССЛЕДОВАНИЕ ПРОКРАСТИНАЦИИ: ЛИТЕРАТУРНЫЙ ОБЗОР 

 

Актуальность.Рассматривая  современные  направления  изучения  прокрастинации  и  наиболее 

разработанные  из  них,  изучение  ее  характеристик,  и  проводимых  исследований,  можно  проана-

лизировать накопленный опыт, а также взглянуть на феномен прокрастинации как явление в целом, 

на ее сущность. 

С  откладыванием  важной  и  срочной  деятельности  «на  потом»  сталкиваются  очень  многие,  но 

феномен  «прокрастинация»  недостаточно  изучен.  Психологами  исследуется  в  основном 

академическая (учебная) прокрастинация. Дефицит научного знания по прокрастинации определяется 

большинством ученых. 

Прокрастинация – (от лат. crastinus – завтрашний, и pro – для, ради) – в психологии склонность к 

постоянному  откладыванию  важных  и  срочных  дел,  приводящая  к  жизненным  проблемам  и 

болезненным психологическим эффектам. Впервые этот термин ввел в научный оборот в своей книге 

«Прокрастинация  в  жизни  человека»  П.  Ригенбах  в 1977 году [1, C. 16]. Практически  сразу,  после 

появления книги П. Ригенбаха, публикуется монография «Преодоление прокрастинации» А. Эллиса и 

В.  Кнауса,  в  которой  представлены  материалы  клинических  наблюдений  и  попытки  их  объяснения 

(Ellis, Knaus, 1977). Анализируя  зарубежные  источники,  Червиниди (2016) делает  вывод,  что  с 

середины 1980-х  годов  предпринимается  попытка  научно-академического  анализа  феномена 

прокрастинации,  разработаны  и  описаны  методики,  направленные  на  изучение  феномена 

прокрастинации [2, С. 105]. 

Почему  проявляется  прокрастинация  впервые  сказать  непросто.  Различные  психологические 

школы  и  направления  объясняют  это  по-разному.  Так,  например, «последователи  психодина-