163
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
- создание системы налоговых льгот и преференций, освобождение от уплаты
таможенных пошлин, тарифов, НДС с приобретаемых оборудования, приборов, сырья,
материалов;
- укрепление материальной базы научно-исследовательских организаций;
- содействие формированию государственно-частного партнерства в различных
формах (лизинг, страхование рисков, франчайзинг, долгосрочные контракты на поставки
комплектующих и материалов под определенные финансовые гарантии, предоставление
площадей, долевое финансирование, льготное кредитование, софинансирование и т.д.);
- совершенствование механизмов защиты интеллектуальной собственности и
авторского права;
- стимулирование создания венчурных фондов совместно с отечественными и
иностранными финансовыми институтами, разработка и реализация механизмов
венчурного финансирования инновационных проектов;
- развитие негосударственного сектора науки, поощрение создания субъектами
МСБ инновационных и наукоемких производств, кооперирование связей между малыми и
крупными предприятиями путем аутсорсинга для создания гарантированных рынков
сбыта для МСБ;
- переход к системе целевого субсидирования инноваций, к совместному их
финансированию институтами развития, научными организациями, промышленными
предприятиями, банками, пенсионными фондами, страховыми компаниями и др.;
- создание эффективной системы трансферта и привлечения зарубежных передовых
технологий;
- кооперирование образования, науки, бизнеса и государства для восстановления
полной цепочки инновационных процессов в стране от идеи до коммерциализации и
массового внедрения.
Список использованных источников
1.Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан //
http://www.mint.gov.kz
2.Министерство образования и науки Республики Казахстан// http://www.edu.gov.kz
3. АО «Национальное агентство по технологическому развитию» http://natd.gov.kz
4. АО «Центр инжиниринга и трансферта технологий» http://www.cett.kz
5. Оспанов Б. Инновации как направление государственной стратегии развития в
Республике Казахстан // Саясат. - №2, 2005. - С. 17-21.
6. Беляева Г., Кожукалова О. Рынок научно-технической продукции в Республике
Казахстан // Экономика и статистика. - 2000. - № 2. - С. 40-44.
Отандық кәсіпорындарда маркетинг қызметін ұйымдастыру
Джангарашева Н.В., Асанова Т.А., Шакенова М.Б.
Орталық Азия Университеті,
Алматы
E-mail:
nazymkul@mail.ru
, tomiris_8@mail.ru
,
mara_b@ mail.ru
Отандық кәсіпорындардың алдында тұрған сапалық тұрғыдағы жаңа міндеттерді
шешу бүгінгі экономикалық жағдайда заманауи маркетинг әдістері мен қағидаларын
қолданбай мүмкін болмайды.
Кәсіпорынының маркетинг қызметі – маркетингтің қағидалары мен әдістерінің
негізінде әрекет ететін арнайы бөлім мен бөлімшелер.
Маркетинг бөлімінің негізгі қызметтеріне жататындар: тұтынушылардың
қажеттіліктері мен талаптарын зерттеу; тұтынушылардың кәсіпорын өніміне қанағаттану
дәрежесіне мониторинг жүргізу; сату көлемін, өткізу нарығын және тұрақты
тұтынушылардың санын арттыру үшін әлеуетті мүмкіндіктерді іздеу; кәсіпорынның
164
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
маркетинг саясатын әзірлеу; нарықты, тұтынушыларды және бәсекелестерді маркетингтік
зерттеу арқылы мақсатты нарықтың даму динамикасын үнемі талдау; нарыққа жаңа өнім
енгізу бойынша маркетигтік жоспар әзірлеу; өнімнің барлық ассортименттері бойынша
сату көлеміндегі өзгерістерді талдау және сату көлемін арттыру және өнім ассортименттін
кеңейту бойынша маркетингтік шешімдерді әзірлеу; өнімнің сапасы мен бәсекеге
қабілеттілігін арттыру бойынша тұтынушылардың талаптары мен пікірлерін зерттеу;
маркетингтік шараларды өткізу тиімдіоігін талдау және тағы басқалар [1].
Кәсіпорынның басты мақсаттары пайда табу, қызметкерлердің еңбек ақысын
төлеу және қоғам алдында әлеуметтік міндеттерді орындау болып табылады.
Кәсіпорындардың басты мақсаттарының негізінде маркетинг мақсаттары қойылады.
Маркетинг бөлімі немесе басқа маркетинг қызметтерін атқаратын бөлімдер көмегімен
нарық жағдайына, тұтынушыларға, бәсекелестерге тауарға және ішкі ортаға талдау
жүргізіліп, бақыланады. Жаңа тауарларды өндіру және оларды нарықтық сынау, тауарды
өндіруді басқару, нарықтарды болжау және нарықтарды таңдауды жоспарлау қызметі
арқылы жүзеге асады. Сонымен қатар, маркетинг кешені элементтері бойынша басқару
шешімдері қабылданады.
Маркетинг қызметінің қалыптасуына бірқатар факторлар мен кәсіпорынды
қоршаған жағдайдың шарттары ықпал етеді. Анықтаушы факторлар кәсіпорынның
мақсаттары болады. Техникалық-экономикалық тұрғыдан алғанда кәсіпорындарда
маркетинг қызметін ұйымдастыру мынадай шараларды атқаруы тиіс:
- басшылық пен міндеттерді орындауды үйлестірудегі қиындықтардың барынша аз
көлемі жағдайында қамтамасыз ету;
- ұйым жұмысының мобильділігін, жұмысшылардың мотивациясын және олардың
шығармашылық потенциалының жүзеге асырылуын қамтамасыз ету.
Кәсіпорындарында маркетинг қызметін ұйымдастыруға әсер ететін ортаның
шарттары екі топқа бөлінеді: ішкі және сыртқы.
Сыртқы шарттарға: ресурстардың көлемі мен саны, сыртқы өткізу арналары,
бәсеке, құқықтық нормалар, тұтынушылардың саны мен құрылымы, тұтынушылардың
сатып алу қабілеті, саяси және қоғамдық қатынастар жатады.
Ішкі шарттардың құрамына өнімнің саны мен түрлері, кәсіпорынның көлемі, өткізу
арналары, қызметкерлердің біліктілік деңгейі, қаржылық әлеуеті жатады [2].
Қазақстанда маркетингті ендірудің қажеттілігі басқару теориясы мен тәжірибесінің
дамуының жалпы дүниежүзілік тенденцияларымен анықталады. Сонымен бірге,
маркетинг қоғамның даму тенденцияларын, заман мен сыртқы ортаның өзіндік
ерекшеліктерін сипаттайды, осыған байланысты батыстың маркетинг саласындағы
тәжірибесі бірқатар басты параметрлер бойынша қазақстандық жағдайларда қатысты
жарамсыз болып шықты, ал отандық тәжірибе экономикалық дамыған елдерге тән
болмайтын және олар үшін белгісіз ерекше маркетинг мәселелерін тудырды.
Маркетингтің классикалық схемасын пайдалану және ендіру үдерісі біздің
жағдайларда айқын қиындықтарға тап болды және біршама ауыр өтуде. Отандық
кәсіпорындардағы маркетингтің қалыптасуы жүріп жатқан жағдайдың спецификасы
белгілі қиындықтарды тудырады жән көп жағынан маркетингтің дамыған үлгісіне жылжу
барысын тежейді. Бұл бағытта жүргізіліп жатқан жұмыстың көп жағынан қалыптасқан
жағдайларға қатысты нақты бағдарлары жоқ.
Қазіргі кезде үлкен қалаларда орналасқан барлық ірі кәсіпорындарда маркетинг
қызметінің маңыздылығына көңіл бөлінуде. Дегенмен, отандық кәсіпорындардың басым
бөлігінде арнайы маркетинг бөлімі ұйымдастырылмаған және маркетинг бөлімінің
қызметі өткізу бөліміне жүктелген. Олар маркетингтің өнімді өткізу және баға
тағайындау сияқты қызметтерімен шектелуде.
Маркетинг бөлімі кәсіпорын қызметін тиімді басқару және оның бәсекеге
қабілеттілігін арттыру үшін ұйымдастырылуы қажет. Отандық кәсіпорындардағы
маркетинг бөлімінің мақсаты өндіру мен өткізуде нарықтық қатынастарды дамыту
