222
«ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНЕ ЕНДІРУ-САПАЛЫ БІЛІМ НЕГІЗІ»
атты аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары
16 ақпан 2018ж
ыл
ойлаудың ғылыми стилі дағдыларын игеру үшін жағдай жасау; әлеуметтік-экономикалық
және кәсіби салалардағы инновациялар әдіснамасын оқыту.
Инновациялық білім берудің ерекшелігі - кәсіпқойлық [2]. Кәсіпқойлық
тұжырымдамасы болашақ музыка мұғалімінің ажырамас сапасына айналады және
кәсібилікке байланысты: кәсіби мәселелерді шешуде белгілі бір деңгейде шеберлікті; өз
кәсібінің шегінде сенімді, проблемасыз әрекетке қабілеттілігі; стандартты емес жағдайларда
шығармашылық, тиімді шешім іздеу; жоғары зияткерлік және жеке даму деңгейі; негізгі
біліктілік пен құзыреттіліктің болуы.
Педагогтың инновациялық қызметі жоғары нәтижелерге жету, жаңа білім алу және
сапалы әртүрлі педагогикалық практиканы алу мақсатында оқу үрдісін салыстыру және
зерттеу, өзгерту және дамыту арқылы өз тәжірибелік педагогикалық тәжірибесінің
көрсетілуіне (рефлексия) негізделген мақсатты педагогикалық қызмет ретінде түсініледі.
Инновациялық білім беру технологиясы - білім берудің инновациялық әдістерін
қолдануға негізделген білім беру технологиясы. Педагогикалық ғылымда инновациялық
технологиялардың 3 негізгі түрі сипатталады. Олар: радикалды, яғни оқыту процесінің
немесе оның бір бөлігін қайта оқыту; аралас, педагогикалық әдістердің белгілі элементтерін,
әдістерін немесе әдістемесінің бірқатарын жинақтау, сондай-ақ елеулі өзгерістер жоқ
классикалық әдістерін жақсартуға бағытталған өзгерту әдісі [3]. Ғылымды оқытуда шартты
білім инновациялық технологияларды үш түрін бөлінгенін атап өттік. Біз оларды мазмұны
жағына талдасақ, осы технологиялардың негізі қызметі студенттердің шығармашылық
қалыптастыру, белсенділігін дамытуға, олардың тәуелсіз ойлау, белгілі бір жағдайларда
жақсы шешім қабылдауға қабілетін дамыту деп айтуға болады.
Қазіргі заманғы жоғары білім теориясы мен практикасының басты мақсаты – дәрісті
мультимедиа, электронды оқу құралдары, арнайы бағдарламалар, компьютерлік тестілеу,
интернет-ресурстарды пайдалану, бизнес-ролдік ойындар, проблемалық, зерттеу әдістері,
кейстер, тренингтер және жеке тренингтер сияқты жаңашылдықты оқу үдерісін
ұйымдастыруда модульдік-рейтингтік технология және жобалау әдісі ретінде қолдану.
Жаңа технологиялардың арқасында өнімді пайдаланылатын проблемалық оқыту,
дизайн әдістері, оқыту диалогтары, зерттеу әдістері мен эсселердің оқушылары,
симуляциялық ойындар, ақпараттық іздеу және басқа тәсілдер.
Студенттерінің өзіндік жұмысын ұйымдастыруда инновациялық технологияларды
қолдану мүмкіндігін қарастырайық.
Университеттегі білім беру ортасы білім беру қызметінің субъектілерінің ішкі
ресурстарын, олардың шығармашылық әлеуетін жеткілікті түрде белсенді етпейді.
Өзіндік жұмыс - білім беру үдерісінің барлық субъектілерінің - студенттің,
педагогтың өз-өзін құруы және тәуелсіз ізденуі. Өзіндік жұмыс студентке бағытталуы керек,
өзінің білім беру траекториясын дамытуға ықпал етуі керек. Осыған байланысты білім
берудің жоғары білім жүйесінің жағдайында оның асинхронды ұйымдастыру проблемасы
туындайды.
Жеке жұмыс режимінде және заманауи ғылыми әдебиеттегі қарқынмен өзіндік жұмыс
атқару асинхронды дербес жұмыс деп аталды [4]. Студенттің асинхронды тәуелсіз
жұмысының мазмұны келесі ерекшеліктермен сипатталады:
- оқытудың тұрақты
ішкі мотивациясы;
- жеке өзін-өзі оқыту бағытының құзыреттілікке бағытталған сипаты;
- оқу таңдауының субъективтік позициясын жандандыру;
- студенттің өнімді іздеуі және танымдық қызметі;
- шешім
қабылдаудың тәуелсіздігі;
- ғарышта және университеттік білім беру уақытында өзін-өзі ұйымдастыру;
- білім беру өзара әрекеттесудің полисубектік сипаты;
- студенттік-орталықтылық.
Осыған байланысты студенттердің өз бетінше жұмыс істеуін қамтамасыз ететін
жағдайларды төмендегідей жиынтыққа бөлуге болады:
223
«ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНЕ ЕНДІРУ-САПАЛЫ БІЛІМ НЕГІЗІ»
атты аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары
16 ақпан 2018 жыл
1. Оқу тапсырмасын ынталандыру (не үшін, не көмектеседі).
2. Когнитивтік тапсырмаларды анық тұжырымдау.
3.
Алгоритм, жұмыстарды орындау әдісі, студенттердің оны орындау жолдарын білу.
4. Оқытушының есеп беру формаларының анық анықтамасы, жұмыс көлемі, оны беру
мерзімі.
5. Кеңес беру түрлерін анықтау (кеңес беру - тақырыптық, проблемалық).
6. Бағалау, есеп беру және т.б. критерийлері.
7. Басқару түрлері мен формалары (семинар, тесттер, тесттер, семинар және т.б.).
Міндеттер мен тапсырмалар күрделілігі мынадай деңгейдегі өзіндік жұмысын
ұйымдастыруда студенттердің құзыреттілігін даму деңгейіне мақсатында қарастырылуы
тиіс:
- репродуктивті (басты орындауға арналған тапсырмалар) нығайту және нақты пән
шеңберінде зерттелген негізгі ұғымдар, фактілер, операциялар, алгоритмдер, практикалық
қолдану
бағытталған;
- эвристика (жалпылама, ресми жұмыс) элементтері бар реконструктивті лауазымдық
талдау, оның ыдырау, қажетті білім, дағды, алгоритмдер, бірнеше тақырыптар бойынша
оқыған және жаңа жағдайға олардың жүйелі пайдалану өзекті бағытталған;
- шығармашылық жаңа идеялар іздеуге бағытталған (пәнаралық жобалар), кәсіби-
бағытталған техниканың тәуелсіз дамуы, әдістемелік білімді өзектендіру, оның тәуелсіз
қызметінің жобалау, стратегиялық шешім қабылдау үшін дайындайды.
Тәжірибеші маманның субъективтік позициясы өзіндік жұмыстың маңызды
сипаттамасы болып табылады.
Осыған сәйкес студенттердің өз бетінше атқаратын жұмысының мазмұны мен
міндеттеріне келесі талаптар қойылады:
- міндеттер құзыретті қалыптастыруға және проблемалық сипатқа ие болады;
- дифференциалды және ауыспалы сипаттағы
тапсырмалар;
- студенттердің таңдауы бойынша тапсырмалар;
- жеке компетенттілік компоненттерін тәжірибеге ендіру және кең ауқымды және
пәндік құзыреттілікті қалыптастыру үшін қажетті интегративтік негізде (интрубациялық
және интервубикалық мазмұн) тапсырмалар [1].
Жоғары білімнің заманауи теориясында және практикасында студенттердің өзіндік
жұмысын ұйымдастыруға арналған технологияларды іздестіру жүргізіледі. Осындай
технологиялардың бірі ретінде студенттерді оқытудың рейтингтік жүйесі қарастырылады.
Тәжірибе
кейстерді
қолдану
арқылы
студенттердің
өзіндік
жұмысын
ұйымдастырудың инновациялық тәсілдерін қамтиды. Бұл технологиялардың атауы ағылшын
тіліндегі «іс» сөзінен шыққан - қалта, чемодан, портфель және «іс» де «іс, жағдай» деп
аударылуы мүмкін. Іс жүзіндегі оқиғаны пайдаланатын оқу үдерісі - жалпы алғанда
шындықты, шағын материалды және уақыттық шығындарды, оқудағы өзгермелілікті
біріктіретін нақты
оқиғаны модельдеу
.
Іс жүргізу технологиясының мәні: оқу материалы студенттерге кәсіби проблемалар
(істер) түрінде ұсынылады және білім белсенді, шығармашылық жұмыс нәтижесінде
алынған: мақсатты белгілеуді дербес жүзеге асыру, қажетті ақпаратты жинау, түрлі
көзқарастардан, гипотезадан, қорытындыдан талдау. білімді алу үдерісінің өзіндік бақылауы
және оның нәтижелері
.
Студенттердің кәсіптік-шығармашылық және өзін-өзі дамытуындағы ерекше орын
жобаларды дайындау технологиясы бойынша жүзеге асырылады [2]. Осы технологияны
жүзеге асыру барысында студенттер мұғаліммен бірлесе отырып зерттелген пәннің немесе
болашақ қызметтің мазмұнына байланысты кез-келген кәсіптік делдалдық проблемалық-
семантикалық жағдайды жасайды, содан кейін оған тән қайшылықтарды дербес шешеді. Бұл
технологияның маңызды артықшылығы - студенттің бағалы ойлау ой-пікірін
қалыптастыруға, адамның моральдық, этикалық, эстетикалық сипаттағы маңызды кәсіби
және семантикалық сұрақтарына жауап табу қабілетін дамыту.
