Ашық аспандағы қара бұлттар Қазақстан және атыс қаруы Николас Флоркин, Дәурен Әбен және Тахмина Каримова «Атыс қаруына шолу»

26  Атыс қаруына шолу

 № 29 тақырыптық баяндама

Флоркин, Әбен және Каримова 

Ашық аспандағы қара бұлттар  27

ие болу және оны ұстауға жарамды рұқсатты көрсету қажет (ҚР, 2000a, r. 

86

). 

 Рұқсат алғаннан кейін қару иелері, төмендегі шарттарды орындауы 

тиіс:

• қаруды алғаш рет алған болса, ІІМ әзірлеген бағдарламаға сәйкес атыс 

қаруын ұстау бойынша жаттығудан өтуі (ҚР, 1998, 15.4 бабы);

• қаруларын ІІМ жүргізетін ресми дерекқорда тіркеу;

• қаруларды  сейфтік  жәшікке,  металдан  жасалған  шкафқа  немесе 

лицензияланған қаруға басқа адамдар қол жеткізе алмайтын өзге сақтау 

құралына қою (ҚР, 2000a, r. 91); 

• иелігіндегі қарулардың ұрлануы немесе жоғалуы туралы хабарлау (ҚР, 

2000

a, r. 101); және 

• рұқсат қағаздарын уақытында жаңартып отыру

29

.

  Қазақстан заңы азаматтарға қысқа оқпанды бытыралы мылтықтарға

30

; 

автоматты оқ жаудыруға арналған қару-жарақтарға; басқа зат сияқты 

жасырылған қаруларға; бронядан өтетін, өртегіш немесе жарылатын 

оқтарға, сондай-ақ бас жағында қуысы бар оқ-дәрілерге 

31

; және қауіпсіздік 

талаптарына сай келмейтін патрондарға ие болуға тыйым салады (ҚР, 

1998

, 7-бап)

32

. Жоғарыда айтылғандай автоматты қару-жарақтарға тыйым 

салынғанымен, жартылай автоматты рұқсат берілетіні не берілмейтіні 

түсініксіз, дегенмен бұл қару түрі қару-жарақ дүкендерінде кездеседі

33

. 

Коллекция жиюшылар иелігіндегі қарулар істен шығарылуы тиіс (ҚР, 

2000

a, r. 47). Қару-жарақ иесі атыс қаруын түрлендірсе, ол лицензиядан 

айырылуы мүмкін (ҚР, 1998, 19-бап). 

Құқық қорғау және қару-жарақтарды жинау

Қазақстан үкіметі соңғы он жылда атыс қаруы мен жеңіл қару-жарақтардың 

орасан санын жинады. БҰҰ-ның іс-әрекеттер бағдарламасын қолдану 

аясында Қазақстанның ұлттық есептерінде берілген ақпаратқа сәйкес 

құқық қорғау органдары 60 мың-ға жуық қару-жарақ жинап, 20 мың-нан 

астамын 2003–2009 жылдар аралығында жойған (4-ші кестені қараңыз). 

Елдегі халықтың қолындағы қару-жарақ саны аз болғанын ескергенде бұл 

28  Атыс қаруына шолу

 № 29 тақырыптық баяндама

Флоркин, Әбен және Каримова 

Ашық аспандағы қара бұлттар  29

4-ші

 к

ест

е 

БҰҰ 

Іс-әреке

ттер 

бағдар

лам

асын 

орындауға 

қатысты 

ұлттық 

есептер

де 

хабар

ланған 

Қа

зақстандағы 

қар

у-ж

арақ 

жинау 

шаралары

, 2003–2009

Ме

мл

еке

т қо

лданған 

шаралар 

Қар

у-ж

арақ түрі

Жыл

Жылдар

дың 

бар

лығы 

есептелгенде

2003

2004

2005

2006

2007

2009

Тәркіл

енген және 

жиналған қар

у-ж

арақтар

 

ҰҚК

ІІМ

 

 

ҰҚК

ІІМ

 

 

 

Ав

тома

ттық

 қар

у-

жарақт

ар

9

27

 

13

 

 15

 

 

 

Құрама

 қар

у-жарақт

ар

 

42

 

33

 

50

 

 

 

Га

з 

қар

у-жарақт

ары

 

1 

549

 

1 

118

1

1 

249

 

 

 

Үйде

 жағдайларында

 

жасалған

 қар

у-жарақт

ар

 

354

 

344

4

244

 

 

 

Аңшы

 және

 шо

лақ

 қар

у-

жарақт

ар

137

 

 

 

 

 

 

 

 

Пист

оле

тт

ер

 мен

 

рев

ольв

ер

лер

 

22

467

 

372

2

354

 

 

 

Иір

 ойықты

 қар

у-

жарақт

ар

 (түрі

 б

еймәлім)

18

 

 

 

10

 

 

 

 

Мылтықт

ар

 мен

 

карабиндер

 

706

 

532

 

435

 

 

 

Тегіс

 ойықты

 қар

у-

жарақт

ар

 

10

 400

 

7 

195

21

6 

231

 

 

 

Тәркіл

енген және 

жиналған қар

у-

ж

арақтар

дың жиынтығы

 

13

 731

 

9 

607

8 

616

жоқ

2 

305

34

 259

Ерікті түр

де 

тапсырылған қар

у-

ж

арақтар

Га

з 

қар

у-жарақт

ары

1 

270

 

989

761

 

 

 

Үй

 жағдайларында

 

жасалған

 қар

у-жарақт

ар

95

 

82

82

 

 

 

Иір

 ойықты

 қар

у-

жарақт

ар

717

 

618

636