Жәшікті уытхана тір пішінді бірнеше ашық уыт дайындайтын жәшіктерден тұрады (4 сур).
Сурет 4 – Жәшікті пневматикалық уытхана
Жәшіктің екі табаны болады: ішкі (торлы) онда дән орналасады және судың ағып кетуі үшін аздаған еңкейіп орнатылған сыртқы (цементтелген). Елейтің кеңістікке желдеткіш көмегімен кондиционды ауа беріледі. Жәшіктің көлденең қабырғаларына шнекті сулағыш қозғалатын рельстер орнатылады. Жәшіктер саны өндіру күніне сай болады, әдетте ллардың оптимальды саны -сегіз.
Бұл уытханада арпаны өндіру барысында дезинфекцияланған дін жәшіктің барлық ауданында қалыңдығы 0,8-1,2 м болатындай етіп орналастырылады. Өндіру үрдісі барысында дән салыстырмалы ылғалдығы 90 % және температурасы уыттың оптимальды температурасынан 2-3 0 С-қа төмен болатын ауа үрленеді. Жәшіктегі уыттың төменгі және жоғарғы қабаты арасындағы температура айырмашылығы 2-4 0 Сболуы керек. Жәшіктегі уыттың температурасы 12-16 0 С.
Ферменттік белсенділігі жоғары уыт дайындау үшін өндіру температурасына қарамастан дәнді 5 тәулік боййына балғын ауамен үрлейді. Алғашқы екі тәулікте әр жәшікті 10-15 мин үрлейді. Қалған күндердегі ауаның температурасы қоршаған орта мен уыттың температурасына байланысты реттелініп отырады. Жәшікте дәнді өндіру ұзақтығы 7-8 тәул.
Барабанды уытханалар бір қатар уыт өнжіру барабандарынан тұрады, ондағы барабандар саны дәнді өндіру күніне сай болады.
Уыт өсіретін барабандар ашық немесе жабық болуы мүмкін. Тәжірибе жүзінде жабық барабандар қолданылады. Уыт өндіру кәсіпорындарында жабық пневматикалық барабанның екі түрі эксплутацияланады: тегіс елегішті («жәшікті») және елекше тектес құбырлы.
Тегіс електі барабандар болаттан жасалған көлдеңінен орналасқан цилиндр тәрізді, олар екі жағынан бандаждар арқылы екі жұп тірек роликке бекітіледі. Барабанның ішіне өндірілген дән орналастыруға арналған тегіс елегіш орналасады.
Жібітілген дәнмен барабанның жалпы көлемінің 50-60% алатындай етіп толтырады және оны арпа қабатын тегістеу үшін айналдырады. Дәнді өніру барабанның қозғалыссыз күйінде, електің көлденең қалыпында жүзеге асырылады. Дәнді араластырып тұру үшін барабанды 1-4 тәулікте 3 сағаттан соң және 5-6 тәулікте 4-6 сағаттан соң айналдырады.
Барабанда өндірілу барысында дән әдетте кондиционды және ылғалды ауамен ауа үрлегіш арқылы үрленіп отырады. Оның температурасы әдетте 10-14 °С болады.
Уытты үздікті және үздіксіз кептіру әдістерімен кептіреді. Негізінен уытты көлденең бір немесе көп ярусты немесе тік уыт кептіргіште кептіреді. Сонымен қатар, барабанды кептіргіштер қолданылады. Кептіргіш агрегат есебінде жылуалмастырғышта газ ағынымен қыздырылған ауаны пайдаланады.
Уытты кептіру тәртібі кептіру әдісі мен кептіргіш түріне байланысты болады. Уытты үздікті әдіспен кептіру үшін бір ярусты көлденең кептіргіштерді пайдаланады. 1 м2 кептіргіш торына 300 кг дейін жаңа өнген уытты салады, одан 240-250 кг құрғақ уыт алады. Бір ярусты кептіргіштер тәулігіне 10,20 және 40 т уытты кептіргіштерді. Уытты кептірудің технологиялық циклының ұзақтығы 24 сағ. Уытты кептіргіш автоматты түрде бақылау және басқару жүйесіне қосылған.
Бір ярусты кептіргіштер қарапайым және арзан, бірақ кемшіліктері де жеткілікті: жаңа өнген уыт торда ұзақ мерзім қимылсыз күйде жатады, сондықтан кептіру біртегіс емес; себебі ыстық ауаның жайылуын пайдалану уақыты бір тегіс емес. Жылуды үнемді пайдалану үшін цикл соңында өңделген ауаны кептіргішке қайта жібереді және де екі еселенген бір ярусты кептрігішті қолданады. Екі еселенген кептіргіште уытты кептіру циклы 12 сағ. есептелген.
Көптеген сыра қайнату зауыттарында екі ярусты көлденең кептіргіштер пайдаланады. Үздіксіз әдіспен уытты кептіргіштерде, үздіксіз жұмыс істейтін кептіргіштерді қолданады. Бұл кептіргіштің өнімділігі тәулігіне 5, 10, 20 т кептірілген уыт өндіреді. Көлденең кептіргіштерден артықшылықтары: біртегіс жұмыс істейді, кептіру циклы қысқа, жанармай шығыны 20-30 %-ға аз, кептіргіштердің көлем бірлігіне өнімділігі 2-3 есе аз.
Достарыңызбен бөлісу: | 
