Арнайы психолгияның жалпы негіздері

Аутизмі бар балалардың есте сақтау ерекшелігі

жүктеу 102,96 Kb.

бет	27/44
Дата	21.12.2022
өлшемі	102,96 Kb.
	#40714

1 ... 23 24 25 26 27 28 29 30 ... 44

АРНАЙЫ ПСИХОЛОГИЯ СҰРАҚТАР (копия)[1]

Есту қабілеті зақымдалған балалардың сөйлеу ерекшеліктері

Аутизмі бар балалардың есте сақтау ерекшелігі

Ерте жастан–ақ, ЕЖБА бар балаларда, механикалық есте сақтау қабілеті жақсы дамиды, бҧл ӛз кезегінде, эмоциялық қапаланудың ҧзақ саӛқтауға мҥмкіндік береді. Эмоционалды естің ӛзі, қоршаған ортаны қабылдауды стереотиптендіреді: олар сыртқы дҥниеден алған ақпаратты, тҧтас блоктармен қабылдайды, оны қорыта алмайды, әрі сол кҥйінде сақтайды, сол қабылданған кҥйде тҧтас қолданады. Балалар кейде, бір дыбысты қайта-қайта қайталаудан, бір сҧрақты қайталап қоя беруден жалықпайды. Естігенін тҧтас қайталайды, тақпақтарды жақсы жаттайды, ересектер ӛлең-әңгіме, ертегі оқып беретін болса, бірде-бір сӛзін қалдырмауды жіті қадағалайды. Ӛлеңнің немесе тақпақтың әуенімен, бір орында теңселгенді ҧнатады, кейде ӛздері ӛлең қҧрастыруға тырысады. Бҧл категориядағы балалар,жақсы есте сақтайды, кейін естіген әңгімелерін, дыбыстарды, ойын әрекеттерін, тҧтас қайталап, барлық сенсорлық арналар арқылы келетін (кӛру, есту, дәм, иіс сезу, терімен сезіну) ҥйреншікті сезімді тҥйсінуге тырысады

Есту қабілеті зақымдалған балалардың сөйлеу ерекшеліктері

Есту қабілеті бҧзылған балалар, сӛйлеуді тек арнайы оқытудың кӛмегімен меңгереді. Мҧнда олар, сӛздік қимылқозғалыс тҥйсіктерімен толықтырылған, кӛру арқылы қабылдау қабілетіне сҥйенеді. Олардың сӛйлеудегі екпінді, әуезділікті қабылдау мҥмкіндіктері жоқ, егер мҥмкіндіктері болса, қалыпты балалар сияқты, сӛйлеушіге еліктеуге тырысар еді. «Ж. И. Шиф, саңырау балалардың сӛйлеуінің қалыптасу ерекшеліктерін анықтайтын, 4 тҥрлі психологиялық шарттыажыратып кӛрсетеді:Бірінші шарт – саңырау балаларда, алғашқы сӛз бейнелерінің сенсорлық қалыптасу негіздерінің, қалыптыбалалардан ӛзгешелігін кӛрсетеді. Екінші шарты – еститін балаларға қарағанда, саңырау балалардың тілдік материалды ӛзгеше ретпен талдайтындығы. Үшінші шарты – еститін балалармен салыстырғанда, грамматикалық қҧрылымның ӛзгеше жасалуы. Оның себебі,сӛйлеуді басқаша сенсорлық жолмен меңгеру болып табылады. Айтылатын сӛзді қалыпты балалар тҧтас бірлік ретінде қабылдайды, ал сӛз тҥрленетін болса, ол басқаша естіледі. Саңыраулар болса, сӛзді бейне ретінде қабылдағандықтан, ондағы тҥрленулер сыртқы ӛзгеріс ретінде қабылданады. Тӛртінші шарты – сӛйлеуге қатысатын қимылдардың қалыпсыз жағдайда қалыптасуы. Бҧл ӛз кезегінде, есту кемістігін тҥзетуге кедергі жасайды. Екінші кемістік, бірінші кемістікке қаншалықты жақын болса, соншалықты оны коррекциялау мҥмкіндігі азаятындығы белгілі. Сӛйлеудің дыбысталу жағы, есту қабілетінің бҧзылуымен тығыз байланысты болғандықтан, оның қалыптасуы, қиын мәселе болып табылады».

жүктеу 102,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 23 24 25 26 27 28 29 30 ... 44