Алматыкітап баспасы

44
(3-сурет).
Абсолютті сілтемеден кейін жалақының автоматты түрде 
10%-ға артқан кестесін көресің 
(4-сурет).
3-сурет. 
Ұяшықтардың абсолютті 
мекенжайы
4-сурет. 
Жалақыны автоматты түрде 
есептеу
1. «Статистикалық дерек» деген не?
2. Статистикалық деректер не үшін жинақталады?
3. «Сілтеме» дегеніміз не?
4. «Салыстырмалы сілтеме» деген не?
5. Абсолютті сілтеменің салыстырмалы сілтемеден қандай 
ерекшелігі бар?
6. «Аралас сілтеме» деген не?
7. Сілтемелердің қандай пайдасы бар?
1, 2-тапсырмалардың
орындалу жолдарын талдаңдар әрі 
салыстырыңдар. Талдау барысында төмендегі сұрақтарға 
жауап іздеңдер.
1. Екі тапсырманың бір-бірінен қандай айырмашылығы бар?
2. Тапсырмаларды орындау барысында қандай сілтемелер 
қолданылған?
СУММ
=
C4
*
ṨDṨ2
A
B
C
D
1
Жұмысшылардың айлық жалақысы
2
Жалақының көтерілу пайызы 10%
1,1
3
№
Жұмысшылар
Қазіргі жалақысы
Жалақысы 
өскен соң
4
1 №1 жұмысшы
100000
=C4*ṨDṨ2
5
2 №2 жұмысшы
120000
6
3 №3 жұмысшы
110000
7
4 №4 жұмысшы
150000
8
5 №5 жұмысшы
130000
9
6 №6 жұмысшы
80000
10 
7 №7 жұмысшы
105000
СУММ
=C10*ṨDṨ2
A
B
C
D
1
Жұмысшылардың айлық жалақысы
2
Жалақының көтерілу пайызы 10%
1,1
3
№
Жұмысшылар
Қазіргі жалақысы
Жалақысы 
өскен соң
7
1 №1 жұмысшы
100000
110000
5
2 №2 жұмысшы
120000
132000
6
3 №3 жұмысшы
110000
121000
7
4 №4 жұмысшы
150000
165000
8
5 №5 жұмысшы
130000
143000
9
6 №6 жұмысшы
80000
88000
10 
7 №7 жұмысшы
105000
=
C10
*
ṨDṨ2
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

45
1-тапсырма. 
Берілген үлгі бойынша есептеу жүргіз. Кесте жаса.
5-кесте. 
Тауардың жалпы бағасын есептеу
A
B
C
D
E
1
№ 
Тауардың аты 
Саны
Бағасы
Бағасы 
2
1
Дәптер
50
15
=C2*D2
3
2
Қаламсап
80
50
4
3
Қалам 
25
6
5
4
Өшіргіш
10
0,45
6
5
Сызғыш
20
8,15
а) E2 ұяшығына дәптердің бағасы мен санының көбейту 
формуласын жаз: =C2 * D2.
ә) Е бағанындағы қалған ұяшықтарға формуланы көшіріп қой.
Кестені пішімдеп, сақта. 
1
2
3
4
5
.
.
1
1
2
3
.
.
2
2
4
6
.
.
3
3
6
9
.
.
4
.
.
.
.
.
5
.
.
.
.
.
.
6-кесте. 
Көбейту кестесі
3-тапсырма. 
1-ден 10-ға дейінгі сандар арқылы Пифагордың 
көбейту кестесін жаса 
(6-кесте).
A
B
C
D
1
Қызметкерлердің жалақысы қанша?
2
3
4
Базалық жалақы мөлшері = 17697
5
6
№
Қызметкер 
тізімі
Коэффициент
Жалақы
7
1 №1 
жұмысшы
4,8
84945,6
8
2 №2 
жұмысшы
3,9
9
3 №3 
жұмысшы
10 
4 №4 
жұмысшы
11 
5 №5 
жұмысшы
5-сурет. 
Негізгі жалақыны есептеу
2-тапсырма. 
Қызметкер-
лердің негізгі жалақысын есеп-
теуде оның жұмыс коэффици-
ентін еліміз бойынша белгілен-
ген базалық жалақы мөлшеріне 
көбейту керек 
(5-сурет).
Кесте-
дегі деректер бойынша тапсыр-
маны аяқта. 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

46
Әртүрлі типтегі деректерді өңдеуде абсолютті және 
салыстырмалы сілтемелерді қалай қолдануға болады?
 Абсолютті және салыстырмалы сілтемелерді 
 практикалық тұрғыдан қолдану
3.2
Excel-де есептерді шешу барысында абсолютті және салыс-
тырмалы сілтемелерді қолданудың артықшылықтары 
қандай?
Абсолютті және салыстырмалы сілтемелермен тек бір файлмен 
емес, бірнеше файлмен бір уақытта жұмыс істеуге болады. Біріншісі 
екіншісіне сілтеме жасалған екі файл болсын. Оның біріншісіне жа-
салған өзгерістің екінші файлдағы деректерге әсері бола ма? Осыны 
анықтайық. 
Мысал қарастырайық
. Тауар-
лардың құны АҚШ долларында 
жазылған прайс-парағымыз бол-
сын. Доллар бағамының өзгеруі-
не байланысты тауардың теңгедегі 
бағасы өзгеріп отырады. 1-файлда 
тауарлардың доллардағы бағасы 
мен теңгедегі бағасы берілген 
(1-су-
рет)
. Бұл жерде доллардың теңгеге 
шаққандағы бағамы жазылған 
С2 – абсолютті сілтемелі ұяшық. 
Доллар бағамы өзгерсе, тауарлардың да құны автоматты түрде 
өзгереді. 2-файлда бір тоқсан бойы сатылған тауарлардың саны 
берілген 
(2-сурет)
. Тауардың бағасын 1-файлда көрсетілген доллар 
бағамының өзгеруіне тәуелді ету үшін, төмендегі әрекеттерді орын-
даймыз. 
2-файлдағы №1 тауардың бағасы жазылған С4 ұяшығына
‘
=’ 
белгісін қойып, 1-файлдағы №1 тауардың бағасы жазылған 
1-сурет. 
Тауарлар бағасының кестесі
статистика – статистика – statistics
сілтеме – ссылка – reference
III бөлім Ақпаратты электронды кестелерде өңдеу
A
B
C
D
1
Доллар бағамы теңгеге есептегенде
1$=320
т 
2
3
4
№
Тауардың аты
Бағасы
$
Бағасы 
т
5
1 №1 тауар
20
6400
6
2 №2 тауар
40
12800
7
3 №3 тауар
100
32000
8 
4 №4 тауар
250
80000
9
5 №5 тауар
300
96000
10 
6 №6 тауар
400
128000
=
C5
*
ṨСṨ2
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

47
D4
 
ұяшығын шертіп, 
Enter 
пернесін басқанда 2-файл мен 1-файл 
арасында байланыс орнайды. С4 ұяшығының сілтемесі өзгереді 
‘
=[1.xlsx]Лист1!$D$4’. 
Енді 1-файлдағы тауардың бағасы доллар 
бағамына қарай өзгерсе, 2-файлда да тауар бағасы өзгереді.
2-файлдың С4 ұяшығындағы формуланы басқа ұяшықтарға кө- 
шірсек, басқаларға да сол ұяшықтағы 1-тауардың бағасы ауысады. 
Бұлай болдырмау үшін сілтемеге өзгеріс жасауымыз қажет 
(3-сурет).
2-сурет.
Бір тоқсанда алынған тауарлардың жалпы саны
3-сурет. 
Формуланы кестеде қолдану
Әр тауардың өз құны жазылуы үшін, С4 ұяшыққа қатысты 
‘
=[1.xlsx]Лист1!$D$4’
формуладағы қатар нөмірінің алдындағы 
$ белгісін алып тастаймыз: 
‘=[1.xlsx]Лист1!$D4’ 
(4-сурет). 
4-сурет. 
Формуланы кестеде қолдану нәтижесі
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
1
Тоқсандағы жалпы сатып алынған тауар құнын есептеу
2
№
Тауардың аты
Бағасы
(
т
)
Сатылған тауар құны
Сатылған тауар сомасы
Жалпы
сомасы
3
қаңтар
ақпан
наурыз
қаңтар
ақпан
наурыз
4
1
№1 тауар
20
30
80
0
0
0
0
5
2
№2 тауар
30
20
70
0
0
0
0
6
3
№3 тауар
40
50
90
0
0
0
0
7
4
№4 тауар
60
40
30
0
0
0
0
8
5
№5 тауар
80
50
20
0
0
0
0
9
6
№6 тауар
40
50
70
0
0
0
0
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
1
Тоқсандағы жалпы сатып алынған тауар құнын есептеу
2
№
Тауардың аты
Бағасы, 
т
Сатылған тауар саны
Сатылған тауар сомасы
Жалпы 
сомасы
3
қаңтар
ақпан
наурыз
қаңтар
ақпан
наурыз
4
1
№1 тауар
6400
20
30
80
128000
192000
512000
832000
5
2
№2 тауар
12800
30
20
70
384000
256000
896000
1536000
6
3
№3 тауар
32000
40
50
90
1280000 1600000 2880000 5760000
7
4
№4 тауар
80000
60
40
30
4800000 3200000 2400000 10400000
8
5
№5 тауар
96000
80
50
20
7680000 4800000 1920000 14400000
9
6
№6 тауар
128000
40
50
70
5120000 6400000 8960000 20480000
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
1
Тоқсандағы жалпы сатып алынған тауар құнын есептеу
2
№
Тауардың
аты
Бағасы, 
т
Сатылған тауар саны
Сатылған тауар сомасы
Жалпы 
сомасы
3
қаңтар
ақпан
наурыз
қаңтар
ақпан
наурыз
4
1
№1 тауар
6400
20
30
80
128000
192000
512000
832000
5
2
№2 тауар
6400
30
20
70
192000
128000
448000
768000
6
3
№3 тауар
6400
40
50
90
256000
320000
576000
1152000
7
4
№4 тауар
6400
60
40
30
384000
256000
192000
832000
8
5
№5 тауар
6400
80
50
20
512000
320000
128000
960000
9
6
№6 тауар
6400
40
50
70
256000
320000
448000
1024000
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

48
Міне, абсолютті және салыстырмалы сілтемелерді программа-
да қолдану жолдарымен таныстық. Енді төмендегі есептерді шешу 
жолдарына абсолютті және салыстырмалы сілтемелер жайлы алған 
біліміңді қолданып көр.

жүктеу 5,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: