Алматы облысы Жамбыл ауданы Үңгіртас орта мектебі

жүктеу 1,87 Mb. бет 20/20 Дата 25.05.2022 өлшемі 1,87 Mb. #38759 түрі Лекция

Навигация по данной странице:

• Сабақтағы негізгі материал: « Электр» сөзінің шығу тарихы.
• Э лектр зарядының сақталу заңы.

11 сынып 21 сабақ Сабақ тақырыбы: Электростатика. Тұрақты электр тогы. Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін және білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік пен дағдыны бақылау. Сабақтағы негізгі материал: « Электр» сөзінің шығу тарихы. Ж анасқан кезде денелердщ электрленуі; үйкеліс кезінде денелердің жанасу бетінің ұлғаюы; үйкеліс кезінде екі дененің де электрленуі; жанасу кезінде бір денеден екінші денеге электр зарядының берілуі; Зарядталған денелердің өзара әсерлесуі. Аттас зарадталған денелердің бір-бірінен тебілуі; әр аттас зарядталған денелердің бір - біріне тартылуы. З арядтардың екі тегі, оң және теріс зарядтар, зарядтардың таңбасы оң (+) және теріс (-). Э лектр зарядының сақталу заңы. Тұйықталған жұйедегі денелердің электрленуінін барлык құбылыстарында злектр зарядтарының қосындысы сақталады: q1+ q2+ … qn=const Э лектроскоптың құрылысы мен жұмыс істеу принципі. Электроскоптың жапырақшаларының берілген зарядқа тәуелділігі. Электроскоптың басқа түрі. Зарядталған денеге (электроскопқа) қол тигізгенде зарядының жоғалтуы. Осы фактіні біздің денеміз аркылы электр зарядының жерге берілуі арқылы түсіндіру. Электр өткізгіштер және электр тогын өткізбейтіндер. Э лектр зарядын өткізу қабілеттеріне карай заттар электр өткізгіштер және өткізбейтіндер болып екіге белінеді. Ендi жiпке iлiнген электрленген эбонит таяқшаға, жiбекке үйкелген шыны таяқшаны жақындатайық. Бiз олардың бiр-бiрiне тартылғанын көремiз. Егер шыны таяқшадағы заряд эбонит таяқшадағы зарядпен бiр тектес болса олар бiр-бiрiнен тебiлер едi. Ал бiз олардың тартылуын байқадық. Бұл жiбекке үйкелген шыныдағы заряд терiге үйкелген эбониттегi зарядтан өзге тектi екендiгiн көрсетедi. 5-суретте көрсетiлген тәжiрибе зарядтары әр тектес денелер бiр-бiрiне тартылатындығын көрсетедi. Жiпке iлiнген электрленген эбонит таяқшаға зарядталған резина, плексиглас, пластмасса, капрон және т.б. заттарды жақындатқанда оларға эбониттiң бiрде тартылатынын, ал бiрде тебiлетiнiн көремiз. Осы тәжiрибелер табиғатта электр зарядының екi тегi болатындығын көрсетедi. Жiбекке үйкелген шыныда пайда болған заряд тегi оң (+) деп, ал жүнге үйкелген янтарьда пайда болған зарядты терiс (–) деп атаған. Ал әрқайсысына q 2 оң заряд берілгенде жіптер вертикальдан α2 ауытқиды (в-сурет). q1 және q 2 зарядтың қайсысы үлкен? Осы тәжiрибелер табиғатта электр зарядының екi тегi болатындығын көрсетедiЗаттардың электрленуiн бақылау үшiн жүргiзiлген тәжiрибелер нәтижесiнде барлық заттардың электрлену тегіне қарай қатарларға қоюға болатындығы анықталды. Мұндай қатарда бiрiншi дене екiншiсiне үйкелгенде оң, ал екiншiсi терiс зарядталады. Мысалы, сондай қатарлардың бiрi мынадай: қоян терiсi, шыны, кварц, жүн, жiбек, мақта, ағаш, янтарь, каучук. Есептер шығару үлгісі. 1) Бірдей зарядталған, екі кІшкентай өткізгіш шарлардың зарядтары +2q және -6q , олардың арақашықгығы г болса, оларды жанастырып, содан кейін бұрынғы арақашыктыкка ажыратып қойса,кулондық өзара әсер куші қалай өзгереді? Шарларды жанастырған кезде олардың зарядтары тең екіге бөлінеді, яғни Бастапкы жағдайдағы зарядтардың өзара әсерлесу кұші Шарларды жанастырғаннан кейін өзара әсерлесу күші Кулондық өзара эсерлесу күшінің өзгерісі Ғ1/Ғ2=3 ,яғни Ғ2= Ғ1/3; Зесекемиді. 2) Бір аттас q және З q зарядпен зарядталған бірдей металл екі шардың аракашықтығы г, Шарлар бір-біріне тиістіріледі, өзара әсер күші бү-рынғыдай болып қалуы үшін, оларды кандай х арақашыктыққа ажыратып қою керек? Шарлар бірдей болғандыктан, шарларды жанастырған кезде олардың зарядтары тең екіге бөлінеді, яғни Бастапкы жағдайдағы зарядтардың өзара эсерлесу күші Шарларды жанастырғаннан кейінгі өзара әсерлесу күші ЕсептІң шарты бойынша, өзара эсерлесу куші бұрьшғыдай болып калады, яғни Ғ, = Ғ2. жүктеу 1,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз