86
аяқтармен салынуы оның жүгіруге деген ұмтылысын кӛрсетеді және билеп
жүрген сегіз қолды,сегіз аяқты аңшы, оның бидегі әр қозғалыс моменті
кӛрсетілген. Бұндай суреттерді біз оңтүстік африка елдерінен және солтүстік
және оңтүстік америка үндістерінен кездестіреміз. Адам ӛмірді бақылай
отырып, ӛмір қозғалысын ӛзінде бар құралдармен түсіріп алуға тырысты.
Жарқын бейнелер қозғалысының берілуін біз ежелгі мысыр және грек
ӛнерінен , яғни скульптуралық рельфтерде фарауондардың храмдарында
және вазалардағы суреттерден кӛреміз. Біздің елімізде де «ежелгі анимация»
- Онеж кӛлінің жағалауындағы тастарда аңшы мен бақаның суреттері, олар
күн сәулесі түскен бетте «тіріледі»
бар. Анимацияның ататегі ретінде
Шығыстағы кӛлеңке театрын санайды. Француз құрастырушысы Эмиль
Рейноның оптикалық театрдағы алғашқы сеансы «световых пантомым»
жарыққа шығуы киноматографияның 1892 жылы тууына әкелді.
Жансыз суреттерді тірілту үшін әртүрлі оптикалық ойыншықтар бұдан
бұрынырақта пайда болды. Мысалы, фенакистископ – дӛңгелек, яғни
дӛңгелек шетіндегі суреттер бейнеленген, осы дӛңгелекті дӛңгелеткенде осы
суреттер бірінен кейін бірі қайталанып кӛрсетіледі.
Басқа амалдардың бірі-зоотроп-барабанның қиылған кескіндерімен
танылады, яғни оның ішінде ленталы сурет салынған, бастапқы және ақырғы
фазадағы суреттер сәйкесінше келуі керек,сонды сурет тірі сияқты болып
кӛрінеді, мысалы:аттың шауып бара жатқаны, қыз бала жіптен секіріп
жатқаны және т.б. Бірақта, осы және басқа да оптиакалық ойыншықтар, тағы
да сол сияқты бірақ блокнот бетіне салынған,блокноттың бетін кезек – кезек -
ашқанда салынған суреттің қозғалғанын кӛруге болады, ол тек бір ғана
кӛрерменге арналған. Рейно зоотропта ӛзінің аппаратын құрастырған
болатын, ол айнаның және сыйқырлы фонарьмен біріктірді.Сонда оның
бейнелері экранда пайда болды және оны кӛптеген кӛрермендер тамашалай
алу мүмкіндігіне ие болды. Ол оларға сюжеттінің сеансын 15-20 минуттан
кӛрсетті. Рейно ӛзінің барлық «фильмдерін» ӛзі салған болатын, ол
суреттерді ұзын лентаға түсірді, әр сюжет бірнеше жүздеген картинадан
құралды. Ол ең алғаш рет бірнеше әдістерді қолданды, кейіннен
мультипликация технологиясының негізі болған, оның ішінде персонаж бен
декорациялар жеке-жеке салынған.
Ол 1893-1894 жылдары ӛзінің туындысы «Вокруг кабины» дүниеге
әкелді, бірақта, 1895 жылы киноматографияның пайда болуы оған ӛте үлкен
соққы болды; Рейноның қолдан жасалған ленталары жаңадан пайда болған
тез әрі арзан кинофильмдермен бәсекелесе алмады. Мұнайған ол ӛзінің
87
аппаратын және лентаны Сенаға лақтырды, тек екі туындысы «Бедный
Пьеро» және «Вокруг кабины» аман қалды. Бірнеше күндерден кейін оған
киномагнат Леон Гомон мұражайға оның аппаратымен фильмін сұрады.
Анимация дамуына Рейноның еңбегін бағалау қиын , себебі оны алғашқы
анимациялық фильмнің құрушысы ретінде ӛзінің кинопленкасын суреттер
тасушысы ретінде қолданған жоқ.
Алғашқы аниматорлар
Тарихшылар алғашқы анимациялық фильмнің авторы ретінде кімді
санауға байланысты бір шешімге келген жоқ. Біреулер адамзат тарихындағы
алғашқы фильм Эмиль Кольдің «Фантасмагория» деп есептеді.
Коль
американың жаңа туындылары мен таныс болған жоқ, мӛлдір целлуиод,
содан ол ӛз персонаждарын «фантош» қағазына салып, ол жеке фон немесе
кадрдан кадрға ауысқанда ӛзгеретін бӛліктерді сала алмады. Шартты
персонажды кӛрсетуде оған әр кадрды қайта – қайта кӛрсетуге тура келді.
Бірақта, ол мұндай жағдайға қарамай ондаған фильмдерді жасап шығарды.
Нәтижесінде Коль жаңа технологияларды пайдалана отырып, 300- ге жуық
фильмдерді жасап шығарды, бірақ олардың кӛбі жоғалған. Екіншілері дүние
жүзіндегі ең алғашқы аниматор ретінде америкаға келген ағылшын
эмигранты Джеймс Стюарт Блэктонды санады. Оның 1900 жылы шыққан
алғашқы анимациялық фильмі «Волшебные рисунки». Қандай жағдай болса
да, салмалы фильмдерге журналдардағы иллюстрациялар, карикатура мен
комикстар. Газеттегі комикстарға байлранысты америка мультипликаторы
Уинзор Мак-Кейдің «Маленьки Немо» фильмі туындады.
Фильм үш әріптестермен жасалынды,1906 жылы Мак-Кей мюзик-
холдың құрама бӛліміне кіріп, ӛте тез жылдамдықпен сурет салды. Кейінен
ол «Динозавр Герти» фильмінің кӛрсетілімінде ӛз қимылын персанажға
қайталатқызып
орындатты.Алғашқы
болып
Мак-Кей
анимациялық
технологияның циклін қолданды, қайталанатын қозғалыстарға бір ғана
целлулоид қағазын қолданды.
Рауль Барр ең алғашқы болып перфорирделген целлулоид қолданды,
оның туындылары сурет салынған қағазды штифт кӛмегімен жапсыруға
болады. Ал Пат Селиван ең алғашқы болып ешқандай комикстардан
алынбаған персанаж-Феликс мысығын ойлап тапты.Феликс туралы фильм
ақ-қаралы және дауыссыз болды.
Ең олардың арасында танымалы Уолт Дисней. Ол мультфильм ӛндіріс
технологиясын жасап шығарды.
Анимацияны бірінші боп жасаған адамдардың ішіндегі әйгілісі Уолт
Дисней: ол тек мультиктерді жасап қоймай сонымен қатар мультфильм
құрудың әлемін құра білді. Оның еңбекетірі: Пароходик Вилли (Steamboat
Willie, 1928) атты бірінші дыбыстық мультфильмі, және бірінші музыкалық
мультфильмі ол Пляска скелетов (The Skeleton Dance, 1929), және
Белоснежка и семь гномов (Snow White and the Seven Dwarfs, 1938) толық
метржды мультфильмі.
Достарыңызбен бөлісу: |
