83
Дәріс 11.
Мультипликация және анимация. Анимация тҥрлері.
Анимация жасау технологиялары
Анимация кинода қозғалыстың кӛрсетілуі, кӛрермендерге үлгісін
қамтамасыз ету бойынша телекӛрсетілім және компьютерлік графикада
жиеліліктік суреттер мен кадрлар жүйелілік жолымен іске асырылуы.
Анимацияның видиодан айырмашылығы кӛптеген суреттерде үзіліссіз
қозғалыстың қолданылды. Анимацияның синонимы – «мультипликация»
біздің ӛлкеде ӛте кең талаған. Анимация және мультипликация – бұл әртүрлі
анықтама ғана, бірақта бір ӛнедің түрі. Бізге үйреншікті «мульти» термині
латын тілінен пайда болды- кӛптеген суреттер традициондық технологиямен
сәйкестендірілген, суреттегі кадрлерді 10-нан бастап 30-ға дейін батыр
«тірілді» қозғалысын қайталау керек.
Анимацияның нақты анықтамасы бар (латын тілінен аударғанда
«анима»- жан, ал «анимация» тірілу, жандану); жаңа технлогиялар және
кӛркем кинолардың анимациялық мүмкіндіктерін нақты кӛрсетеді; ал
анимация жасаушылар кейіпкерлерін жай ғана жандандырып қана қоймай,
ӛздернің біразда болсада жан дүниесін салады.
Анимация тарихына (мағлұматынан) анимация ӛнерлері сияқты ӛзінің
тарихи бар. Алғашқы принцип 1828 жылы француз Паулем Рогетан анмация
негізінде
жатқан
кӛреремендердің
қызығушылығымен
қабылдауын
демонстрацияланған. Демон стратегиялық объектісі диск болып табылады,
оның бір жағында құс, ал екінші жағында – тор
.
1924 жылдары «Культкино» студиясында ӛзінің ғана суретші
ұжымымен кӛптеген мультипликациондық картиналар шығарды Алғашқы
период кеңестік мультип-ликацияның туылуы эксперименталды болды.
Фильмдерде күрделілік тудыратын техникалық орындалуларды кейін
суретшіні осындай техникалық методты іздеуге, яғни ӛз білетін суретшінің
қабілетіне байланысты жеткізді, методтардың ішінен мульт-фильмдердің
кӛптеген жылдары бойы бекітілген, «альбомный» атты метод болды. Барлық
қозғалыс сюжетте іс- әрекеттің туындауына керектегі, циклдік қозғалыс
кезіңде дамыды, яғни кӛбірек қайталануы. Мысалы, адамның жүріс – тұрысы
және жануарлардың қозғалысы, құстардың ұшуы, поезд, автомобильдердің
жүруі және т.б. Осындай әрбір цикл қозғалысы «альбомный» болып
табылады.
Windows ОЖ үшін тегін лицензияны қамтушы екі ӛлшемді
анимацияны жасау үшін программаны қолдануда доступность және жеңілі
тӛменде кӛрсетілген. Оқу процесінде екі ӛлшемді анимациялық суреттерді
қолдану және жасау мүмкіндіктерін қатысты, ал кейбір обобщениялық
ақпаратпен есептелінгенімен мақсатты жарнама және антижарнамалар
тандалынып алынған программаны керек қалдырмайтынын белгілеп қою
керек.
84
Анимацияның дәстүрлі анықтамасы былай сипатталады: анимация –
бейнелер жиының құру процесі, уақытқа байланысты объектілердің ӛзгерісін
демонстрациялау және бұл бейнелерді ойнату кезінде олардың
жылдамдығының арқасында бір сарынды қозғалыс ретінде кӛрінетін болады.
Тірі қозғалысты фильмдер де осы анықтамаға сай келеді.
Анимацияның тірі қозғалыстан айырмашылығы- бейнені құру
процесі.Тірі қозғалыстарда бейнені ұстап қалу үшін камералар қолданылады.
Ал дәстүрлі анимация үшін әрбір қозғалысты жеке жеке салуға тура келеді.
"Мультипликация" сӛзі латын тілінен аударғанда кӛбейту деген
мағынаны береді. Кинематографияда қолданылатын мультипликация
қозғалыстың жеке фазаларын бейнелейтін қуыршақтардың немесе тұрақты
суреттерді кадрлық түсіруді білдіреді, нәтижесінде экранда үздіксіз
қозғалыстар пайда болады.
Қозғалыстарды жеке фазаларға бӛлу принципі бұрыннан белгілі
болатын. Ежелгі суреттер мен қолтаңбалардан кӛп аяқты жануарларды, кӛп
қолды адамдарды кӛруге болады. Бұл суретшінің назы емес, бұл тек
қозғалыстың әртүрлі мезеттерін суретте кӛрсету ықыласын білдіреді.
Кинематографияның пайда болуына дейін қозғалыстарды жеке
фазаларға бӛліп қарастыру страбоскопиялық құрылғыларда қолданыла
бастады. Суретші қозғалыстың әрбір түрін жеке ретті фазаларға түрлендіріп,
қағаз ленталарға немесе дискілерге салады, содан кейін адамның кӛзіне
страбоскопиялықұ құрылғылардың кӛмегімен кӛрсеттеді.
Алғашқы мультипликациялық фильмдер ХХ ғасырдың басында, 1908-
1910 жж пайда болды. Оларды құрушылар деп Эмиль Коль (салынған
фильмдер) мен Владислав Старевичті (қуыршақ фильмдері) санайды.
Қуыршақтар мен кӛлемді заттарды мультипликациялық түсіру суреттерді
түсіруден біршама ӛзгеше. Сондықтан кино-мультипликацияны екі түрге
бӛліп қарастырады: жазық және кӛлемді.
Техникалық прогресс ғасырында компьютерлік мультипликация кең
қолданысқа ие, оны да жазық немесе 2D-анимация және кӛлемді немесе 3D-
анимация деп бӛліп қарастыруға болады.
Әдебиеттер: 1 нег. [1-56] , 2 нег. [2-46]
Бақылау сҧрақтары:
1. Мультипликация" деген не?
2. Анимацияның нақты анықтама беріңіз?
3. Анимация түрлері атаңыз?
4. Анимация жасау технологиялары қандай?
5. Алғашқы мультипликациялық фильмдер қашан пайда болды?
85
Дәріс 12.
Анимация тарихына шолу
Анимацияның дамуы
Анимацияның технологиялық түсінігі ол, кадрлік әдіс бойынша
қозғалмайтын суреттер тізбегі конопленкаға түсіріледі және осы суреттердің
проекциясы(кӛлеңкесі)
экранда секундына 24 кадр кӛрсету арқылы қозғалыс иллюзиясын құрады.
«Анимация» сӛзі «тірілу» деген мағынаны ал бұл термин біздің елімізде 1980
жылы пайда болып, бұрынғы «мультипликация» сӛзінің орнын басты. Егер
бұрынғы анықтау
оның техникалық принципіне байланысты айтылса, ал жаңа анықтау оның
негізгі мағынасын ашады, яғни біздің кӛз алдымызда жансыз суреттер
тіріледі. Осы уақытқа дейін айтылып келген киножанр анимациялық
киноның ӛздігінен экран ӛнері.
«Тастан» , «фенакистоскоп» дәуіріне дейін. Ең бірінші түркі ерте
заманда яғни жаңып тұрған оттың ӛзгермелі кӛлеңкесі. Оның одан әрі дамуы
яғни қозғалыс иллюзияларын пайдалану Қытай кӛлеңке театрының:
жарықтандырылған жазықтықта кӛлеңкелердің қозғалуы пайда болды.Бұл
сәттен бастап мультипликация ӛнерінің негізгі және алғашқы элементі пайда
болды. Кӛлемді персонаж экранда тірілу үшін оның қозғалыстарын жеке
фазаларға бӛліп одан кейін оны кинопленкаға түсіреді. Егер түсірілген
пленкаға нақтырақ қарасақ әрбір кадрда персонаждың орналасуы бір- бірінен
ӛзгешерек, ол экранда қозғалыс проекциясын тудырараы.Бұл құбылыс ерте
гректік физик және математик Птоломейдің б.з.э. 150 жыл бұрын
еңбектерінде айтылған. Әрине,негізгі ой қозғалмайтын бейнелер туралы,
яғни бейнелердің тірілуі.Анимациялық фильнің бастауы үңгірде салынған
суреттер , Франциядағы Ласко және Испаниядағы Альтамира үңгірлері
(мысалы, алты аяқты және екі құйрықты ӛгіз)және Кӛне египеттік рельфтер
және гректік вазадағы суреттер.
Әр заман суретшілері ӛз туындыларының жалған қозғалыс ӛмірін
кӛруді армандады. Адамзаттың бейнелерінің қозғалысын түсіру ұмтылысы
біз ежелгі ескерткіштерден және ежелгі заманда суретшінің тастар әр түрлі
жануарларды қозғалысын бейнелеуінен кӛреміз. Ежелгі солтүстіктік
адамдарының суреттерінде кӛретініміз, жүгіріп бара жатқан еліктің кӛп
Достарыңызбен бөлісу: |
